Οι νέες ρυθμίσεις για τη διοίκηση των σχολείων
του Χρήστου Κάτσικα
Μέσα στον Ιανουάριο θα τοποθετηθούν οι νέοι Διευθυντές Εκπαίδευσης
Ψηφίστηκε τελικά η τροπολογία για την επιλογή Διευθυντών Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης και ξεκινούν άμεσα οι διαδικασίες επιλογής νέων καθώς ο υπουργός Παιδείας γνωστοποίησε ότι πρέπει να τοποθετηθούν το αργότερο μέσα στον Ιανουάριο.
Με την συγκεκριμένη τροπολογία (Άρθρο 46 του ν. Βοσκήσιμες γαίες κλπ) συγκροτούνται 13 περιφερειακά αποκεντρωμένα συμβούλια επιλογής τα οποία και θα έχουν την ευθύνη επιλογής των νέων διευθυντών εκπαίδευσης.
Στην διαδικασία της επιλογής των διευθυντών εκπαίδευσης υπολογίζονται 11 μόρια (κατά ανώτατο όριο) σε σχέση με την επιστημονική-παιδαγωγική συγκρότηση και κατάρτιση (κατά ανώτατο όριο), 15 μόρια κατά ανώτατο όριο για την υπηρεσιακή κατάσταση και τη διοικητική εμπειρία.
Επίσης, για τους υποψήφιους Διευθυντές Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης η αποτίμηση γίνεται και με μυστική ψηφοφορία των Διευθυντών σχολικών μονάδων καθώς και των Υποδιευθυντών σχολικών μονάδων, με 12 μονάδες κατά ανώτατο όριο.
Οι υποψήφιοι που δεν συγκεντρώνουν το 20% των έγκυρων ψήφων μπορούν να συμμετέχουν στην περαιτέρω διαδικασία επιλογής χωρίς να προσμετράται η μοριοδότηση των ψήφων επί των 12 μορίων. Κατά τη ψηφοφορία αν δεν συμπληρωθεί το ποσοστό του 65 % του εκλογικού σώματος οι υποψήφιοι συνεχίζουν στην επόμενη φάση της διαδικασίας χωρίς την προσμέτρηση της μοριοδότησης του ποσοστού επί των 12 μορίων.
Ακόμη, προστίθεται η διαδικασία της προφορικής συνέντευξης η οποία θα διενεργείται από τα περιφερειακά συμβούλια (15 μονάδες κατά ανώτατο όριο).
Βεβαίως, πάνω ακόμη και από τον τρόπο που θα γίνουν οι επιλογές των Διευθυντών, πέρα ακόμη και από τα πρόσωπα, το κυριότερο ζήτημα παραμένει η φιλοσοφία και το ιεραρχικό πλέγμα της διοίκησης που «οικοδομεί» στελέχη τα οποία καλούνται να εφαρμόσουν μια πολιτική που «γδέρνει» την ήδη ρημαγμένη εκπαιδευτική γη.
Από την άποψη αυτή, το ποιος και πως επιλέγεται στη θέση του στελέχους έχει μια σημασία, ωστόσο μεγαλύτερη σημασία έχει το θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας των στελεχών εκπαίδευσης και η πολιτική που θα υπηρετήσει.
Και βέβαια, στην περίπτωση που το νομοθετικό «πατρόν» των καθηκόντων δεν αλλάξει, στην περίπτωση που η εκπαίδευση συνεχίσει να «ζυμώνεται» με την άθλια μαγιά των μνημονιακών (και όχι μόνο) αντιεκπαιδευτικών νόμων, στην περίπτωση που το σχολείο των περικοπών, του αυταρχισμού και του φθηνού εκπαιδευτικού παραμένει ζώσα πραγματικότητα, τότε δεν θα έχουμε τίποτε περισσότερο από ένα αριστερό ένδυμα σε ένα δεξιό σώμα.
Το παρελθόν: Παιχνίδια εξουσίας… με σημαδεμένη τράπουλα!
Η διοικητική δομή της εκπαίδευσης είχε υποστεί πολλαπλές αρνητικές παρεμβάσεις κατά το απώτερο και πρόσφατο παρελθόν. Τα τελευταία 40 χρόνια όλες οι κυβερνήσεις μόλις αναλάμβαναν, διέκοπταν εντός ημερών (ούτε καν εβδομάδων) τη θητεία των στελεχών της εκπαίδευσης (Διευθυντές ΠΕ και ΔΕ), τοποθετούσαν «Προσωρινούς Αναπληρωτές Διευθυντές ΠΕ και ΔΕ», δεσμεύονταν για άμεσες νέες κρίσεις και νέες επιλογές και «ξεχνούσαν» τους «Προσωρινούς Αναπληρωτές Διευθυντές ΠΕ και ΔΕ» για 2 και 3 χρόνια. Για παράδειγμα, στις 5 Σεπτεμβρίου 2004 αμέσως μετά την εκλογή της Νέας Δημοκρατίας, είχαμε διακοπή της θητείας και αντικατάσταση των Διευθυντών Εκπαίδευσης με «Προσωρινούς Αναπληρωτές Διευθυντές ΠΕ & ΔΕ» με την υπόσχεση ότι σύντομα θα ξεκινούσαν κανονικές κρίσεις. Η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας κράτησε τους «Προσωρινούς Αναπληρωτές Διευθυντές ΠΕ και ΔΕ» μέχρι το Σεπτέμβριο του 2007 (για τρία ολόκληρα χρόνια), οπότε, οργάνωσε επιτέλους τη διαδικασία κρίσεων-επιλογών η οποία μάλιστα προέβλεπε συνέντευξη με 20 μόρια.
Και το παρόν; Copy paste
Από την άποψη αυτή η σημερινή κυβέρνηση μπορεί να καυχηθεί ότι αυτή σεβάστηκε τη θητεία των επιλεγέντων Διευθυντών ΠΕ και ΔΕ, οι οποίοι είχαν επιλεγεί επί άλλης κυβέρνησης. Δεν διέκοψε τη θητεία τους αλλά την παρέτεινε και μετά τη λήξη της στις 31-7-2015. Ωστόσο θα μπορούσε να πει κανείς ότι η κίνηση αυτή είχε μια αθέατη αλλά πολύ ισχυρή αιτία. Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ ούτε προλάβαινε, ούτε είχε δημιουργήσει την κατάλληλη υποδομή (πρόσωπα, νομοθεσία), ούτε ενοχλούνταν από την παρουσία των διευθυντών εκπαίδευσης που είχαν οριστεί από την προηγούμενη κυβέρνηση καθώς είναι γνωστό ότι τα άτομα που διεκδικούν και καταλαμβάνουν αυτές τις θέσεις υπηρετούν ένα σύστημα και δεν επηρεάζονται από τις αλλαγές στους διαχειριστές του συστήματος.
Αν και το σημαντικότερο είναι να δει κανείς το θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας των στελεχών εκπαίδευσης και την πολιτική που θα υπηρετήσει ας στρέψουμε τους προβολείς και στους όρους επιλογής των νέων διευθυντών, κονολογίς στο ποιος και πως επιλέγεται στη θέση του στελέχους.
ΣΥΡΙΖΑ VS ΣΥΡΙΖΑ για την επιλογή και τοποθέτηση Διευθυντών
Όπως εύστοχα επισημαίνει ο εκπαιδευτικός Ανδρέας Παπαδαντωνάκης, είναι αλήθεια ότι όταν ο ΣΥΡΙΖΑ ως αξιωματική αντιπολίτευση ανακοίνωνε στις 18/11/2014 ότι «ο ΣΥΡΙΖΑ… θα προχωρήσει, σε συνεργασία με την εκπαιδευτική κοινότητα, στην αναδιάρθρωση του πλαισίου διοίκησης και οργάνωσης της εκπαίδευσης και θα επαναπροκηρύξει όλες τις θέσεις», δεν προδιέθετε πολλούς για αυτό που θα ακολουθούσε.
Και δεν προδιέθετε επειδή δεν υπήρχαν ενδείξεις σχετικά με τις προθέσεις του. Το αντίθετο, μάλιστα, καθώς για παράδειγμα, στις 14/01/2013, ο ΣΥΡΙΖΑ σε ερώτηση στη Βουλή με θέμα: «Διορισμός των Περιφερειακών Διευθυντών Εκπαίδευσης με αναξιοκρατικά, αδιαφανή και κομματικά κριτήρια», κατήγγειλε την τότε κυβέρνηση ότι «τα κριτήρια επιλογής σε σχέση με τις αρμοδιότητες μας οδηγούν στο συμπέρασμα ότι ο εκάστοτε Περιφερειακός Διευθυντής τοποθετείται για να εξυπηρετεί το κομματικό συμφέρον και σε αυτό το επίπεδο…»
Μάλιστα, δυο χρόνια περίπου αργότερα, στις 25/2/2015, ο Υπουργός Παιδείας Αρ. Μπαλτάς δήλωνε σχετικά με το θέμα: «Δεν υπάρχουν κομματικά κριτήρια σε τέτοιου τύπου διαδικασίες. Υπάρχουν σύμφωνα με τους νόμους και στο πλαίσιο αυτών των νόμων, αξιολογήσεις όσο το δυνατόν αντικειμενικές … δεν έχουμε κανένα λόγο να διορίσουμε ανθρώπους που είναι στο ΣΥΡΙΖΑ».
Ως γνωστόν, λίγο αργότερα, η επιλογή των Περιφερειακών Διευθυντών, έγινε τελικά, – παρά τις περί αντιθέτου δηλώσεις- με βασικό κριτήριο την συνδικαλιστική και κομματική τους δράση.
Αλλά και σε σχέση με τη συγκρότηση των Υπηρεσιακών Συμβουλίων των εκπαιδευτικών τα πράγματα έδειχναν διαφορετικά από κει που κατέληξαν…
Στις 26/01/2015 ο συντονιστής του τομέα Παιδείας του ΣΥΡΙΖΑ Τάσος Κουράκης, λίγο πριν αναλάβει καθήκοντα ως αναπληρωτής Υπουργός, δηλώνει σχετικά με το θέμα: «Τα Υπηρεσιακά Συμβούλια θα λειτουργούν με πλήρη διαφάνεια και με 3 αιρετά μέλη. Σήμερα το ΠΔ 1/2003 προβλέπει 2 αιρετά μέλη, θα προχωρήσουμε σε τροποποίηση του ως προς τον αριθμό των αιρετών μελών».
Τι συνέβη όμως τελικά;
Στο νόμο 4342/15, το άρθρο 42 προβλέπει νέο τρόπο συγκρότησης των υπηρεσιακών συμβουλίων, σύμφωνα με τον οποίο,-όχι μόνον δεν υλοποιείται η δέσμευση για τρίτο αιρετό μέλος-, αλλά επιπλέον, ο ορισμός των δύο από τα πέντε μέλη, γίνεται από τον Περιφερειακό Διευθυντή Εκπαίδευσης.
Αν και η στόχευση της συγκεκριμένης σύνθεσης των συμβουλίων επιλογής είναι προφανής, εκεί που δοκιμάζεται η λογική είναι το σημείο της συνέντευξης.
Στις 14/5/2015 η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ φέρνει και ψηφίζει στη Βουλή το νόμο 4327/15. «Επείγοντα μέτρα για την Πρωτοβάθμια, Δευτεροβάθμια και Τριτοβάθμια Εκπαίδευση και άλλες διατάξεις». Στην αιτιολογική έκθεση του νόμου, αναφέρεται ότι: «Η ηγεσία του Υπουργείου Πολιτισμού, Παιδείας και Θρησκευμάτων κρίνει αναγκαίο να προχωρήσει σε νομοθετική ρύθμιση για την επιλογή των Διευθυντών σχολικών μονάδων και των Διευθυντών Εκπαίδευσης. Τα στελέχη Εκπαίδευσης που αναλαμβάνουν θέσεις ευθύνης έχουν ως κύρια αποστολή να συντονίζουν και να διευκολύνουν το εκπαιδευτικό και διοικητικό έργο που επιτελείται…Οι παραπάνω προϋποθέσεις δεν είναι δυνατόν να διαπιστωθούν εάν συντρέχουν ή όχι στη διάρκεια μιας ολιγόλεπτης συνέντευξης η οποία στο παρελθόν χρησιμοποιήθηκε κατά κόρον για την επιλογή «ημετέρων» της εκάστοτε εξουσίας. Γι’ αυτόν τον λόγο, η ηγεσία του Υπουργείου Πολιτισμού, Παιδείας και Θρησκευμάτων αποσύρει τη διαδικασία της συνέντευξης».
Σήμερα, επτά μήνες μετά από την κατάργηση της συνέντευξης από τον ΣΥΡΙΖΑ, ο ΣΥΡΙΖΑ επαναφέρει τη συνέντευξη των υποψηφίων με τροπολογία, την οποία μάλιστα μοριοδοτεί με 15 μόρια…
……………………………………………………………
Ούτε τροπολογία χωρίς τους θεσμούς
Θα μπορούσε να διανοηθεί κανείς ότι η συμφωνία της Ελλάδας με τους εταίρους θα ετίθετο σε κίνδυνο εξαιτίας τριών τροπολογιών του υπουργείου Παιδείας ήσσονος σημασίας και σε κάθε περίπτωση άσχετες με τη δέσμευση εξορθολογισμού της δημοσιονομικής κατάστασης της χώρας;
Κι όμως, σύμφωνα με αποκλειστικές πληροφορίες της «Εφ.Συν.», ο εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στο κουαρτέτο των θεσμών που επιτηρούν την ελληνική οικονομία, Ντέκλαν Κοστέλο, με ιταμό ύφος και αντίληψη νεοαποικιακού τύπου, απειλεί ευθέως την Αθήνα με διακοπή του συναφθέντος προγράμματος, αν δεν αναιρεθούν οι διατάξεις για την επιλογή διευθυντών Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης!
Ιδού λοιπόν, τι αναφέρει ο κ. Κοστέλο, απαντώντας στον υπουργό Παιδείας, Ν. Φίλη, αναφορικά με το «ατόπημα» να προχωρήσει στην νομοθέτηση που προκάλεσε τη σφοδρή ενόχληση των Βρυξελλών:
Η ψήφιση των τροπολογιών που κατατέθηκαν στο νομοσχέδιο για τα βοσκοτόπια δεν θα ήταν σύμφωνη με το Μνημόνιο και θα μας υποχρέωνε να επανεξετάσουμε την αξιολόγησή μας για τη συνεργασία της ελληνικής κυβέρνησης με τους θεσμούς για την εφαρμογή του προγράμματος ESM.
Με άλλα λόγια, ο εκπρόσωπος της Κομισιόν, βάζοντας το μαχαίρι στον λαιμό της κυβέρνησης, διαμηνύει: Ή παίρνει πίσω την απόφασή της ή σταματά η ροή της χρηματοδότησης. Στο ίδιο πλαίσιο, εμφανίζεται έντονα δυσαρεστημένος από την κυβερνητική πρωτοβουλία, δηλώνοντας έκπληξη και «επιπλήττοντας» τον κ. Φίλη, διότι -όπως σημειώνει- «η εντύπωση που αποκομίσαμε από τη συνάντηση μαζί σας ήταν πως δεν επρόκειτο να υποβληθούν αλλαγές του εκπαιδευτικού συστήματος στη Βουλή, χωρίς να έχει προηγηθεί συνεννόηση με τους θεσμούς».
Κατά διασταυρωμένες πληροφορίες, σε άλλο σημείο της επιστολής του, ο κ. Κοστέλο επισημαίνει τις μάλλον ευνόητες «σοβαρές επιφυλάξεις του», τις οποίες επιδιώκει να δικαιολογήσει, παραπέμποντας στην έκκληση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για αποπολιτικοποίηση της δημόσιας διοίκησης, που θεωρητικά δεν διασφαλίζεται με τις εν λόγω τροπολογίες.
Προβάλλει -δε- παρόμοιες ενστάσεις για τον τρόπο κατάθεσης του νομοθετήματος και για την επείγουσα διαδικασία, υποστηρίζοντας ότι προηγείται της ήδη συμφωνημένης διαδικασίας και του χρονοδιαγράμματος για την εκπαιδευτική αναθεώρηση που συμφωνήθηκε με το Μνημόνιο. Ωστόσο, λησμονεί -πιθανότατα σκοπίμως- ότι η πρακτική που επικρίνει, αποτελεί ουκ ολίγες φορές παρότρυνση των δανειστών, π.χ. για να μη χαθούν προθεσμίες, για να «τρέξουν» οι μεταρρυθμίσεις κ.λπ.
Η επιστολή του Ντέκλαν Κοστέλο προς τον υπουργό Παιδείας είναι ουσιαστικά ακόμη μια απόπειρα επίδειξης δύναμης εκ μέρους των δανειστών, οι οποίοι, αντιμετωπίζοντας την Ελλάδα σαν να επρόκειτο για προτεκτοράτο, δίνουν εντολή για το ποιες διατάξεις τυγχάνουν της έγκρισής τους και ποιες πρέπει να ακυρωθούν. Ιδιαίτερη εντύπωση προκαλεί το γεγονός ότι οι υποδείξεις δεν αφορούν ζητήματα αιχμής, όπως θα ήταν ενδεχομένως το ασφαλιστικό ή η εφαρμογή κορυφαίων μνημονιακών υποχρεώσεων.
Οι συγκεκριμένες απαιτήσεις μπορεί να μη διαφέρουν από το παραδοσιακά προκλητικό στιλ των θεσμικών εταίρων, εντούτοις μόνο ως τυχαία δεν εκλαμβάνεται η συγκυρία που αυτές επαναλαμβάνονται, και μάλιστα με αυξανόμενη ένταση.
Ανάμεσα στις πολυεπίπεδες πιέσεις προς την ελληνική πλευρά το τελευταίο διάστημα περιλαμβάνονται οι απειλές βίαιης αποβολής της Ελλάδας από τη Συνθήκη Σένγκεν, λόγω μη συμμόρφωσης με τις υποδείξεις των Ευρωπαίων για τη διαχείριση του προσφυγικού, τα επίμονα σενάρια για τη δήθεν αναγκαιότητα συγκρότησης οικουμενικής, τα ευφάνταστα δημοσιεύματα ότι η Ελλάδα είναι «ακυβέρνητη πολιτεία», αλλά και η βεβαιότητα που εξέφραζαν το καλοκαίρι εγχώρια και διεθνή κέντρα ότι, εξαιτίας των καταστροφικών πολιτικών του ΣΥΡΙΖΑ και του πρωθυπουργού, η χώρα οδηγείται στα βράχια.
…………………………………………………………………..
Το υπουργείο Παιδείας «αγνοεί» τις προειδοποιήσεις Κοστέλο
«Το Υπουργείο Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων με σχέδιο και μεθοδικότητα, προχωρεί στις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις για την αναβάθμιση της εκπαίδευσης.
Με τον Εθνικό-Κοινωνικό Διάλογο, επιδιώκουμε τη μεγαλύτερη δυνατή συνεννόηση, ώστε η δημόσια εκπαίδευση να ξαναγίνει αντικείμενο του δημοσίου ενδιαφέροντος, καθώς και ουσιαστικός παράγοντας, προκειμένου η χώρα να περάσει από την κρίση στην ανάπτυξη.
Στο πλαίσιο αυτό, αξιοποιούμε την ευρωπαϊκή εμπειρία, σε συνεργασία με τους θεσμούς και τον ΟΟΣΑ».
Αυτό αναφέρει σε ανακοίνωσή του το υπουργείο Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων, σχολιάζοντας δημοσίευμα της «Εφημερίδας των Συντακτών», σύμφωνα με το οποίο ο εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στο κουαρτέτο των θεσμών, Ντέκλαν Κοστέλο, απέστειλε επιστολή στην ηγεσία του υπουργείου, στην οποία αναφέρει ότι η ψήφιση των τροπολογιών που κατατέθηκαν στο νομοσχέδιο για τις βοσκήσιμες γαίες δεν είναι σύμφωνη με το μνημόνιο.
Πηγές που πρόσκεινται στην ηγεσία του υπουργείου επιβεβαιώνουν την ύπαρξη της εν λόγω επιστολής, στην οποία αναφέρεται επίσης, μεταξύ άλλων, ότι «οι θεσμοί θα πρέπει να επανεξετάσουν την αξιολόγησή τους για τη συνεργασία της ελληνικής κυβέρνησης με τους θεσμούς για την εφαρμογή του προγράμματος ESM», μετά την ψήφιση των τροπολογιών, καθώς θεωρήθηκε ότι η νομοθέτηση από πλευράς υπουργείου θεμάτων που αφορούν τη λειτουργία της εκπαίδευσης (και ειδικότερα, τις διατάξεις που αφορούν αλλαγές στην επιλογή διευθυντών εκπαίδευσης), θα έπρεπε να γίνει μετά από συνεννόηση με τους θεσμούς.
Απαντώντας, το υπουργείο επισημαίνει στην ανακοίνωσή του ότι «είναι αναγκασμένο να νομοθετεί», προκειμένου να αντιμετωπίσει «λειτουργικά προβλήματα, με σεβασμό στη συνταγματική τάξη και τις υποχρεώσεις της χώρας».
