Η έννοια της δημιουργικότητας: Δυνατή η εφαρμογή της στο σημερινό εκπαιδευτικό σύστημα;
της Αθηνάς Ν. Μαλαπάνη
Επιχειρηματία εκπαίδευσης, Φιλολόγου
Με τον όρο δημιουργικότητα, ορίζεται η ικανότητα ενός ατόμου να μεταβάλει την αντίληψη ή τη σχέση κάποιου άλλου ατόμου με τον κόσμο που τον περιβάλλει. Πρόκειται επομένως, για μια πνευματική διαδικασία, η οποία εξελίσσεται σε ποικίλα στάδια και ωριμάζει σταδιακά. Για την υλοποίηση της δημιουργικότητας ενός ατόμου, πρέπει να του δοθεί ο απαιτούμενος χρόνος και χώρος προκειμένου να πραγματοποιήσει τις ιδέες του.
Η δημιουργικότητα επιφέρει αναπόφευκτα την προώθηση καινοτόμων ιδεών, απόψεων και προγραμμάτων σε οποιονδήποτε χώρο κι αν εφαρμοστεί (εκπαιδευτικό, επιχειρηματικό, οικονομικό, κοινωνικό, πολιτικό). Έτσι, τα οφέλη είναι ποικίλα, καθώς η δημιουργικότητα μπορεί να επιλύσει προβλήματα, να μειώσει σημαντικά τις δυσάρεστες επιπτώσεις ή το μεγάλο κόστος, να ωθήσει τους εργαζομένους μια επιχείρησης σε περαιτέρω δράση ακόμη και να αυξήσει το χιούμορ σε μια ομάδα (συν)εργασίας.
Ωστόσο, ο δημιουργικός άνθρωπος λειτουργεί και με τη μίμηση ως μέθοδο και τεχνική για τη δημιουργία και την προώθηση των καινοτόμων ιδεών του. Αυτή η μέθοδος δεν μπορεί να αποτελεί πάντοτε ένα μειονέκτημα, διότι ο δημιουργικός εγκέφαλος ξέρει πώς να αφορμάται από κάποια άλλη ιδέα και να την παραλλάσσει δίνοντάς της τη δική του προσωπική σφραγίδα.
Εντούτοις, σημαντικά μειονεκτήματα της δημιουργικότητας θεωρούνται από πολλούς κάποια «μελανά» σημεία στις αντιδράσεις και τη νοοτροπία του δημιουργικού ατόμου. Οι δημιουργικοί άνθρωποι θεωρούνται προσκολλημένοι στις ιδέες τους, με απόρροια να γίνονται κάθετοι και απόλυτοι, καθόλου ευέλικτοι στην αναπροσαρμογή τους στο περιβάλλον και στις ανάγκες της κοινωνίας τους και της εποχής τους, πράγμα που καθιστά δυσχερή την επικοινωνία μαζί τους. Παρόλα αυτά, τα μειονεκτήματα αυτά δεν είναι απόλυτο ότι θα υπάρξουν σε κάθε περίπτωση, με αποτέλεσμα ο ορθός χειρισμός των δημιουργικών προσωπικοτήτων να μπορεί να αποδώσει τα μέγιστα.
Στο πλαίσιο της εκπαίδευσης και της οργάνωσης της τάξης (το λεγόμενο class management), οι δημιουργικοί μαθητές έχουν την ευφυΐα να μπορούν να σχεδιάζουν και να υλοποιούν διαφορετικές και πρωτότυπες δραστηριότητες και ασκήσεις. Έτσι, αυτά τα παιδιά μπορούν να συντελέσουν σε «ηγετικές» θέσεις σε ομαδο-συνεργατικές δραστηριότητες, αλλά και να εξελίξουν διάφορα εκπαιδευτικά προγράμματα εμπλουτίζοντάς τα. Με αυτή τη δράση τους, βοηθούν και τον εκπαιδευτικό να ανακαλύψει καλύτερα τις δυνατότητες όλων των μαθητών του, ακόμη και τις δικές του.
Τα δημιουργικά παιδιά μπορούν επίσης, να εστιάσουν στην κριτική αντιμετώπιση ενός προβλήματος και να σκεφτούν, να εντρυφήσουν και τελικά, να εφεύρουν την κατάλληλη και πιο «επικερδή» λύση. Σε έναν κόσμο λοιπόν, που οι τεχνολογικές και επιστημονικές εξελίξεις είναι τόσο ραγδαίες, οι δημιουργικές προσωπικότητες πρέπει να αξιοποιούνται και οι προτάσεις τους να λαμβάνονται σοβαρά υπόψη, διότι μπορούν και να μεταφέρουν τον σπόρο της αλλαγής και της βελτίωσης.
Βιβλιογραφική αναφορά: L. Gabora, What Creativity Really Is – and Why Schools Need It, http://www.creativitypost.com/psychology/ (22/9/2017).
