Ο μαθητής του δημόσιου ελληνικού σχολείου είναι καταδικασμένος να μαθαίνει την ξένη γλώσσα στο φροντιστήριο.
«Η διδασκαλία ξένης γλώσσας από την Α’ Δημοτικού δημιουργεί κινδύνους συγχύσεως». Αυτή είναι μια πολιτική άποψη για τη διδακτική των ξένων γλωσσών και διατυπώθηκε από τον υπουργό Παιδείας Νίκο Φίλη. Η διδακτική, όμως, είναι επιστημονικό πεδίο. Θα μπορούσαμε να επινοήσουμε ισοδύναμα, για άλλα πεδία, για άλλους υπουργούς. Στην Υγεία: «Οποιος κάνει εμβόλια, κινδυνεύει να βγάλει σπυριά». Στην οικονομία: «Οποιος μεταφέρει την έδρα του στο εξωτερικό, κινδυνεύει με σύλληψη». Στις επιτροπές της Βουλής καθένας λέει ό,τι να ‘ναι.
Να αποσαφηνίσουμε κάτι. Ο Νίκος Φίλης δικαιούται να έχει άποψη για τα πάντα, καθώς ανήκει στην ειδική κατηγορία «οικουμενικού ανθρώπου» σαν τον Λεονάρντο ντα Βίντσι. Είναι δημοσιογράφος, άρα τα ξέρει όλα. Θα του επιτρέπαμε, λοιπόν, να δώσει κατευθύνσεις για το πώς διδάσκεται μια ξένη γλώσσα – πόσες ώρες, σε ποια ηλικία. Εκανε, όμως, το λάθος να παραπέμψει. Είπε ότι ο κίνδυνος συγχύσεως από τη διδασκαλία ξένης γλώσσας σε ηλικία έξι ετών είναι «απόφαση και μελέτη του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής». Μελέτη; Ποια μελέτη; Το νεοσύστατο Ινστιτούτο δεν έκανε δική του μελέτη, εν τούτοις έθεσε υπό την αιγίδα του το έργο που εκπονήθηκε με εθνικό συντονιστή το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο.
Η ευρωπαϊκή έρευνα στην οποία αναφέρεται ο υπουργός Παιδείας έχει τίτλο «Η εκμάθηση ξένων γλωσσών στο σχολείο στην Ελλάδα» (Βασιλική Δενδρινού, Αικατερίνη Ζουγανέλη & Ευδοκία Καραβά, 2013). Πρόκειται για μελέτη κανονική, δεν είναι δηλαδή συρραφή απόψεων ούτε κουβάς με δεδομένα. Από τις 90 σελίδες αντιγράφουμε λίγες γραμμές: «Ο παράγοντας της εκμάθησης της γλώσσας από μικρή ηλικία φαίνεται, από τη συγκεκριμένη έρευνα, να είναι καθοριστικός για την εκμάθησή της. Η συσχετιστική ανάλυση στοιχείων που αφορούν τον χρόνο έναρξης και την επίδοση των μαθητών αποκαλύπτει άμεση συνάρτηση μεταξύ των δύο. Δηλαδή, όσο πιο νωρίς αρχίζει να διδάσκεται κάποιος μια ξένη γλώσσα, τόσο καλύτερη είναι η επίδοσή του».
Δεν έχει νόημα να παραθέσουμε κατάλογο μελετών που συνηγορούν στην ίδια άποψη. Βεβαίως, ο υπουργός Παιδείας θα μπορούσε να αφήσει τις μελέτες και να κάνει αυτό που ξέρει ως δημοσιογράφος, δηλαδή ρεπορτάζ. Ποια τα αποτελέσματα στα σχολεία όπου διδάσκονται δύο και τρεις γλώσσες από την πρώτη τάξη; Δεν χρειάζεται να πάει μακριά, υπάρχει παράδειγμα στην Αγία Παρασκευή, όπου λειτουργεί δημόσιο σχολείο του γαλλικού κράτους (LFH). Οι μαθητές είναι γαλλόφωνοι, ελληνόφωνοι και συνυπάρχουν με παιδιά που έχουν ως μητρικές άλλες γλώσσες, ενδεικτικά τα αραβικά ή τα ισπανικά. Υπάρχει εξήγηση για τα θετικά αποτελέσματα του εν λόγω σχολείου και η εξήγηση είναι επιστημονική. Δηλαδή δεν έχει καμία σχέση με την υπουργική αυταπάτη περί συγχύσεως.
Η σύγκριση των σχολείων, του ελληνικού δημόσιου και του συγκεκριμένου γαλλικού που λειτουργεί σε ελληνικό έδαφος ξεπερνά τα πρόσωπα και τη συγκυρία. Πρόκειται για σύγκριση συστημάτων και αν θέλουμε να το δούμε σε αυτή τη βάση θα πρέπει η προσέγγιση να αφορά το διάστημα της υποχρεωτικής εκπαίδευσης. Η αποστροφή του υπουργού για τα παιδιά της Α’ Δημοτικού σχετίζεται περισσότερο με διορισμούς, ωρομίσθιους και μισθολογικά κονδύλια παρά με κάποια εκπαιδευτική μεταρρύθμιση. Το μείζον παραμένει: ο μαθητής του δημόσιου ελληνικού σχολείου μαθαίνει την ξένη γλώσσα έξω από το σχολείο. Το φροντιστήριο είναι ο θεσμός που επιφορτίζεται με την εκμάθηση της ξένης γλώσσας, ενώ ο καθηγητής του σχολείου λειτουργεί επικουρικά – εάν όχι διακοσμητικά.
Σε αυτή τη συζήτηση που γίνεται αποσπασματικά και εστιάζει στα επί μέρους, θα περίμενε κανείς μια συγκροτημένη πρόταση, δηλαδή να κατατεθεί ένας νέος Εκπαιδευτικός Κώδικας, με το όραμα της Αριστεράς. Μια μεταρρύθμιση θα προέκυπτε από τον συγκερασμό πολιτικών και επιστημονικών απόψεων. Φευ, η διακυβέρνηση θυμίζει περισσότερο την υλοποίηση προγράμματος αμπελοφιλοσοφίας.
* Δημοσιεύθηκε στο BHmagazino την Κυριακή 20 Μαρτίου 2016
TO BHMA
