Ρεπορτάζ: xenesglosses.eu
«Νιώθουμε σαν να είμαστε «η μύγα μες το γάλα», διότι αυτή τη στιγμή ερχόμαστε να μιλήσουμε για ένα αντικείμενο, το οποίο είναι εντελώς ανύπαρκτο στην ελληνική εκπαίδευση και ειδικά στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση» δήλωσε μεταξύ των άλλων στην τοποθέτησή της η Αντιπρόεδρος του Πανελλήνιου Επιστημονικού Συλλόγου Θεατρολόγων.
Η ίδια δεν παρέλειψε να αναφέρει ότι το Πάσχα του 2016, καταργήθηκε το μάθημα της θεατρικής αγωγής από την 5η και την 6η δημοτικού και παρέμενε μόνο στην πρώτη, δευτέρα, τρίτη και τετάρτη δημοτικού, αντιλαμβανόμαστε ότι τα πράγματα είναι αρκετά δύσκολα για μας, όχι για μας, αλλά για το θέατρο μέσα στην ελληνική κοινωνία και κυρίως στην ελληνική εκπαίδευση. Η Αντιπρόεδρος επίσης δήλωσε ότι μόλις 65 είναι οι διορισμένοι θεατρολόγοι.
ΝΕΟΦΥΤΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ (Πρόεδρος του Πανελλήνιου Επιστημονικού Συλλόγου Θεατρολόγων – ΠΕΣΥΘ): Θα θέλαμε και εμείς με τη σειρά μας να ευχαριστήσουμε την Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων, που μας προσφέρει αυτό το βήμα, ώστε να ακουστούν οι απόψεις μας, όσον αφορά την ύπαρξη και την αναγκαιότητα του θεάτρου στη δημόσια εκπαίδευση.
Θα ήθελα να δώσω το βήμα στην Αντιπρόεδρο και υπεύθυνη των εκπαιδευτικών θεμάτων, κυρία Μήτσουρα, η οποία θα σας αναπτύξει πιο αναλυτικά τις θέσεις και τις απόψεις μας. Στο τέλος, θα καταθέσουμε και αναλυτικό υπόμνημα.
ΗΛΕΚΤΡΑ ΜΗΤΣΟΥΡΑ (Αντιπρόεδρος του Πανελλήνιου Επιστημονικού Συλλόγου Θεατρολόγων – ΠΕΣΥΘ): Θα ξεκινήσω λέγοντας ότι, μολονότι, κύριε Σεβαστάκη, ξεκινήσατε με μια πολύ ωραία τοποθέτηση, περί αγαπητικής κατάστασης, που θα έπρεπε να έχουμε στην εκπαίδευση και χωρίς να δηλώνω, ότι νιώθουμε παρίες, παρόλα αυτά πρέπει να πω ότι νιώθουμε σαν να είμαστε «η μύγα μες το γάλα», διότι αυτή τη στιγμή ερχόμαστε να μιλήσουμε για ένα αντικείμενο, το οποίο είναι εντελώς ανύπαρκτο στην ελληνική εκπαίδευση και ειδικά στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση.
Αν μάλιστα πούμε, ότι με την υπουργική απόφαση της προηγούμενης πολιτικής ηγεσίας, το Πάσχα του 2016, καταργήθηκε το μάθημα της θεατρικής αγωγής από την 5η και την 6η δημοτικού και παρέμενε μόνο στην πρώτη, δευτέρα, τρίτη και τετάρτη δημοτικού, αντιλαμβανόμαστε ότι τα πράγματα είναι αρκετά δύσκολα για μας, όχι για μας, αλλά για το θέατρο μέσα στην ελληνική κοινωνία και κυρίως στην ελληνική εκπαίδευση.
Το κείμενο είναι όντως γενικόλογο και γι’ αυτό πραγματικά δεν θα μπορούσαμε να τοποθετηθούμε υπέρ ή κατά και αυτό όχι γιατί είναι γενικόλογο, αλλά γιατί δεν έχει καμία συγκεκριμένη αναφορά, έστω ακροθιγώς, για την καλλιτεχνική παιδεία και εκπαίδευση.
Μολονότι εκπροσωπούμε αυτή τη στιγμή – θα μπορούσαμε να πούμε – το φορέα του θεάτρου, παρόλα αυτά, πιστεύουμε, ότι η μουσική, τα εικαστικά και η θεατρική αγωγή – το θέατρο -, αποτελούν το αναπόσπαστο τρίπτυχο της αισθητικής αγωγής, δηλαδή, της λεγόμενης τριπλέτας της θεατρικής αγωγής. Η οποία, στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση φθηνή, πάλι με την Υπουργική Απόφαση οι ώρες της μουσικής μειώθηκαν, των εικαστικών από καθαρή τύχη έμειναν οι ίδιες και του θεάτρου, είπαμε ό,τι καταργήθηκαν στην 5η και 6η δημοτικού.
Στο Γυμνάσιο και το Λύκειο, οι ώρες που αφιερώνονται για τη μουσική, τα εικαστικά και το θέατρο, είναι ελάχιστες και για την δε θεατρική αγωγή, θεματολογία, θέατρο, πείτε το όπως θέλετε, είναι ανύπαρκτες. Υπήρχε ένα μάθημα στην Α΄ Λυκείου, το οποίο λεγόταν Στοιχεία Θεατρολογίας, το οποίο δινόταν ως δεύτερη ανάθεση σε συναδέλφους των φιλολογικών μαθημάτων και κατ’ επέκταση δεν διδάχτηκε σχεδόν ποτέ από το εξωφρενικό σύνολο των μόλις διορισμένων 65 θεατρολόγων σε όλη την ελληνική επικράτεια.
Αυτό αντιλαμβάνομαι εγώ στα δικά μου μάτια, στα δικά μου αυτιά, στη δική μου συναίσθηση, ότι είναι κατάφωρα άδικο για τους μαθητές, όχι μόνο για τους εργαζόμενους ή ελπίζοντας ό,τι θα είναι εργαζόμενοι θεατρολόγοι ή και συναδέλφους ηθοποιούς, οι οποίοι διδάσκουν μαζί με εμάς στο μάθημα της θεατρικής αγωγής στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση.
Η τοποθέτησή μας είναι συγκεκριμένη, ξεκάθαρη όμως και αυτονόητη σε ό,τι αφορά την αισθητική αγωγή, την καλλιτεχνική παιδεία μέσα στην ελληνική εκπαίδευση. Τα μαθήματα τέχνης και η θεατρική αγωγή, εγγυώνται την ολόπλευρη ψυχοκοινωνική ανάπτυξη του παιδιού. Μέσα από τις θεατρικές τεχνικές της δραματοποίησης της συμβολικής ή ρεαλιστικής απεικόνισης της καθημερινής ζωής, της μεταγραφής μη θεατρικών κειμένων σε θεατρικά ή πρωτότυποι συγγραφείς έργων, των ασκήσεων ορθοφωνίας, συγκέντρωσης, χαλάρωσης, τις πρωτότυπες καλλιτεχνικές κατασκευές – γιατί ξέρετε, εμείς φτιάχνουμε κοστούμια, θεατρικές σκηνές, δημιουργούμε το περιβάλλον αυτής της μαγικής σκηνής του εκάστοτε έργου, είτε δικό μας, είτε από κάποιον μεγάλο συγγραφέα, είτε των παιδιών – μέσω του θεατρικού παιχνιδιού, των θεατρικών αναλογίων, των παραστάσεων που ανεβάζουμε όλη τη χρονιά με τους μαθητές των ελληνικών σχολείων, τα παιδιά μας, τα παιδιά σας, συμβάλουμε στην ισορροπημένη και πλούσια σε ερεθίσματα ανάπτυξη των παιδιών.
Η συνέχιση των μαθημάτων τέχνης στην Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση που οι αγωνίες εντείνονται, η πίεση της συνολικής επιτυχίας αποτελεί μόνιμη μέγγενη για τους εφήβους μας, είναι, νομίζουμε επιβεβλημένη, όχι μόνον ως ένας αντισταθμιστικός παράγοντας όλων των παραπάνω, αλλά και γιατί είναι υποχρέωση της Πολιτείας. Επιτρέψτε μου σε αυτό το σημειώνω να πω, ότι λυπάμαι πάρα πολύ, αλλά διαχρονικά, η ελληνική Πολιτεία αυτή την υποχρέωση της δεν την έχει υπηρετήσει όπως θα έπρεπε, να διασφαλίζει την μονόπλευρη ανάπτυξη των μαθητών και τη δυνατότητα ανάπτυξης, αλλά και ανακάλυψης των κλήσεων και των ταλέντων τους.
Αναρωτιόμαστε, πώς θα γίνει αυτό; Πώς θα αναδειχθούν οι μουσικοί, οι εικαστικοί καλλιτέχνες, οι ηθοποιοί, οι σκηνοθέτες, οι σκηνογράφοι, σε ένα σχολείο γνώσεο-κεντρικό.
Η Εισήγηση του ΙΕΠ δεν κάνει καμία αναφορά σε καλλιτεχνικά μαθήματα ή έστω σε κύκλο καλλιτεχνικών μαθημάτων, αυτών έστω των 90 λεπτών, το οποία θα μπορούσαν να έχουν και κυλιόμενο χαρακτήρα. Τα projects που αναφέρονται και που αυτή τη στιγμή αναπτύσσονται στην Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, αναπτύσσονται με βάση κυρίως το μεράκι και τις γνώσεις του εκάστοτε διδάσκοντα και δυστυχώς, μένουμε μόνον σε αυτό. Δηλαδή, δεν κινούνται γύρω από την φιλοσοφία της ολόπλευρης ανάπτυξης ενός θέματος και μέσω λοιπόν της τέχνης.
Η Έκθεση που είχε κατατεθεί από το ΙΕΠ την προηγούμενη χρονιά, ανέφερε ρητά, ότι στο πλαίσιο της καλλιτεχνικής παιδείας, οι τέχνες αξιοποιούνται ως εργαλείο προσέγγισης της γνώσης για θεματικά, διεπιστημονικά και βιωματικά. Επίσης, πρότεινε να αποτελεί ένα ενιαίο 2ωρο, όπου οι μαθητές θα επιλεγούν διαταξηκά τη μορφή, τη μορφή της τέχνης με την οποία θέλουν να ασχοληθούν.
Μάλιστα, γινόταν ειδική μνεία για τα σχολεία των ορεινών και νησιωτικών περιοχών, όπου η αναβάθμιση της καλλιτεχνικής παιδείας και η ενίσχυση του ρόλου των εκπαιδευτικών της ενισχυτικής αγωγής και μάλιστα το ανέφερε συγκεκριμένα, εικαστικών, μουσικών, θεατρολόγων, θα συμβάλουν ώστε οι τέχνες να αποτελέσουν το επίκεντρο της σχολικής πολιτιστικής και κοινωνικής ζωής μαθητών, εκπαιδευτικών, γονέων και τοπικής κοινωνίας.
Η πρόταση του ΙΕΠ τώρα, για το Λύκειο, βλέπουμε, ότι δεν περιλαμβάνει τίποτα για την καλλιτεχνική παιδεία, μολονότι ίσως ακουστούμε γραφικοί, αλλά τα 2 αιτήματα που πάντα τελικώς όλοι οι επιστημονικοί φορείς ή συνδικαλιστικοί φορείς – πείτε το όπως θέλετε – βάζουν, τη διεύρυνση του μαθήματος που τους αφορά, εμείς για την θεατρική αγωγή σε όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης και την ίδρυση των οργανικών θέσεων για το μάθημα και άλλους διορισμούς, μπορεί να φαίνεται γραφικό, αλλά τελικά είναι το απόλυτο ζητούμενο.
Εμείς, νομίζουμε, ότι ο μόνος τρόπος, είναι μία γενικότερη αναμόρφωση της παιδείας. Αναφέρθηκε ο κ. Γαβρόγλου, στην παραπαιδεία.
Λυπάμαι πάρα πολύ, αλλά σε ένα δημοτικό σχολείο μιας ορεινής περιοχής, όπου δεν υπάρχει μουσικός για να διδάξει μουσική, εικαστικός για να πείσει το παιδί για το πως θα κρατήσει και θα αναπτύξει τα χρώματα, π.χ. έστω θα τα ανακατέψει, ή ένας θεατρολόγος ή ένας ηθοποιός να του δώσει έναν μονόλογο, για να μπορέσει να αναπτύξει την φαντασία του και να βάλει την φαντασία του στο χαρτί – να βάλει τη φαντασία του στη σκηνή.
Εγώ, δεν μπορώ να καταλάβω, πώς αυτό το παιδάκι δεν θα στραφεί στην λεγόμενη παραπαιδεία;
Άρα, θα πάει σε ένα κέντρο, είτε σε διπλανό χωριό, είτε στην πόλη.
Θα ήθελα να σας αναφέρω ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα ότι ο Δήμος Τριικκαίων, προχώρησε σε προγράμματα κοινωφελούς εργασίας για την ανάπτυξη της θεατρικής παιδείας στα σχολεία της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης, που κανονικά τοποθετούνται εκπαιδευτικοί θεατρολόγοι και ηθοποιοί, για τη διδασκαλία και την ανάπτυξη της θεατρικής αγωγής.
(Συνέχεια ομιλίας κυρίας Ηλέκτρας Μήτσουρα, Αντιπροέδρου του Πανελληνίου Επιστημονικού Συλλόγου Θεατρολόγων (ΠΕΣΥΘ))
Άρα, λοιπόν, αν θέλουμε να μιλήσουμε για μια ουσιαστική αλλαγή και εγκαθίδρυση και βάση στέρεη του θεάτρου μέσα στην εκπαίδευση, ένα είναι το σύνθημα: «λεφτά, λεφτά, λεφτά» -λυπάμαι που το λέω έτσι, ίσως ρίχνω λίγο το επίπεδο, αλλά αυτή είναι η πραγματικότητα- και ένα δεύτερο είναι ότι πρέπει να αναπτύξουμε ένα ανοικτό σχολείο, ένα σχολείο που πραγματικά δεν θα είναι βάσανο, ακόμα και ένα μικρό παιδί να κάθεται από το πρωί μέχρι το απόγευμα με δραστηριότητες, οι οποίες θα του προσφέρονται απλόχερα και χωρίς κόστος για την οικογένειά του.
Όλα αυτά σας τα λέει ένας άνθρωπος και δεν το θέτω προσωπικά, το θέτω για το 99% του κλάδου των θεατρολόγων και των ηθοποιών που εργαζόμαστε από το 2002 σε καθεστώς οκταετούς ωρομισθίας, αρχικά μέσω προγραμμάτων ΕΠΕΑΕΚ και μετά κρατικού προϋπολογισμού και τα τελευταία έξι χρόνια μόνο μέσω ΕΣΠΑ.
Αν, λοιπόν, θέλουμε να βάλουμε στέρεες βάσεις για την τέχνη στην εκπαίδευση, πρέπει να μιλήσουμε για υποχρεωτικά μαθήματα, πρέπει να μιλήσουμε για διεύρυνση της τέχνης μέσω των άλλων μαθημάτων και με αυτό κλείνω, είναι χαρακτηριστικό ότι στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση – και εγώ ως μαθήτρια το δηλώνω ότι μου έλειπε- διδάχθηκα όλα τα μεγάλα κείμενα μόνο από φιλολογική σκοπιά. Είναι πολύ σημαντικό, απέκτησα γνώση της γλώσσας -πιστεύω ότι μπορώ να σταθώ και να μιλήσω- παρ’ όλα αυτά μου έλειπε η βιωματική προσέγγιση των αντικειμένων συνολικά της ιστορίας, ακόμα και των θρησκευτικών και εφόσον μιλάμε και για πρότζεκτ, θα θυμίσω απλά ότι μια πρόταση για το νέο σχολείο είχε την εισαγωγή του κινηματογράφου και του χορού ως νέων αντικειμένων στην εκπαίδευση πάνω στον τομέα της τέχνης.
Εγώ θα σας πω, ας πούμε, ότι στα σχολεία γυρίζουμε «ταινιάκια», χωρίς να μας έχει κάνει κανείς επιμόρφωση και χωρίς να είναι θεσμοθετημένο. Συνεργαζόμαστε με τους καθηγητές της πληροφορικής, εμείς στήνουμε τα σενάρια, οι εικαστικοί φτιάχνουν τα ανθρωπάκια που θα γυρίσουμε, το γυρίζουμε και οι πληροφορικοί αναλαμβάνουν και κάνουν «ταινιάκια».
Άρα, λοιπόν, το έμψυχο δυναμικό για να αναπτυχθούν όλα αυτά υπάρχει. Είναι θέμα πολιτικής βούλησης και γενναίας απόφασης, κατά την άποψή μου.
Σας ευχαριστώ πολύ.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ (Πρόεδρος της Επιτροπής): Ευχαριστώ πολύ. Υπερθεματίζω, όντως. Η καλλιτεχνική εμπειρία δεν είναι αντίδικη με τη γνωσιοκεντρική, είναι οργανικό κομμάτι της και έχει μια πολύ σοβαρή αμοιβαιότητα και όντως η φιλολογοκεντρική γλωσσοκεντρική δεν ανταγωνίζεται την υποκριτική πρόσληψη του κειμένου. Εν τούτοις, θα πρέπει να προχωρήσει και σε ένα επόμενο βήμα ο στοχασμός αυτός που να προτείνει και πιο καταληπτούς οργανωτικούς τρόπους με τους οποίους μπορούν να ενταχθούν αυτά τα γνωστικά πεδία σε ένα ωρολόγιο πρόγραμμα ή σε μια κλίμακα γνωστικών και μαθησιακών δραστηριοτήτων.
Θα την περιμένουμε πάντως αυτή την εισήγηση με πολύ μεγάλο ενδιαφέρον.
ΗΛΕΚΤΡΑ ΜΗΤΣΟΥΡΑ (Αντιπρόεδρος του Πανελληνίου Επιστημονικού Συλλόγου Θεατρολόγων (ΠΕΣΥΘ)): Κύριε Πρόεδρε, συγγνώμη. Υπάρχουν τα καλλιτεχνικά σχολεία που είναι όλα και όλα τρία σε όλη την Ελλάδα, τα οποία έχουν πλούτο πληροφοριών.
