Για να είναι οι μεταρρυθμίσεις αποτελεσματικές οφείλουν να είναι προ παντός συνεκτικές και να υπακούουν σε μια εσωτερική λογική. Διαφορετικά δημιουργούν περισσότερα προβλήματα από όσα καλούνται να λύσουν.
Σωστά έχει επισημανθεί ότι χρειάζεται αλλαγή στις δύο τελευταίες τάξεις του Λυκείου και στον τρόπο εισαγωγής στο πανεπιστήμιο. Ο Διάλογος επεξεργάστηκε μια ολοκληρωμένη πρόταση η οποία κατατέθηκε στον Υπουργό Παιδείας κ. Φίλη την 1.9.2016.
Μια οποιαδήποτε πρόταση αναβάθμισης του Λυκείου δεν μπορεί να μην συναρθρώνεται και να περιλαμβάνει πρόταση για την εισαγωγή στο πανεπιστήμιο. Αν συνεχίσει να υπάρχει ο θεσμός των πανελληνίων εξετάσεων παράλληλα με τις εξετάσεις στο Λύκειο, απλώς θα διαιωνισθεί η σημερινή κατάσταση Οι όποιες πανελλήνιου χαρακτήρα εξετάσεις θα συνεχίζουν να ακυρώνουν το Λύκειο και να οδηγούν στην παραπαιδεία, όπως ακριβώς συμβαίνει και τώρα.
Για να διασφαλιστεί η είσοδος στο Πανεπιστήμιο πρέπει να αναμορφωθούν οι δυο τελευταίες τάξεις του Λυκείου, με νέο σχολικό πνεύμα, δηλαδή ελάχιστα υποχρεωτικά, λίγα μαθήματα επιλογής, με έγκυρες εξετάσεις και δοκιμιακή εργασία. Επομένως δεν γίνεται το νέο λύκειο να μην έχει διαφοροποιημένο πρόγραμμα και μια σωστά κατασκευασμένη βιβλιοθήκη/ αποθετήριο με σταθμισμένα θέματα προς εξέταση. Εθνικό Απολυτήριο όχι με ένα μόνο τελικό βαθμό, αλλά με αναλυτική παρουσίαση των σπουδών κάθε μαθητή. Απολυτήριο αναγνωρίσιμο και από Πανεπιστήμια του εξωτερικού.
Αν οι δύο τελευταίες τάξεις του Λυκείου αναμορφωθούν προς αυτή την κατεύθυνση, τότε μένει ορφανή η πρώτη Λυκείου. Γιατί να μην συνενωθεί με τις τρεις τάξεις του Γυμνασίου ώστε να υπάρχει ένα συνεκτικό πρόγραμμα εγκύκλιας γνώσης και διαμόρφωσης πολιτειότητας σε ένα τετραετές γυμνάσιο; Γυμνάσιο και Λύκειο δεν είναι απλώς διοικητικές μονάδες, αλλά δημιουργήθηκαν με μια λογική. Τη λογική της σπειροειδούς εξέλιξης της μάθησης. Όταν αυτή αλλάζει, αλλάζει και η διοικητική κατανομή. Τα πρακτικά και κτηριακά προβλήματα εργώδη μεν, δισεπίλυτα όχι.
Επαγγελματική Εκπαίδευση. Με την εξειδίκευση στις δυο τελευταίες τάξεις, ήδη αποφασισμένη, αφήνεται πάλι η πρώτη λυκείου ορφανή. Το τετραετές γυμνάσιο επομένως είναι μονόδρομος, πράγμα που σημαίνει διετές αναβαθμισμένο Γενικό Λύκειο και επίσης διετές αναβαθμισμένο Τεχνικό-επαγγελματικό Λύκειο, και τα δυο με δυνατότητες πρόσβασης σε ΑΕΙ και ΤΕΙ. Η αναβάθμιση του Επαγγελματικού-Τεχνολογικού Λυκείου εκ των ων ουκ άνευ. Επίσης και η συγκρότηση της μέσης τεχνικής εκπαίδευσης οφείλει να είναι μέρος του ίδιου σχεδίου.
Ακούγεται η πρόταση ότι τα παιδιά θα εισάγονται σε σχολές και όχι σε τμήματα. Αλλά για να γίνει αυτό πρέπει να αναμορφωθούν πρώτα οι πανεπιστημιακές σχολές. Το πρόβλημα επομένως δεν λύνεται με είσοδο στις σχολές, αλλά στην καθιέρωση συστήματος και κανόνων ευρείας κινητικότητας εντός του πανεπιστημίου και όχι μόνο για το πρώτο έτος. Επίσης στην καθιέρωση ευελιξίας των πτυχίων (πρωτεύουσες και δευτερεύουσες ειδικότητες και joint degrees).
Η 12ετής υποχρεωτική εκπαίδευση πρέπει να διαμορφωθεί σε 2 χρόνια νηπιαγωγείο, 6 δημοτικό και 4 γυμνάσιο. Η μετακίνηση της εκπαίδευσης προς τις μικρότερες ηλικίες υπαγορεύεται από την παιδαγωγική επιστήμη. Επίσης ως προς το Λύκειο, οι έφηβοι σήμερα ωριμάζουν πολύ γρηγορότερα σε σχέση με τους συνομήλικους τους, πενήντα χρόνια νωρίτερα, όταν καθιερώθηκε η διάρθρωση της σημερινής εκπαίδευσης.
Αποβαίνει σε βάρος και του Γενικού Λυκείου και του Επαγγελματικού Λυκείου η χαλάρωση του Λυκείου. Η «μπουλουκοποίηση της εκπαίδευσης» είναι κοινωνική αδικία στα παιδιά και στους δασκάλους που προσπαθούν. Το εκπαιδευτικό σύστημα πρέπει να παρέχει διεξόδους στα παιδιά που δεν ενδιαφέρονται να συνεχίσουν στην ανώτερη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Διαφορετικά η συνύπαρξη μαθητών με εκ διαμέτρου αντίθετες επιδιώξεις οδηγεί στην υποβάθμιση του Λυκείου. Το κόστος της υποβάθμισης της Μέσης Εκπαίδευσης βαραίνει κυρίως τις λαϊκές τάξεις σε σχέση με τις ευπορότερες οι οποίες έχουν τη διέξοδο των ιδιωτικών σχολείων και του I. B. Το εκπαιδευτικό σύστημα πρέπει να σέβεται και να ενθαρρύνει τη διαφοροποίηση σε πορείες ανάλογα με τα ενδιαφέροντα και τις ικανότητες των παιδιών στους δύο τύπους λυκείου.
Μια συνολική αναβάθμιση της εκπαίδευσης είναι αναγκαία σήμερα προκειμένου η ελληνική κοινωνία να εξέλθει από την επταετή κρίση. Ο Διάλογος κατέθεσε μια σειρά προτάσεων για όλο το φάσμα της εκπαίδευσης. Ταυτόχρονα, και είναι βασικό αυτό, δεν πρέπει να δημιουργεί εκπαίδευση δύο ταχυτήτων, μια για την ιδιωτική εκπαίδευση και τους εύπορους, και μιαν άλλη υποβαθμισμένη για τη δημόσια εκπαίδευση και τα παιδιά των λαϊκών τάξεων. Η βασική αρχή των εκπαιδευτικών μεταρρυθμίσεων σήμερα θα πρέπει να είναι μια εκπαίδευση που να ανταποκρίνεται στις μεγάλες αλλαγές και προκλήσεις των καιρών, η ενίσχυση της εκπαίδευσης ως δημόσιου αγαθού και η ενίσχυση του ρόλου της εκπαίδευσης για την μείωση των κοινωνικών ανισοτήτων και τον σεβασμό της διαφορετικότητας.
