Ρεπορτάζ: xenesglosses.eu
Ιδιαίτερη σημασία έχει η θεσμοθέτηση της δίχρονης υποχρεωτικής προσχολικής αγωγής ως αναπόσπαστου τμήματος της 14χρονης δημόσιας δωρεάν εκπαίδευσης, ως βάσης του δημόσιου δωρεάν σχολείου, ως βασικό πυλώνα υπεράσπισης του δημόσιου χαρακτήρα της εκπαίδευσης τόνισε ο Πρόεδρος της ΔΟΕ κατά την ακρόαση των φορέων στη Βουλή.
Ακολουθεί η τοποθέτηση του Προέδρου της ΔΟΕ:
ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΙΚΙΝΗΣ (Πρόεδρος Διδασκαλικής Ομοσπονδίας Ελλάδος Δ.Ο.Ε.): Κύριοι Υπουργοί, κυρίες και κύριοι Βουλευτές, εκπρόσωποι των φορέων, καλή σας ημέρα.
Κατ’ αρχήν να πω ότι εμάς αυτό που κυρίως μας αφορά είναι το άρθρο 33 σχετικά με τη νομοθέτηση της δίχρονης υποχρεωτικής προσχολικής αγωγής. Να ξεκινήσω λέγοντας ότι μιλάμε για μια κοινωνική και εκπαιδευτική κατάκτηση. Σε καιρούς που διεθνώς καλλιεργούνται τάσεις ιδιωτικοποίησης και εμπορευματοποίησης, σε καιρούς βαθιάς κρίσης έχει ιδιαίτερη σημασία η θεσμοθέτηση της δίχρονης υποχρεωτικής προσχολικής αγωγής ως αναπόσπαστου τμήματος της 14χρονης δημόσιας δωρεάν εκπαίδευσης, ως βάσης του δημόσιου δωρεάν σχολείου, ως βασικό πυλώνα υπεράσπισης του δημόσιου χαρακτήρα της εκπαίδευσης, που επαναλαμβάνω στους καιρούς που ζούμε είναι κάτι που πρέπει να μας απασχολεί ιδιαίτερα.
Ιστορικά η πρώτη χρονιά που έγινε λόγος για την προσχολική αγωγή είναι το 1895. Νομοθετικά το 1929 με το ν.4397 υπάγονται τα νηπιαγωγεία στη δημόσια εκπαίδευση και μάλιστα, για τις ηλικίες 4 έως 6 ετών. Το 1976 με το ν.309 ορίζεται στο άρθρο 4 ότι τα νηπιαγωγεία είναι διετούς φοιτήσεως και εγγράφονται σε αυτά νήπια συμπληρώνοντας την 1η Οκτωβρίου κ.λπ., κ.λπ.. Η φοίτηση εις αυτά δύναται να καταστεί υποχρεωτική. Με το ν.1566/85 στο άρθρο 3 πάλι μιλάει για το σκοπό του νηπιαγωγείου και πάλι η φοίτηση στα νηπιαγωγεία ορίζεται ότι είναι διετής και εγγράφονται σε αυτά τα νήπια. Γίνεται υποχρεωτική σταδιακά κατά περιοχές.
Για τον κλάδο μας, λοιπόν, είναι ένα ζήτημα το οποίο δεν είναι ούτε τωρινό ούτε ευκαιριακό ούτε συντεχνιακό. Από εκεί και έπειτα ως αποτέλεσμα του αγώνα μας το 2006 επί Υπουργίας κυρίας Γιαννάκου καθιερώθηκε με τον ν.3518 το ένα έτος υποχρεωτικής προσχολικής αγωγής. Και τότε οι ίδιες αντιδράσεις υπήρχαν σχετικά με την καθιέρωσή της. Και τότε αμφισβητούνταν η αναγκαιότητά της και μπαίνανε οι ίδιοι προβληματισμοί. Τι έγινε όμως στην πράξη; Μετά την θεσμοθέτηση του ν.3518 είχαμε μεγάλη αύξηση των κτιρίων, για να απαντήσω στην έλλειψη των κτιριακών υποδομών, που κτίσθηκαν, 392 νέα νηπιαγωγεία ιδρύθηκαν μέχρι το 2010, που η κρίση άρχισε να επιβάλλει το σταμάτημα της επένδυσης στις δημόσιες δομές και αύξηση των νηπίων στα δημόσια σχολεία από 143 χιλιάδες περίπου που ήταν το 2006 σε 157 χιλιάδες την περίοδο 2008 – 2009.
Επειδή μπαίνει σε αμφισβήτηση και το κτιριακό, εμείς πάντοτε το αναδεικνύουμε και λέμε ότι είναι ένα μεγάλο πρόβλημα, γιατί θέλουμε τις καλύτερες συνθήκες για τα παιδιά μας. Διαβάζουμε σε ανακοίνωση ότι 80 χιλιάδες είναι οι θέσεις στα νηπιαγωγεία ούτε λίγο πολύ τα δημόσια. Δεν χρειάζεται να πω ποιου φορέα. Να υπενθυμίσω ότι το 2008 – 2009 φοίτησαν 157 χιλιάδες που αποδεικνύει ότι μόνον έτσι δεν είναι τα πράγματα.
Άλλωστε και εδώ είναι μια ένστασή μας, στις περιοχές που θα εφαρμοσθεί ξέρουμε πολύ καλά ότι ούτε λίγο ούτε πολύ, εφαρμόζεται ήδη, γιατί υπάρχουν οι τεχνικές – κτιριακές δυνατότητες, εμείς λέμε ότι θα πρέπει να εφαρμοστεί καθολικά από σήμερα και να αναρτηθούν σταδιακά και οι δομές, καθώς αυτό θα αποτελέσει κίνητρο ανάπτυξης. Καθώς λέμε ότι από σήμερα, θα πρέπει να εκδοθούν όλες οι υπουργικές αποφάσεις που αφορούν την θεσμοθέτηση, θα έπρεπε να είναι κομμάτι του νομού.
Τώρα, επειδή μπαίνει το ζήτημα της κοινωνικής αναγκαιότητας, εγώ δεν θα διαβάσω δική μας ανακοίνωση, θα διαβάσω ένα απόσπασμα από την ανακοίνωση της Ανώτατης Συνομοσπονδίας Γονέων Μαθητών Ελλάδας, στην έναρξη της φετινής χρονιάς, που εντάσσει και λέει ό,τι αποκλειστικά ενιαίο δημόσιο 12χρόνο δωρεάν σχολείο για όλα τα παιδιά, με 2χρονη υποχρεωτική προσχολική αγωγή, στον αγωνιστικό της σχεδιασμό και άρα και οι επίσημες οργανώσεις των γονέων βλέπουν τελείως διαφορετικά το ζήτημα απ’ ό,τι λέγεται.
Το τι γίνεται τώρα στην Ευρώπη, επειδή ακούμε πολλά για την Ευρώπη, έχω στα χέρια μου και μπορώ να το καταθέσω, ένα ψήφισμα της «ETIUS» των Ευρωπαϊκών Συνδικάτων, όπου αναφέρει ό,τι με την παρούσα επιστολή, επαναβεβαιώνει την αλληλεγγύη και την υποστήριξη σας σε εσάς που ζητάτε την εφαρμογή της διετούς δημόσιας δωρεάν και υποχρεωτικής προσχολικής αγωγής για την εγγραφή όλων των παιδιών ηλικίας 4 ως 5 ετών, στα δημόσια νηπιαγωγεία στην Ελλάδα.
Ψήφισμα της Ευρωπαϊκής Εκπαιδευτικής Διεθνούς, που είναι επίσης στη διάθεσή μας και το οποίο λέει, η Εκπαιδευτική Διεθνής θα συνεχίσει να παρακολουθεί στενά την κατάσταση και να στηρίζει την ΔΟΕ, προς την κατεύθυνση της ικανοποίησης του αιτήματος σας για τα θεμελιώδη δικαιώματα όλων των παιδιών στην Ελλάδα, αναπτύσσοντας προηγουμένως όλο το σκεπτικό που ανέπτυξε και η ETIUS.
Επίσης, επειδή μιλάμε για την ευρωπαϊκή πρακτική, σας διαβάζω ένα κομμάτι από την έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής του 2017, η συμμετοχή στην προσχολική αγωγή παραμένει κάτω από το μέσο όρο της Ε.Ε. -μιλάει για την Ελλάδα- το ποσοστό των παιδιών ηλικίας 4 ετών στην προσχολική αγωγή και μέριμνα ανήλθε σύμφωνα με εκτιμήσεις της 79,6% το 2015. Το ποσοστό υπολείπεται κατά πολύ του μέσου όρου της Ε.Ε. που είναι 94,8% -απάντηση για το τι ισχύει στην Ευρώπη- μπορεί να αναμένεται κάποια αύξηση, εάν η Κυβέρνηση μειώσει την ηλικία υποχρεωτικής φοίτησης στην προσχολική αγωγή από τα 5 στα 4 έτη, όπως έχει εξαγγείλει.
Ο τομέας της προσχολικής αγωγής και μέριμνας αντιμετωπίζει σοβαρές προκλήσεις σε επίπεδο πρόσβασης παροχής και διασφάλισης ποιότητας, η παροχή προσχολικής αγωγής και μέριμνας για παιδιά ηλικίας ως 4 ετών -η φροντίδα που λέγαμε δηλαδή- παραμένει κατακερματισμένη, με αποτέλεσμα τη μεγάλη εξάρτηση από ρυθμίσεις κατ’ οίκον φύλαξης των παιδιών, μολονότι η απαιτητική διαδικασία προσλήψεων στο δημόσιο τομέα και η ύπαρξη εθνικού προγράμματος μαθημάτων, για την υποχρεωτική προσχολική αγωγή διασφαλίζουν κάποιο επίπεδο ελέγχου ποιότητας, δεν ισχύει το ίδιο για τους δημόσιους και ιδιωτικούς βρεφονηπιακούς σταθμούς, δηλαδή, εκείνους που αναλαμβάνουν την φροντίδα των παιδιών ηλικίας έως 5 ετών.
Η κατάρτιση των εκπαιδευτικών και η παρακολούθηση ποιότητας των παιδαγωγικών εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων είναι περιορισμένη, ενώ και οι αξιολογήσεις έχουν ανασταλεί από το 2016. Αυτά σε σχέση με το τι λέγεται στην Ευρώπη, τώρα, από κει και πέρα, επειδή πολλά ακούμε για τον «Μπαμπούλα» των απολύσεων, πιστεύουμε ότι η ΚΕΔΕ και άλλοι, παίζουν ένα πάρα πολύ άσχημο παιχνίδι απειλώντας τους εργαζόμενους. Δεν είμαστε αντίπαλοι κανενός εργαζόμενου, ας μας απαντήσει κάποιος οι 100.000 θέσεις περίπου που μπορεί να καλύπτουν οι βρεφονηπιακοί σταθμοί των Δήμων, υπολείπονται ή όχι κατά πολύ των αναγκών που υπάρχουν αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα;
Υπολείπονται και αν δούμε μόνο τις ηλικίες των παιδιών έως τριών ετών, τις γεννήσεις τις πρόσφατες, θα δούμε ότι είναι 276.894 παιδιά, μέρος μόνο αυτών να ενταχθεί στις δομές, δεν θα φθάνουν οι δομές και γι’ αυτό άλλωστε, αν δεν κάνω λάθος, ο τρέχον προϋπολογισμός έχει πρόβλεψη για ανέγερση νέων δομών παιδο-βρεφονηπιακών σταθμών. Επομένως, δεν κινδυνεύει κανένας εργαζόμενος να μείνει στο δρόμο, αντίθετα τα παιδιά που είναι εκτός δομών θα μπουν και αυτά, άλλωστε, αυτό το οποίο θα πρέπει όλοι να λέμε και αυτός, ο οποίος είναι ο στόχος στην Ευρώπη, όπου πολλή κουβέντα κάνουμε για την Ευρώπη, ότι όλες αυτές οι δομές θα έπρεπε να είναι δημόσιες.
Όραμά μας είναι η δημόσια εκπαίδευση και όχι τα voucher, επειδή ακούσαμε για αυτόν τον όρο, η δημόσια εκπαίδευση είναι αυτή που μπορεί να εξασφαλίσει την πραγματική ποιότητα και την ισότητα στις εκπαιδευτικές ευκαιρίες. Από εκεί και πέρα, επειδή έγινε λόγος και δεν μπορώ να το αποφύγω, για την υποχρεωτικότητα, υπάρχουν ποικίλα συστήματα στην Ευρώπη. Η υποχρεωτικότητα δεν ξεκινάει στα περισσότερα από τα 4, ξεκινάει από τα 3, άλλωστε ο διαχωρισμός πλέον δεν γίνεται στα 4 έτη στις ευρωπαϊκές μελέτες, γίνεται από το 0 – 3 και 3 – 6 και αυτό το λέει η μελέτη της UNESCO, δεν το λέμε εμείς αυτό, σε έκθεση της UNESCO.
Όλες όμως οι μελέτες και αυτό το οποίο δεν λέγεται εδώ μέσα, ότι όλες οι μορφές υποχρεωτικότητας είναι στις δημόσιες δομές εκπαίδευσης και όχι στις δημοτικές ή ιδιωτικές, από εκεί και πέρα, επειδή ακούστηκε και είναι και το θέμα του Πανεπιστημίου της Δυτικής Αττικής, ως Διδασκαλική Ομοσπονδία επειδή πάντοτε θέλουμε όσοι έρχονται σε επαφή με τα παιδιά να είναι άρτια καταρτισμένοι και αν δεν κατεχόμασταν από οποιοδήποτε συντεχνιασμό, θα βάζαμε ως πρώτο σταθμό να ήταν η ανωτατοποίηση των σπουδών των βρεφονηπιοκόμων, δεν το κάναμε και χαιρετίζουμε την ανωτατοποίηση των σπουδών τους, το θεωρούμε ότι είναι απαραίτητη προϋπόθεση.
Επειδή ακούστηκε ότι το κάναμε, για να το ξεκαθαρίζουμε. Ούτε έχουμε κανένα ιδιαίτερο ζήτημα, απλά το επισημάναμε ως προβληματισμό για την αλλαγή του πεδίου σχολών σε σχέση με το κείμενο που βγήκε στη διαβούλευση. Κατατέθηκε απλώς ένας προβληματισμός.
Όμως για να δούμε λιγάκι. Το τμήμα ονομάζεται Επιστημών και Αγωγής, έχει τον όρο της φροντίδας μέσα. Ο όρος αυτός, ο όρος education and care είναι ένας διεθνώς καταχωρημένος όρος σε όλη την Ευρώπη, σε όλο τον κόσμο για τις ηλικίες μέχρι 3 ή 4 ετών, δεν είναι κάτι το πρωτότυπο. Άλλωστε, επειδή έγινε επίκληση στον πρότυπο Κανονισμό λειτουργίας δημοτικών, παιδικών και βρεφονηπιακών σταθμών, να διαβάσω το άρθρο 2 που περιγράφει τους σκοπούς των σταθμών αυτών και λέει ότι «αποτελούν κυρίως δομές αγωγής και διαπαιδαγώγησης κι ένα από τα έργα τους είναι να παρέχουν ημερήσια διατροφή και φροντίδα». Δεν λέει κάτι άλλο από αυτό που λέει το σχέδιο νόμου. Τώρα, εάν θέλαμε να πάμε σε συντεχνιασμούς, θα μπορούσαμε κι εμείς να πούμε να λέγεται «φροντίδας και υποστήριξης» για παράδειγμα και να βγαίνει τελείως ο όρος παιδαγωγικός, να βγαίνει το παιδαγωγικό κομμάτι από μέσα. Δεν είναι αυτά τα ζητήματα στην εκπαίδευση, αλλά τι καλύτερο θα δώσουμε στα παιδιά μας.
Επίσης, επειδή ακούμε για την σχολειοποίηση. Δεν υπάρχει κανενός είδους σχολειοποίηση και όποιος λέει για σχολειοποίηση δε γνωρίζει πώς λειτουργεί το δημόσιο νηπιαγωγείο. Παιγνιώδης τρόπος μάθησης. Δεν υπάρχουν διακριτά γνωστικά αντικείμενα όπως υπάρχουν στο δημοτικό σχολείο. Υπάρχει διαμόρφωση χώρου τέτοια που, με τη μορφή των μαθησιακών κέντρων, επιτρέπει τη σωστή μάθηση. Μεικτές ομάδες παιδιών είναι αυτό που υπάρχει στο νηπιαγωγείο, δεν υπάρχει κανενός είδους σχολειοποίηση, το αντίθετο. Υπάρχει καλλιέργεια όλων των μορφών ανάπτυξης των παιδιών.
Επίσης, για τα επαγγελματικά δικαιώματα, για τα οποία τέθηκε λόγος, να πω ότι τα επαγγελματικά δικαιώματα είναι καθορισμένα το 1991 και αφορούν τις ηλικίες όντως μέχρι την υποχρεωτική εκπαίδευση, η υποχρεωτική εκπαίδευση θα γίνει τώρα στα 4 φαντάζομαι, άρα θα τακτοποιηθεί και αυτά τα επαγγελματικά δικαιώματα λένε ότι οι απόφοιτοι παρέχουν αγωγή και φροντίδα. Το λένε τα επαγγελματικά δικαιώματα της ίδιας της σχολής, δεν είναι κάτι καινούργιο στην ελληνική πραγματικότητα.
Τονίζω ξανά και κλείνω και συγνώμη για το χρόνο που καταχράστηκα, αλλά το ζήτημα είναι πάρα πολύ μεγάλο, η δημόσια εκπαίδευση στους καιρούς που ΚΕΔΕ και άλλοι θέλουν να πάρουν τα δημόσια σχολεία στους Δήμους, να ανοίξουν την πόρτα σε ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια και σε vouchers, είναι πολύ σημαντική μάχη. Η προσχολική αγωγή είναι η βάση για τη στήριξη του δημόσιου δωρεάν σχολείου, της δημόσιας δωρεάν εκπαίδευσης.
ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΙΚΙΝΗΣ (Πρόεδρος Διδασκαλικής Ομοσπονδίας Ελλάδος (Δ.Ο.Ε.)): Ευχαριστώ, κύριε Πρόεδρε.
Λοιπόν, χωρίς να θέλω να χαλάσω το καλό κλίμα, που αποτύπωσε ο κ. Υπουργός, οφείλω να σχολιάσω, αρχίζοντας με κάτι, το οποίο το λέμε συνθηματικά, αλλά έχει -ως σύνθημα, εννοώ- μεγάλη σημασία, όταν διαδηλώνουμε «Οι Εκπαιδευτικοί δεν είναι Συντεχνία, Παλεύουν για Δημόσια και Δωρεάν Παιδεία». Και το αναφέρω, διότι, κάθε φορά που κάνουμε μια τοποθέτηση στη Βουλή, για ένα νομοσχέδιο, το ζητούμενό μας είναι ακριβώς αυτό. Η έγνοια μας για τη δημόσια δωρεάν εκπαίδευση, τη δημόσια δωρεάν Παιδεία. Έτσι κι εδώ, λοιπόν, με αυτόν το γνώμονα τοποθετηθήκαμε.
Εσείς, βέβαια, αγγίξατε τη διαφωνία μας στην τοποθέτηση, κύριε Υπουργέ, που είναι ακριβώς αυτή η σταδιακή εφαρμογή. Και τι εννοώ. Εννοώ ότι εμείς είπαμε ότι, όπως το 2006, το ένα έτος έγινε, εκείνη τη στιγμή και μετά έγινε ένας αγώνας δρόμου να υπάρξουν δομές, -392 νηπιαγωγεία, σε 4 χρόνια, είναι μια καλή επίδοση-, κάτι ανάλογο πιστεύουμε ότι πρέπει να γίνει και τώρα, ακριβώς για να μην υπάρχει ο κίνδυνος να ξηλωθεί όλο αυτό, το οποίο στήνεται τώρα, στην πορεία.
Επίσης, για την Υπουργική Απόφαση, που αναφέρεται στο άρθρο 5, ότι για τους μαθητές, που αποφοιτούν από το νηπιαγωγείο, χορηγείται τίτλος, ο οποίος χρησιμεύει για την εγγραφή στο δημοτικό και ο τύπος του οποίου θα καθορίζεται με απόφαση του Υπουργού Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων. Θα θέλαμε να το βλέπαμε, εδώ, αποτυπωμένο, όπως ακριβώς θα είναι. Κι αυτό, διότι είχαμε κάνει μια σχετική συζήτηση, στο Υπουργείο Παιδείας, για τα χαρακτηριστικά, που πρέπει να έχει αυτός ο τίτλος και τι να εξασφαλίζει. Και το λέω, όχι για αντιπαράθεση.
Δε το λέω για αντιπαράθεση , αλλά γιατί θεωρώ, ότι είναι πολύ χρήσιμο να χτίσουμε το μέλλον της δημόσιας εκπαίδευσης και εκεί πρέπει να στοχεύουν οι κουβέντες μας. Επειδή έγινε και μεγάλη κουβέντα για το κτιριακό, τόσο σε επίπεδο δυνατοτήτων του Υπουργείου Παιδείας, όσο και στο επίπεδο δυνατοτήτων του δήμου.
Κοιτάξτε να δείτε, όλοι μας αναδεικνύουμε πάντοτε τα κτιριακά προβλήματα, γιατί αυτό πρέπει να κάνουμε προς όφελος των παιδιών. Εδώ θα χρησιμοποιήσω ένα κείμενο που θα σας το διαβάσω σύντομα και με αυτό θα κλείσω. Η εθνική ανάγκη, η δημιουργία νέων δημοτικών βρεφονηπιακών σταθμών σε όλη τη χώρα, μπορεί να αποτελέσει ένα θετικό βήμα η επιδότηση έως και 75.000 € , για τη δημιουργία μέχρι δύο νέων τμημάτων σε υφιστάμενους δημοτικούς παιδικούς σταθμούς, ωστόσο αυτό είναι σταγόνα στον ωκεανό και σε καμιά περίπτωση δε λύνει το τεράστιο πρόβλημα έλλειψης δομών.
Αυτό το είπε ο κ. Πατούλης στις 4/1/2018. Με αυτό θέλω να πω, ότι σε όλα τα επίπεδα της δημόσιας εκπαίδευσης και σε επίπεδο δημοτικών σταθμών και νηπιαγωγείων, υπάρχουν κτιριακά προβλήματα και να μην κρυβόμαστε πίσω από το δάκτυλό μας. Ούτε άνθρωποι θα μείνουν στο δρόμο με την εφαρμογή της δίχρονης προσχολικής αγωγής, ούτε θα εξαφανισθεί το έργο των παιδικών σταθμών, αλλά πρέπει να σκύψουμε με νηφαλιότητα πάνω από το πρόβλημα. Φυσικά θέλω να πιστεύω, ότι η αναφορά της ΚΕΔΕ που λέει στο συνέδριο της από Νοέμβριο μέχρι Δεκέμβριο του 2017, ότι γι’ αυτό το λόγο προτείνει η διοικητική μεταφορά των λειτουργόντων νηπιαγωγείων στους δήμους και να τους θεσμοθετηθεί η συγκρότηση νέων νηπιαγωγείων από τους δήμους. Συνταγματική αναθεώρηση με λίγα λόγια που θα αλλάζει το που είναι η ευθύνη των νηπιαγωγείων. Αυτό δεν ισχύει και καταλαβαίνουν όλοι ότι τα νηπιαγωγεία πρέπει να είναι στη δημόσια εκπαίδευση ως βάση και πυλώνας.
Όσον αφορά την ερώτηση του κ. Μαυρωτά, για να είμαι ξεκάθαρος, ομολογώ ότι δεν μας απασχόλησε ως Δ.Σ., στο παρελθόν μας είχαν απασχολήσει παρόμοια ζητήματα. Θα μου επιτρέψετε το εξής, ότι ανθρώπους με προσόντα στην εκπαίδευση που είναι ικανοί να αναλάβουν οποιαδήποτε θέση, έχουμε πάρα πολλούς και πολλοί απ’ αυτούς, επειδή ως εκπαιδευτικοί έχουμε και έφεση στη μάθηση, αλλά και μπόλικο ελεύθερο χρόνο δυστυχώς εξ αιτίας της αδιοριστίας και τη δυνατότητα να κάνουν πάρα πολλά μεταπτυχιακά και λοιπά και να αποκτούν προσόντα υπάρχει προσωπικό, φτάνει να γίνουν μόνιμοι διορισμοί, ένα μεγάλο ζητούμενο για την εκπαίδευση και το οποίο εδώ και 8 χρόνια έχει εξαφανιστεί από το κομμάτι.
Νομίζω, ότι αυτό θα έπρεπε να είναι το επίκεντρο όλων των ερωτήσεων, όλων των κομμάτων, όταν μιλάμε για την κατάσταση στην εκπαίδευση και όταν νοιαζόμαστε πραγματικά ότι πρέπει να γίνουν μόνιμοι διορισμοί στην εκπαίδευση, όχι για συντεχνιακούς λόγους, αλλά, ακριβώς ,γιατί, πρέπει και το προσωπικό να είναι τέτοιο και να ανανεώνεται και να μπορούν να βγουν και στη σύνταξη φυσικά οι άνθρωποι, για να μην πάμε σε άλλες αλλαγές που έχουν γίνει. Μόνιμοι διορισμοί που θα ανανεώσουν και το προσωπικό και θα δώσουν νέα πνοή στην εκπαίδευση.
