Ορισμένες παρατηρήσεις για την Τράπεζα θεμάτων της Α’ λυκείου, του Γιώργου Πασχαλίδη
Πολύς θόρυβος έγινε φέτος για την περιβόητη Τράπεζα Θεμάτων Διαβαθμισμένης Δυσκολίας (πολύ πομπώδης τίτλος για μερικές εκατοντάδες προχειροφτιαγμένα θέματα) της Α’ λυκείου. Εμείς οι Έλληνες μια ζωή λεξιλάγνοι… Από τη λεπτομερή μελέτη των θεμάτων φυσικής- χημείας- βιολογίας (αλλά και των θεμάτων των θρησκευτικών και της πολιτικής παιδείας) μπορούν να εξαχθούν τα εξής συμπεράσματα:
- Στην προσπάθειά τους οι κατασκευαστές (4 ευρώ το θέμα ή το αρχείο .pdf με 2ο και 4ο θέμα ; δεν διευκρινίστηκε ποτέ…) να «βγάλουν» πάνω από 300 θέματα σε κάθε μάθημα, «διύλισαν πραγματικά τον κώνωπα». Ανούσιες λεπτομέρειες, φοβερή απαίτηση αποστήθισης του σχολικού βιβλίου, πλήρης αντίθεση με τις οδηγίες του Υπουργείου που είχαν σταλεί στα σχολεία στις αρχές της χρονιάς κλπ. Τράπεζα Αντιπαιδαγωγικών και Αντιεκπαιδευτικών Θεμάτων λοιπόν.
- Πολλά θέματα ήταν ίδια μεταξύ τους. Και πώς να μην είναι αφού σε μια, περιορισμένης έκτασης, ύλη για να προκύψουν 300 και βάλε ερωτήσεις αναγκαστικά θα επαναλαμβάνονται τα ίδια και τα ίδια ;
- Για τα θέματα βιολογίας πολλά ειπώθηκαν από διάφορους καθηγητές ΠΕ04.04. Τι να πρωτοθυμηθούμε ; Το καημένο το πάγκρεας και οι διάφορες ορμόνες είχαν την τιμητική τους. Εμφανίστηκαν στις περισσότερες ερωτήσεις και σε παρατηρήσεις συναδέλφων προς την ΤΘΔΔ σχετικά με το ότι οι αδένες είναι εκτός ύλης, η απάντηση, όταν δινόταν, ήταν η ίδια : Οι αδένες είναι μεν εκτός ύλης, αλλά το πάγκρεας αναφέρεται σε 1,5 γραμμή στην εισαγωγή του βιβλίου κλπ. Αυτό έπρεπε να γράψουν οι μαθητές λοιπόν. Και βέβαια όλα τα θέματα βιολογίας ήταν εκτός του πνεύματος του σχολικού βιβλίου, ενώ δεν υπήρξε ούτε μία παρόμοια ερώτηση με αυτές του σχολικού εγχειριδίου. Αλλά, θα μου πείτε, οι μαθητές της Α’ λυκείου (15χρονα παιδιά) μελετάνε τη διεθνή βιβλιογραφία οπότε δεν υπάρχει πρόβλημα…
- Στα θέματα φυσικής, υπήρχαν ασκήσεις και ερωτήσεις στις οποίες το φαινόμενο που λάμβανε χώρα δεν ήταν απολύτως ξεκάθαρο. Έτσι, μπορούσαν να υπάρξουν πολλές διαφορετικές απαντήσεις, όλες εξίσου αποδεκτές. Θυμάμαι (και γελάω ή κλαίω 😉 μια άσκηση με ένα αερόστατο που ανέβαινε και οι επιβάτες του πετάνε έξω απ’ αυτό ένα σάκο με άμμο και ζητούσε το πρόβλημα το είδος της κίνησης του σάκου… Ή ένα άλλο πρόβλημα με έναν δρομέα των 100 m που ασκεί δυνάμεις στο έδαφος καθώς τρέχει. Ήταν η μόνη άσκηση μάλιστα της ΤΠΔΔ με συνιστώσες δυνάμεων. Αναρωτιέμαι και στη φυσική, πόσα θέματα ήταν παρόμοια με του σχολικού βιβλίου ;
- Μόνο η ΤΘΔΔ της χημείας ήταν συνεπής με τον εαυτό της. Όλα τα θέματα «ίδια» μεταξύ τους. Το 2ο θέμα με χημικούς δεσμούς ή υποατομικά σωματίδια και μεταθετικές αντιδράσεις και το 4ο θέμα με αραίωση-ανάμιξη διαλυμάτων. Μόνο τα νούμερα άλλαζαν. Αυτό κι αν είναι ισοτιμία θεμάτων. Υπέροχα.
- Οι εκφωνήσεις του 4ου θέματος σε πολλά μαθήματα ήταν μεγαλύτερες από τις απαντήσεις. Αυτό γινόταν για να αποκτήσει «κύρος» το 4ο θέμα (στυλ πανελληνίων) ή για να κατευθυνθεί ο μαθητής να γράψει ότι γνωρίζει για το θέμα ;
- Η (έγκαιρη 😉 απόσυρση κάποιων θεμάτων (19 μόνο στη φυσική) καταδεικνύει τη βιασύνη και προχειρότητα κατασκευής της ΤΠΔΔ. Ο πρώην Υπουργός επέμεινε να εφαρμοστεί ο Νόμος. Προς τι τόση βιασύνη ; Για να δείξουμε ότι είμαστε αμετακίνητοι νομοταγείς και σκληροί στην εφαρμογή των νόμων (του στυλ η Κυβέρνηση δεν υποκύπτει σε εκβιασμούς και «ΘΑ ΕΦΑΡΜΟΣΤΕΊ Ο ΝΟΜΟΣ Ο,ΤΙ ΚΙ ΑΝ ΓΊΝΕΙ») ;
- Μια σωστή ΤΘΔΔ δεν είναι ποτέ βιαστικά κατασκευασμένη. Στο Τμήμα Χημείας του ΑΠΘ, σε ορισμένα μαθήματα εφαρμόζεται ΤΘΔΔ, αλλά ακολουθούμενη από πλήρη στατιστική μελέτη όλων των απαντήσεων στις ερωτήσεις και με συνεχή βελτίωση-αλλαγή-επέκταση των ερωτήσεων πριν αυτές να δοθούν στους φοιτητές. Και βέβαια σε μια «άπειρη» ύλη όπως αυτή των τελειοφοίτων χημείας, όχι σε 100 σελίδες…
- Προς τι η ΤΘΔΔ σε όλα τα μαθήματα, ακόμα και στα «υποβαθμισμένα» ; Μήπως για να αποκτήσουν κι αυτά τα καημένα κάποιο κύρος ; Υπήρξαν ποτέ, οι κατασκευαστές της ΤΘΔΔ, 15χρονα που χρειάζεται να παπαγαλίσουν (κυριολεκτικά !) το ανεκδιήγητο βιβλίο της πολιτικής παιδείας με θέματα που ουδόλως ενδιαφέρουν τα παιδιά του internet και της παγκοσμιοποίησης ή της βιολογίας το οποίο ούτε φοιτητές ιατρικής δε μπορούν να μάθουν ;
- Απαξιώνεται ο ρόλος του εκπαιδευτικού. Ποιος μαθητής θα ασχοληθεί με το 1ο και 3ο θέμα όταν κυνηγά το 2ο και 4ο της ΤΘΔΔ ;
Ειπώθηκε επίσης, από τον Πρόεδρο του ΙΕΠ νομίζω, ότι η δημοσιοποίηση της ΤΘΔΔ στην αρχή της χρονιάς θα αποτρέψει τους μαθητές από το να πάνε φροντιστήριο. Πολλά θα μπορούσαν να ειπωθούν σχετικά με την αξία και το αν είναι απαραίτητα ή όχι τα φροντιστήρια στη χώρα μας. Ας σημειωθεί όμως ότι τα φροντιστήρια δεν είναι μόνο ελληνικό φαινόμενο όπως πολλές φορές έχουν αναφέρει διάφοροι άσχετοι με τα εκπαιδευτικά δρώμενα. Φροντιστήρια υπάρχουν σε όλες τις χώρες του κόσμου. Μια ματιά στο site της ΟΕΦΕ (https://www.oefe.gr/) θα σας πείσει. Και βέβαια φροντιστήρια θα υπάρχουν όσο οι εξετάσεις για τα ΑΕΙ θα είναι απαιτητικές όπως είναι τώρα. Αλλά ακόμα κι αν καταργηθούν οι εισαγωγικές για τα πανεπιστήμια, Ο Πρόεδρος λοιπόν του ΙΕΠ, φαίνεται να αγνοεί ορισμένα βασικά όπως :
- Ένας μαθητής της Α’ λυκείου πάει φροντιστήριο για να αποκτήσει εμπειρία, γνώσεις, τεχνικές και το απαραίτητο υπόβαθρο στα λεγόμενα «σκληρά» μαθήματα, έτσι ώστε να είναι έτοιμος όταν θα έρθει η στιγμή να δώσει πανελλήνιες μετά από δυο χρόνια.
- Ο μαθητής δεν πηγαίνει φροντιστήριο για να πάρει έτοιμες τις λύσεις των θεμάτων της ΤΘΔΔ, πράγμα ανέφικτο άλλωστε αφού για να ανταποκριθεί κάποιος στα θέματα αυτά απαιτείται γνώση όλης της ύλης κάτι που θα έχει επιτευχθεί το Μάιο. Ούτε πηγαίνει μόνο και μόνο για να «περάσει» την τάξη.
- Το σχολείο μπορεί να ασχοληθεί με την ΤΘΔΔ μόνο ενδεικτικά και επιφανειακά διότι και οι ώρες δεν επαρκούν και όπως είπα παραπάνω, η ύλη τελειώνει το Μάιο. Άρα δεν υπάρχει χρόνος. Επίσης άλλο πράγμα μια τάξη με 25 παιδιά και άλλο γκρουπάδικο με 5 παιδιά.
- Το σχολείο μορφώνει «ολόπλευρα» ή έτσι θα έπρεπε τουλάχιστον. Το φροντιστήριο είναι γι’ αυτούς που έχουν αποφασίσει από τα 15 τους ότι θέλουν (και μπορούν βέβαια) να σπουδάσουν και έχουν τα χρήματα να πληρώσουν.
- Αναρωτιέμαι, τα παιδιά αυτών που επινόησαν τα θέματα της ΤΘΔΔ, δεν πάνε φροντιστήριο ; Ή ο Πρόεδρος του ΙΕΠ δεν είχε πάει φροντιστήριο όταν ήταν μαθητής ή σπούδασε απευθείας στο εξωτερικό ;
Έρχομαι τώρα στο σημαντικότερο μέρος του άρθρου. Στο ότι ο βαθμός της Α’ λυκείου «μετράει» πλέον για την εισαγωγή στα ΑΕΙ πολλαπλασιασμένος με 0,4, που είναι μεν μικρός συντελεστής αλλά και μόνο η φράση «μετράει για τα ΑΕΙ» προκαλεί τρόμο σε γονείς (κυρίως) και μαθητές. Με την εισαγωγή αυτού του μέτρου και των συντελεστών (του 0,7 στη Β’ τάξη και του 0,9 στη Γ’ τάξη) το Υπουργείο προσπαθεί αφενός μεν να δώσει αξία στην ΤΘΔΔ και αφετέρου να επαναφέρει το χαμένο «κύρος» των τάξεων του λυκείου οι οποίες είχαν μετατραπεί σε παιδική χαρά, ειδικά στα μαθήματα γενικής παιδείας. Σου λέει, αφού οι βαθμοί υπολογίζονται για τα ΑΕΙ, δε μπορεί, οι μαθητές θα προσέχουν ακόμα και στο μάθημα της γυμναστικής. Αποκτούν έτσι «κύρος» και «αξία» και οι συνάδελφοι «υποβαθμισμένων» μαθημάτων. Έχετε μπει σε τάξη την ώρα των θρησκευτικών ή των αγγλικών Α’ ή Β’ ή πολύ περισσότερο Γ’ λυκείου ; Είναι όμως σωστό αυτό το σκεπτικό του Υπουργείου ; Ας το δούμε εν συντομία :
- Πρώτα πρώτα τα θέματα της ΤΘΔΔ δεν είναι ίδιας δυσκολίας. Έτσι καταστρατηγείται η ισότητα των θεμάτων. Υπήρξαν σχολεία στα οποία κληρώθηκαν δύσκολα θέματα και σχολεία στα οποία κληρώθηκαν εύκολα θέματα στο ίδιο μάθημα. Και μη μου πείτε ότι ένας σωστά προετοιμασμένος μαθητής θα έγραφε εξίσου καλά και στα εύκολα και στα δύσκολα θέματα, διότι δεν υπάρχουν τέτοιοι μαθητές 15 χρονών. Τουλάχιστον στις τωρινές πανελλαδικές, τα θέματα είναι ίδια για όλους τους υποψήφιους. Υπενθυμίζω ότι ο βαθμός της Α’ μετράει για τα ΑΕΙ.
- Τα μισά θέματα μπήκαν από τους διδάσκοντες. Φανταστείτε το εξής, σχεδόν βέβαιο, σενάριο, αν όχι φέτος σίγουρα του χρόνου κυρίως στα ιδιωτικά σχολεία : Ο καθηγητής διδάσκει τις τελευταίες μέρες το 1ο και το 3ο θέμα τα οποία βάζει αυτούσια στις εξετάσεις. Ή για να μην είναι υπερβολικός και κατηγορηθεί ότι προδίδει τα θέματά του, διδάσκει 10 ερωτήσεις και ασκήσεις από τις οποίες βάζει αυτούσιο το 1ο και 3ο θέμα. Αυτό φυσικά μπορεί να γίνει κάλλιστα και στα δημόσια σχολεία. Ειλικρινά θα έμπαινα και εγώ στον πειρασμό αν δίδασκα σε λύκειο. Εμείς οι Έλληνες δεν είμαστε Νορβηγοί, να ακολουθούμε τους νόμους και να να είμαστε δίκαιοι. Όλο και κάποια μπαγαποντιά θα σκεφτούμε… Υπενθυμίζω ότι ο βαθμός της Α’ μετράει για τα ΑΕΙ.
- Τα γραπτά διορθώνονται από τους διδάσκοντες. Προσέξτε αυτό : Μαθητής αριστούχος σε όλα τα μαθήματα γράφει όλα τα θέματα άλγεβρας σωστά αλλά κάνει λάθος στο θέμα Δ4 (της ΤΘΔΔ) που έπιανε 7 μόρια (στα 100) και κανονικά πρέπει να βαθμολογηθεί με 100-7 = 93 στα 100 ή 18,6 στα 20. Αμ δε. Ο καθηγητής γνωρίζοντας το μαθητή, διυλίζει το γραπτό εκλαμβάνει ως σωστά ακόμα και τα ρήματα και επιρρήματα και του βάζει 19,4. Ποιος θα τον ελέγξει ; Ή βαθμολογεί άλλον μαθητή με τόσο όσο θέλει για να περάσει ενώ το γραπτό του ήταν για 0,0. Υπενθυμίζω ότι ο βαθμός της Α’ μετράει για τα ΑΕΙ.
- Σε πολλά σχολεία η επιτήρηση στις εξετάσεις ήταν πλημμελής ακόμα και σε αίθουσες δίπλα-δίπλα. Σε άλλες αίθουσες οι καθηγητές βοηθούσαν τους μαθητές και απαντούσαν σε ερωτήσεις σχετικά με τα θέματα της ΤΘΔΔ και σε άλλες δεν έβγαζαν μιλιά.
Πολλά ακόμα θα μπορούσαν να λεχθούν. Το χειρότερο όμως είναι ότι ο βαθμός της Α’ μετράει για τα ΑΕΙ. Αν δε μετρούσε, ούτε για την ΤΘΔΔ θα μιλούσαμε τώρα ούτε για το ιδιωτικό κολλέγιο που άλλο πρόγραμμα εξετάσεων έστειλε στο Υπουργείο και άλλο έδωσε στους μαθητές του. Ομολογουμένως έξυπνη κομπίνα αν και κάπως χοντροκομμένη. Πόσες άλλες απάτες δεν αποκαλύφθηκαν φέτος με την περιβόητη ΤΘΔΔ ; Είναι δυνατόν εμείς οι Έλληνες να μην βρίσκαμε τρόπο να γελοιοποιήσουμε και την ΤΘΔΔ ; Εδώ επινοούμε απίστευτες κομπίνες για πολύ δυσκολότερα θέματα όπως τα φορολογικά, στην ΤΘΔΔ θα κολλούσαμε ;
Και για να μην κατηγορηθούμε ότι ασκούμε μόνο κριτική χωρίς να προτείνουμε λύσεις :
- Αν πρόκειται να διατηρηθεί η ΤΘΔΔ, πρέπει να γίνει πιλοτική εφαρμογή για 2 ή 3 χρόνια και να αναλυθούν στατιστικά με λεπτομέρειες όλα τα αποτελέσματα και όλες οι ερωτήσεις. Τώρα που ξέρουμε το στυλ των θεμάτων, ας ζητηθεί από όλους τους εκπαιδευτικούς να στείλουν θέματα για την ΤΘΔΔ. Όχι όπως στην αρχή που ζητήθηκαν θέματα από τους εκπαιδευτικούς για τα μάτια του κόσμου και τελικά κανένα δεν μπήκε στην ΤΘΔΔ…
- Να καταργηθούν οι συντελεστές 0,4 και 0,7 της Α’ και Β’ λυκείου. Ας μείνει εν ανάγκη μόνο ο συντελεστής της Γ’ λυκείου. Δε χρειάζεται οι 15χρονοι μαθητές να μπαίνουν στη λογική των εισαγωγικών για τα ΑΕΙ. Είναι πνευματικά ανώριμοι ακόμα.
- Αν η Πολιτεία θέλει να δώσει κύρος στα «δευτερεύοντα» μαθήματα, ας τα αλλάξει ή ας βρει άλλους τρόπους. Όχι με το επιχείρημα : Διάβαζε σκλάβε μαθητή μέχρι και τα εξώφυλλα του βιβλίου της πολιτικής παιδείας γιατί ο βαθμός μετράει για το πολυτεχνείο που θέλεις να πας.
- Για να βγαίνει η ίδια ύλη σε όλα τα λύκεια της χώρας, να ελέγχονται οι καθηγητές από τους συμβούλους και τους διευθυντές και όχι εκβιαστικά μέσω της ΤΘΔΔ.
- Η Πολιτεία να πάψει να κυνηγά και να κατηγορεί με λαϊκίστικους τρόπους τα φροντιστήρια. Αυτά υπήρχαν, υπάρχουν και θα υπάρχουν όσο ο αριθμός εισακτέων στα ΑΕΙ είναι περιορισμένος. Επιτελούν άλλωστε το ρόλο τους και αποτελούν μέρος της εκπαιδευτικής πραγματικότητας της χώρας μας, είτε το θέλουμε είτε όχι.
- Για ένα αξιόπιστο σύστημα εισαγωγής στα ΑΕΙ, να καθίσουν στο ίδιο τραπέζι η ΟΛΜΕ, η Πολιτεία και οι πανεπιστημιακοί και να συζητήσουν.
Με την ελπίδα να δημοσιευθεί
Γιώργος Πασχαλίδης Καθηγητής γυμνασίου ΠΕ04.02 και ΠΕ04.05
