Η Παιδαγωγική Λειτουργία της Αξιολόγησης και η… «αξιολόγηση» του ΥΠΑΙΘ, του Θεόδωρου Βαβίτσα
Τους τελευταίους μήνες οι συζητήσεις και οι «διαμάχες» που αφορούν την αξιολόγηση του εκπαιδευτικού έργου έχουν λάβει τεράστιες διαστάσεις. Κατά τη γνώμη μου, όχι άδικα. Η λειτουργία της αξιολόγησης είναι ιδιαίτερα σημαντική, τόσο για τους μαθητές όσο και για τους εκπαιδευτικούς. Είναι, όμως, η αξιολόγηση μια έννοια μονοσήμαντη; Φυσικά και όχι. Άρα, για να έχει η αξιολόγηση τη χρησιμότητα που της αρμόζει, θα πρέπει να πραγματοποιηθεί και υπό την κατάλληλη σκοπιά. Είναι, λοιπόν, απαραίτητο να εξεταστεί η σκοπιά από την οποία το ΥΠΑΙΘ επιδιώκει να εφαρμόσει την αξιολόγηση. Μία ακόμη παράμετρος της αξιολόγησης είναι τα μέσα που χρησιμοποιούνται για να πραγματοποιηθεί. Χρήζει, επομένως, ιδιαίτερης σημασίας και η διερεύνηση των μέσων και των μεθόδων που θα χρησιμοποιηθούν για την πραγματοποίησή της.
Το ΥΠΑΙΘ υποστηρίζει (στην 1η παράγραφο, του 2ου άρθρου, του Πρώτου Τεύχους του ΦΕΚ της 5ης Νοεμβρίου 2013, Αρ. Φύλλου 240) ότι: «Σκοπός της αξιολόγησης των εκπαιδευτικών είναι η βελτίωση της ποιότητας του εκπαιδευτικού και του διοικητικού τους έργου μέσω της άμεσης σύνδεσής της με την επιμόρφωση, προς όφελος των ίδιων, των μαθητών και της κοινωνίας». Υποστηρίζουν, δηλαδή, ότι η αξιολόγηση θα γίνει προς όφελος και των ίδιων των εκπαιδευτικών! Ποιο θα είναι το όφελος των χιλιάδων απολυμένων, μόνο οι συγγραφείς του ΦΕΚ το γνωρίζουν. Η μεγαλύτερη αντίφαση, όμως, είναι ότι η αξιολόγηση θα ξεκινήσει με μια a priori «διάθεση» για απολύσεις! Πράγμα που σημαίνει ότι θίγονται αφετηριακά –τουλάχιστον- δύο από τους τρεις βασικούς πυλώνες της αξιολογικής διαδικασίας: η εγκυρότητα και η αξιοπιστία (για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τις βασικές αρχές της αξιολόγησης βλ. Χαράλαμπος Ι. Κωνσταντίνου, 2000, Η Αξιολόγηση της Επίδοσης του Μαθητή ως Παιδαγωγική Λογική και Σχολική Πρακτική, GUTENBERG) καθώς, πόσο έγκυρη και αξιόπιστη μπορεί να είναι μια διαδικασία η οποία επιδιώκει τη μείωση θέσεων εργασίας; Αν μη τι άλλο, η μείωση των θέσεων εργασίας δεν αποτελεί Παιδαγωγική λειτουργία της αξιολόγησης!
Από την άλλη μεριά, η εξέταση των μέσων και των μεθόδων που θα χρησιμοποιηθούν για την πραγματοποίηση της αξιολόγησης του εκπαιδευτικού έργου, φανερώνει την ΜΗ αντικειμενικότητα, την ΜΗ εγκυρότητα και την ΜΗ αξιοπιστία –από Παιδαγωγικής σκοπιάς- της όλη διαδικασίας. Οι καθημερινές τριβές, οι διαπροσωπικές σχέσεις του αξιολογητή και του αξιολογούμενου, αποτελούν παράγοντες που δυσχεραίνουν την αντικειμενικότητα, την αξιοπιστία και την εγκυρότητα της αξιολόγησης. Επίσης, θεωρώ πολύ σημαντικό ν’ αναφερθώ στην 3η παράγραφο του 2ου άρθρου του ΦΕΚ που αναφέρεται παραπάνω, όπου σημειώνεται: «Η αξιολόγηση των εκπαιδευτικών διενεργείται επί συγκεκριμένων κριτηρίων που σχετίζονται με τη φύση του εκπαιδευτικού έργου και την υπαλληλική ιδιότητα». Ο εκπαιδευτικός, λοιπόν, θα αξιολογείται και με βάση το πόσο καλός δημόσιος υπάλληλος είναι! Τι κι αν ο δημοσιοϋπαλληλικός ρόλος τού εκπαιδευτικού πολλές φορές συγκρούεται με τον Παιδαγωγικό του ρόλο; Στα πλαίσια της αξιολόγησης του ΥΠΑΙΘ, όλα μπαίνουν στο «ίδιο τσουβάλι»! Κι εδώ, εγείρεται ακόμη ένα ερώτημα: Και αν κάποιος εκπαιδευτικός είναι καλός στον Παιδαγωγικό του ρόλο, αλλά «κακός» στον δημοσιοϋπαλληλικό του ρόλο -λόγω συμμετοχών του σε απεργιακές κινητοποιήσεις, φερ’ ειπείν- τι γίνεται σε αυτή την περίπτωση;
Η αξιολόγηση είναι μία Παιδαγωγική λειτουργία και ως τέτοια θα πρέπει να χρησιμοποιείται, γιατί μόνο έτσι μπορεί να προσφέρει. Όταν χρησιμοποιείται ως πρόσχημα για τη διάλυση και του τελευταίου θύλακα μόνιμης, σταθερής και με δικαιώματα εργασίας, τότε αυτό που θα προσφέρει δεν είναι τίποτε άλλο από περαιτέρω εξάρθρωση των λαϊκών στρωμάτων. Μπροστά σε όλα αυτά πρέπει να πάρουμε θέση όλοι μας, ενωμένοι. Από εμάς τους αδιόριστους που θα κληθούμε να αναλάβουμε τις θέσεις των απολυμένων μας συναδέλφων, με μισθούς πείνας, από τους εν ενεργείας εκπαιδευτικούς οι οποίοι θα πρέπει ν’ αποδείξουν ότι τόσα χρόνια δεν ήταν «οι βολεμένοι που δουλεύουν τρεις ώρες την ημέρα, και κάθονται τέσσερις μήνες το χρόνο ενώ πληρώνονται», αλλά άνθρωποι που μάχονται εντός αλλά και εκτός των σχολικών τάξεων (μια καλή ευκαιρία είναι η απεργία της Τετάρτης 9 Απρίλη), μέχρι και τους πανεπιστημιακούς μας δασκάλους από τους οποίους περιμένουμε να «βγουν μπροστά» και να μιλήσουν, να πουν όλα αυτά τα οποία μας δίδαξαν στα αμφιθέατρα -τα οποία είναι αποτελέσματα χρόνιων ερευνών της Παιδαγωγικής, και όχι εξαναγκασμένες προσπάθειες για νομιμοποίηση της πραγματοποίησης πολιτικών σκοπιμοτήτων-, γιατί τώρα τους έχουμε ανάγκη πιο πολύ από ποτέ.
Βαβίτσας Θεόδωρος
Απόφοιτος Π.Τ.Δ.Ε. Ιωαννίνων
