Διδακτέα ύλη και οδηγίες διδασκαλίας του μαθήματος των Θρησκευτικών

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

σας ενημερώνω για τη διδακτέα ύλη και τις οδηγίες διδασκαλίας του μαθήματος των θρησκευτικών στο Γυμνάσιο, στη Γ΄ τάξη του Γενικού Λυκείου και στη Δ΄ τάξη του Εσπερινού Γενικού Λυκείου, στην Α΄ τάξη του Ημερησίου Γενικού Λυκείου και των Α΄ και Β΄ τάξεων του Εσπερινού Γενικού Λυκείου, στην Β΄ τάξη του Ημερησίου Γενικού Λυκείουκαι στην Γ΄ τάξη του Εσπερινού Γενικού Λυκείου για το σχ. έτος 2015-2016.

(Α΄, Β΄, Γ΄ Γυμνασίου)

Για το μάθημα των Θρησκευτικών θα ακολουθηθούν όσα προβλέπονται στο ΠΣ του μαθήματος. Ωστόσο, ο διδάσκων σε συνεργασία με τον Σχολικό Σύμβουλο, ανάλογα με τις ιδιαιτερότητες του σχολείου και της συγκεκριμένης τάξης, μπορεί να προβαίνει σε ανάλογες διαφοροποιήσεις της διδασκόμενης ύλης και του αριθμού των ωρών σε ορισμένες από τις διδακτικές ενότητες. Συνεπώς, προτείνεται στον διδάσκοντα να ακολουθεί τα συνακόλουθα βιβλία του εκπαιδευτικού για κάθε συγκεκριμένη τάξη.

Για τα Βιβλία του εκπαιδευτικού βλ. https://www.pi-schools.gr/books/gymnasio/ ή στο «ψηφιακό σχολείο»:

1. Θρησκευτικά Α΄ τάξης Γυμνασίου, Βιβλίο Εκπαιδευτικού:

2. Θρησκευτικά Β΄ τάξης Γυμνασίου, Βιβλίο Εκπαιδευτικού:

3. Θρησκευτικά Γ΄ τάξης Γυμνασίου, Βιβλίο Εκπαιδευτικού:

Μετά από σχετική εισήγηση του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής (πράξη 42/2015 του Δ.Σ.) το υπουργείου Παιδείας αποστέλλει τις παρακάτω οδηγίες σχετικά με τη διδασκαλία των μαθημάτων της Γ΄ τάξης του Γενικού Λυκείου και της Δ΄ τάξης του Εσπερινού Γενικού Λυκείου για το σχ. έτος 2015-2016. Συγκεκριμένα:

Βιβλίο: «Θέματα Χριστιανικής Ηθικής» των Μ.Π. Μπέγζου, Α.Ν. Παπαθανασίου

Η διδακτέα ύλη ορίζεται ως εξής:

1. Ο ηθικός προβληματισμός. Η χριστιανική θεώρηση της Ηθικής

2. Εντολές και δόγματα: Συνταγές σκλαβιάς ή δρόμοι ελευθερίας;

3. Η ηθική συνείδηση

4. Τα κίνητρα των πράξεων στην ηθική ζωή

5. Η ελευθερία του ανθρώπου στις επιλογές και στις πράξεις του

7. Το κοινωνικό πρόβλημα

8. Το όραμα της ειρήνης και η πραγματικότητα

10. Το ανθρώπινο σώμα

11. Τα δύο φύλα

12. Η οικογένεια

13. Ο σεβασμός της ανθρώπινης ζωής

14. Βιοϊατρική και ηθική

16. Άρνηση και υποτίμηση της ανθρώπινης ζωής

19. Η Εκκλησία και το οικολογικό πρόβλημα

Η διδακτέα ύλη στο μάθημα των Θρησκευτικών προδιαγράφει τα όρια ενός στοιχειώδους γραμματισμού των μαθητών, σύμφωνα με τα υφιστάμενα Αναλυτικά Προγράμματα και με βάση τα εγκεκριμένα διδακτικά μέσα και βιβλία. Ο ορισμός της εξυπηρετεί τον σχεδιασμό της μάθησης από τον εκπαιδευτικό αλλά και τις βασικές απαιτήσεις της διαμορφωτικής και τελικής αξιολόγησης και, ασφαλώς, είναι χρήσιμος για τον μαθησιακό προσανατολισμό των μαθητών και για την προετοιμασία τους στις εξετάσεις. Ωστόσο, η διδακτική διεργασία και η διδασκαλία στο μάθημα των Θρησκευτικών αφορούν σε στόχους και προσδοκώμενη μάθηση, η οποία σαφέστατα υπερβαίνει τα στενά όρια μιας ορισμένης ποσότητας εξεταστέας ύλης. Επομένως, η διδασκαλία δεν πρέπει να είναι απλώς μια τυπική διαδικασία μεταφοράς/παράδοσης έτοιμης γνώσης με βάση την εξεταστέα ύλη. Επιπλέον, η διδασκαλία δεν μπορεί να είναι προσκολλημένη στα γνωσιακά περιεχόμενα του διδακτικού βιβλίου, κατά τρόπο αποκλειστικό, και μάλιστα χωρίς τη δημιουργική συμβολή και τον κριτικό αναστοχασμό των ίδιων των μαθητών, ούτε μπορεί να έχει ως μοναδικό στόχο την προετοιμασία των μαθητών για τις τελικές εξετάσεις. Σύμφωνα με τα προηγούμενα, η οριζόμενη διδακτέα ύλη αποτελεί τον κεντρικό κορμό της ετήσιας διδακτικής πορείας, χωρίς να αποκλείεται, ανάλογα με τις αντικειμενικές συνθήκες και σύμφωνα με την κρίση του διδάσκοντα, η συμπληρωματική διδασκαλία και άλλων διδακτικών θεμάτων που περιλαμβάνονται στα διδακτικά βιβλία των τάξεων του Λυκείου.

Βιβλίο: «Ορθόδοξη Πίστη και Λατρεία», Χ. Γκότση, π. Γ. Μεταλληνού, Γ. Φίλια. Η διδακτέα ύλη του μαθήματος ορίζεται ως εξής:

2. Το νόημα και η εξέλιξη της χριστιανικής λατρείας

3. Ο Χριστός εγκαινιάζει την αληθινή λατρεία

6. «Ποιήσωμεν άνθρωπον…»

7. Η παρουσία του Θεού στην ανθρώπινη ιστορία

8. Χριστούγεννα: η γιορτή της ενανθρώπησης του Θεού

9. Το κήρυγμα και τα θαύματα του Χριστού μέσα από τη λατρεία

10. «Προσκυνούμεν σου τα Πάθη Χριστέ..»

11. Η Ανάσταση του Χριστού

13. Τι μπορεί να μάθει ο άνθρωπος για το Θεό; Προσέγγιση της γιορτής της Μεταμόρφωσης

14. Ο Τριαδικός Θεός: οι γιορτές της Πεντηκοστής και του Αγίου Πνεύματος

15. Συναγμένοι στη Θεία Ευχαριστία: η ουσία της Εκκλησίας

16. Παναγία, η μητέρα του Χριστού

18. Οι άγιες εικόνες: έκφραση της πίστης

19. Η μνήμη των αγίων, αφορμές για ένα σύγχρονο ανθρωπολογικό προβληματισμό

21. Η είσοδος και ένταξη στη Εκκλησία: τα μυστήρια του Βαπτίσματος και του Χρίσματος

22. Ίδρυση και ιστορική εξέλιξη της Θείας Ευχαριστίας

23. Το βαθύτερο νόημα της Θείας Λειτουργίας

24. Το μυστήριο της Μετάνοιας

25. Η ευλογία για μια ζωή συζυγίας: το βαθύτερο νόημα του μυστηρίου του Γάμου

26. Πνευματική διακονία: το μυστήριο της Ιεροσύνης

31. Προβληματισμοί για τη λειτουργική γλώσσα και μουσική

32. Η θέση των λαϊκών στη σύγχρονη λατρεία, επισημάνσεις και προβληματισμοί

37. Πνευματισμός-εσωτερισμός-δεισιδαιμονία-Προλήψεις

Βιβλίο: «Ορθόδοξη Πίστη και Λατρεία», Χ. Γκότση, π. Γ. Μεταλληνού, Γ. Φίλια. Η διδακτέα ύλη του μαθήματος ορίζεται ως εξής:

2. Το νόημα και η εξέλιξη της χριστιανικής λατρείας

3. Ο Χριστός εγκαινιάζει την αληθινή λατρεία

6. «Ποιήσωμεν άνθρωπον…»

7. Η παρουσία του Θεού στην ανθρώπινη ιστορία

8. Χριστούγεννα: η γιορτή της ενανθρώπησης του Θεού

9. Το κήρυγμα και τα θαύματα του Χριστού μέσα από τη λατρεία

10. «Προσκυνούμεν σου τα Πάθη Χριστέ..»

11. Η Ανάσταση του Χριστού

13. Τι μπορεί να μάθει ο άνθρωπος για το Θεό; Προσέγγιση της γιορτής της Μεταμόρφωσης

14. Ο Τριαδικός Θεός: οι γιορτές της Πεντηκοστής και του Αγίου Πνεύματος

15. Συναγμένοι στη Θεία Ευχαριστία: η ουσία της Εκκλησίας

16. Παναγία, η μητέρα του Χριστού

Βιβλίο: «Ορθόδοξη Πίστη και Λατρεία», Χ. Γκότση, π. Γ. Μεταλληνού, Γ. Φίλια. Η διδακτέα ύλη του μαθήματος ορίζεται ως εξής:

18. Οι άγιες εικόνες: έκφραση της πίστης

19. Η μνήμη των αγίων, αφορμές για ένα σύγχρονο ανθρωπολογικό προβληματισμό

21. Η είσοδος και ένταξη στη Εκκλησία: τα μυστήρια του Βαπτίσματος και του Χρίσματος

22. Ίδρυση και ιστορική εξέλιξη της Θείας Ευχαριστίας

23. Το βαθύτερο νόημα της Θείας Λειτουργίας

24. Το μυστήριο της Μετάνοιας

25. Η ευλογία για μια ζωή συζυγίας: το βαθύτερο νόημα του μυστηρίου του Γάμου

26. Πνευματική διακονία: το μυστήριο της Ιεροσύνης

31. Προβληματισμοί για τη λειτουργική γλώσσα και μουσική

32. Η θέση των λαϊκών στη σύγχρονη λατρεία, επισημάνσεις και προβληματισμοί

37. Πνευματισμός-εσωτερισμός-δεισιδαιμονία-Προλήψεις

Η διδακτέα ύλη στο μάθημα των Θρησκευτικών προδιαγράφει τα όρια ενός στοιχειώδους γραμματισμού των μαθητών, σύμφωνα με τα υφιστάμενα Αναλυτικά Προγράμματα και με βάση τα εγκεκριμένα διδακτικά μέσα και βιβλία. Ο ορισμός της εξυπηρετεί τον σχεδιασμό της μάθησης από τον εκπαιδευτικό αλλά και τις βασικές απαιτήσεις της διαμορφωτικής και τελικής αξιολόγησης και, ασφαλώς, είναι χρήσιμος για τον μαθησιακό προσανατολισμό των μαθητών και για την προετοιμασία τους στις εξετάσεις. Ωστόσο, η διδακτική διεργασία και η διδασκαλία στο μάθημα των Θρησκευτικών αφορούν σε στόχους και προσδοκώμενη μάθηση, η οποία σαφέστατα υπερβαίνει τα στενά όρια μιας ορισμένης ποσότητας εξεταστέας ύλης. Επομένως, η διδασκαλία δεν πρέπει να είναι απλώς μια τυπική διαδικασία μεταφοράς/παράδοσης έτοιμης γνώσης με βάση την εξεταστέα ύλη. Επιπλέον, η διδασκαλία δεν μπορεί να είναι προσκολλημένη στα γνωσιακά περιεχόμενα του διδακτικού βιβλίου, κατά τρόπο αποκλειστικό, και μάλιστα χωρίς τη δημιουργική συμβολή και τον κριτικό αναστοχασμό των ίδιων των μαθητών, ούτε μπορεί να έχει ως μοναδικό στόχο την προετοιμασία των μαθητών για τις τελικές εξετάσεις. Σύμφωνα με τα προηγούμενα, η οριζόμενη διδακτέα ύλη αποτελεί τον κεντρικό κορμό της ετήσιας διδακτικής πορείας, χωρίς να αποκλείεται, ανάλογα με τις αντικειμενικές συνθήκες και σύμφωνα με την κρίση του διδάσκοντα, η συμπληρωματική διδασκαλία και άλλων διδακτικών θεμάτων που περιλαμβάνονται στα διδακτικά βιβλία των τάξεων του Λυκείου.

Βιβλίο: «Χριστιανισμός και Θρησκεύματα», Δ.Λ. Δρίτσα, Δ.Ν. Μόσχου, Στ. Λ. Παπαλεξανδρόπουλου.

Η διδακτέα ύλη του μαθήματος ορίζεται ως εξής:

3. Θρησκεία: ένα πανανθρώπινο φαινόμενο

4. Ποιος είναι ο Θεός κατά την πίστη του Χριστιανισμού

5. Η Βασιλεία του Θεού: όραμα αλλιώτικης ζωής ή ουτοπία;

7. «Τίνα με λέγουσιν οι άνθρωποι είναι;»

9. Αρχή και πορεία του κόσμου

10. Ο άνθρωπος στο αρχικό του μεγαλείο

11. Γιατί υπάρχει το κακό στον κόσμο;

12. Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της Ορθοδοξίας

21. Φανατισμός και ανεξιθρησκία

24. Πίστη και Επιστήμη: αλληλοαποκλειόμενα ή αλληλοσυμπληρούμενα;

25. Ελληνισμός και Χριστιανισμός

28. Τα αφρικανική θρησκεύματα

29. Ο Ιουδαϊσμός

30. Το Ισλάμ (Α΄)

31. Το Ισλάμ (Β΄)

32.Ο Ινδουισμός (Α΄)

33.Ο Ινδουισμός (Β΄)

35. Ο Βουδισμός

36. Η κινεζική θρησκεία

37. Η ιαπωνική θρησκεία

Βιβλίο: «Χριστιανισμός και Θρησκεύματα», Δ.Λ. Δρίτσα, Δ.Ν. Μόσχου, Στ. Λ. Παπαλεξανδρόπουλου.

Η διδακτέα ύλη του μαθήματος ορίζεται ως εξής:

3. Θρησκεία: ένα πανανθρώπινο φαινόμενο

4. Ποιος είναι ο Θεός κατά την πίστη του Χριστιανισμού

7. «Τίνα με λέγουσιν οι άνθρωποι είναι;»

9. Αρχή και πορεία του κόσμου

10. Ο άνθρωπος στο αρχικό του μεγαλείο

11. Γιατί υπάρχει το κακό στον κόσμο;

12. Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της Ορθοδοξίας

21. Φανατισμός και ανεξιθρησκία

25. Ελληνισμός και Χριστιανισμός

29. Ο Ιουδαϊσμός

30. Το Ισλάμ (Α΄)

31. Το Ισλάμ (Β΄)

32.Ο Ινδουισμός (Α΄)

33.Ο Ινδουισμός (Β΄)

35. Ο Βουδισμός

Είμαι στη διάθεσή σας για οποιαδήποτε διευκρίνιση.

                                                                                                Με εκτίμηση

                                                                        Ο Σχολικός Σύμβουλος Θεολόγων Θεσσαλονίκης

                                                                                    Δρ. Πολύβιος Ι. Στράντζαλης

dictyo.gr