Επαναπροσδιορισμό της αντίληψης για τη λεγόμενη «σίγουρη επαγγελματική αποκατάσταση» πρέπει να κάνουν οι νέοι, οι οποίοι προετοιμάζονται για την εισαγωγή τους στα ιδρύματα της ανώτατης εκπαίδευσης.
Η οικονομική κρίση αλλά και οι αλλαγές που συντελούνται στον χώρο της αγοράς εργασίας, και οι οποίες είναι ραγδαίες, καθιστούν μεγάλη την ανάγκη για προσεκτική επιλογή των σπουδών που θα ακολουθήσει ένας νέος άνθρωπος, ο οποίος μετά τις Πανελλαδικές Εξετάσεις θα κληθεί μέσω του μηχανογραφικού δελτίου να επιλέξει σε ποια σχολή θέλει να σπουδάσει.
Είναι βέβαιο ότι σήμερα περισσότερο από ποτέ οι νέοι φοιτητές τελούν σε πλήρη ανασφάλεια όσον αφορά τη μελλοντική επαγγελματική τους αποκατάσταση, καθώς ένα πτυχίο -από μόνο του- δεν αποτελεί διαβατήριο για την αγορά εργασίας και το πιθανότερο είναι πως κάποιος θα πρέπει να αλλάξει πολλές φορές επαγγελματική πορεία κατά τη διάρκεια της ζωής του.
Απασχολησιμότητα Μία από τις θεμελιώδεις διαφοροποιήσεις της εποχής μας που εντάθηκε με την έλευση της κρίσης σε παγκόσμιο και ιδιαίτερα σε πανελλήνιο επίπεδο είναι ο επαναπροσδιορισμός της επαγγελματικής μας ταυτότητας, αλλά και της αντίληψης που έχουμε για την απασχολησιμότητα. Πολύ εύστοχα ο Simon Kuper σε πρόσφατο άρθρο του στους «Finacial Times» αναφέρει τις αλλαγές που ανεπαίσθητα έχουν συντελεστεί όσον αφορά την επαγγελματική μας ταυτότητα, που πλέον είναι διαρκώς μεταβαλλόμενη.
Υπό αυτές τις συνθήκες αποτελεί διακαή πόθο μαθητών, νέων, εργαζομένων και του συνόλου της κοινωνίας να αντιλαμβάνεται, να ενημερώνεται και να «προβλέπει» τις τάσεις και τις προοπτικές στην αγορά εργασίας, προκειμένου να γίνουν ευστοχότερες επιλογές. Αυτό οφείλεται στο γεγονός πως στη συνείδηση όλων έχει ταυτιστεί το επάγγελμα που θα έχει ζήτηση μελλοντικά, με γρήγορη απορρόφηση, υψηλότερες αμοιβές κ.λπ. Ωστόσο, τόσο οι παρούσες όσο και οι επερχόμενες συνθήκες καταδεικνύουν πως η επαγγελματική σταδιοδρομία και η ατομική στρατηγική καριέρας είναι ένα μείγμα πολλαπλών επιλογών που σχετίζονται με παραμέτρους όπως οι κλίσεις, τα ενδιαφέροντα, οι προσωπικές δεξιότητες, το οικογενειακό background κ.ά.
Μέσα σε όλα αυτά, σαφώς και ένα από τα βασικά κριτήρια είναι οι τάσεις της εγχώριας – ευρωπαϊκής – παγκόσμιας αγοράς εργασίας ανάλογα βέβαια και με τον τόπο που θα εργαστεί ο καθένας μας. Διότι ένας μηχανικός που αντιμετωπίζει τον κορεσμό στην Ελλάδα, ίσως να είναι περιζήτητος στη Γερμανία. Οι διαφορές σε ό,τι αφορά τα επαγγέλματα και τους τομείς είναι ιδιαίτερα σημαντικές έναντι των άλλων ανεπτυγμένων ευρωπαϊκών κρατών.
Χαρακτηριστικά, οι τεχνικοί όλων των ειδικοτήτων και τα συνδεόμενα επαγγέλματα συγκεντρώνουν τις περισσότερες ευκαιρίες απασχόλησης στην Ευρώπη και τις περισσότερες -5.060.000- νέες θέσεις εργασίας, δεδομένο που αναλογικά δεν ισχύει για τη χώρα μας που εστιάζει στην παροχή μη τεχνικών υπηρεσιών.
Στο πλαίσιο αυτό οι σύμβουλοι σταδιοδρομίας κ. Κωνσταντίνος Κότιος και Χρήστος Ταουσάνης –www.e-employ.gr– πραγματοποίησαν μια μελέτη συνοψίζοντας στοιχεία από πρόσφατες έρευνες, με στόχο να εντοπίσουν αυτές τις τάσεις – επαγγέλματα αλλά και να επιχειρήσουν την όποια σύνδεση με το υπάρχον εκπαιδευτικό μας σύστημα. Τα δεδομένα που επιλέχθηκαν για τα επαγγέλματα με βάση τα κριτήρια της επιστημονικής ομάδας της Employ αντλήθηκαν από τη μελέτη του Σ.Ε.Β., του Ευρωπαϊκού Κέντρου για την Ανάπτυξη της Επαγγελματικής Κατάρτισης (Cedefop), από τη μελέτη της McKinsey «Ελλάδα 10 χρόνια μπροστά», από τη μελέτη του Ο.Ε.Ε. – ΠΑ.ΠΕΙ. (Μάιος 2013), του Economic Modeling Specialists για τις παγκόσμιες τάσεις και άλλες μελέτες με βάση εγχώρια και διεθνή δεδομένα. Επισημαίνεται πως ακολούθως παρατίθενται ειδικότητες τριτοβάθμιας εκπαίδευσης που αναμένονται να έχουν αυξανόμενη απασχολησιμότητα στην επόμενη δεκαετία στην ελληνική αγορά εργασίας.
Οι «χρυσές» ειδικότητες ανά κλάδο
Τομέας Εκπαίδευσης – Αγωγής
- Στελέχη Διά Βίου Εκπαίδευσης – Κατάρτισης
- Εκπαιδευτικοί ειδικευμένοι στην εξ αποστάσεως εκπαίδευση – Τηλεκπαίδευση
- Εκπαιδευτές Ενηλίκων
- Διερμηνείς – Μεταφραστές
- Ειδικοί Παιδαγωγοί
Ενήλικες – επιστήμονες – επαγγελματίες με βάση τους καταιγιστικούς ρυθμούς ανάπτυξης και εξάπλωσης της πληροφορίας θα κληθούν να επανακαταρτιστούν πολλές φορές μελλοντικά προκειμένου να παρακολουθούν τις εξελίξεις στον κλάδο τους. Ο ρόλος του εκπαιδευτή ενηλίκων αλλά και του εκπαιδευτικού που θα μπορεί να σχεδιάσει, συνθέσει και διδάξει και σε ενήλικες αλλά και on line θα διαφοροποιήσει πολλά μελλοντικά δεδομένα. Οσο για το επάγγελμα του διερμηνέα, κρίνεται σκόπιμη, πέρα από τη γλωσσομάθεια, και η συστηματική εμβάθυνση σε επιμέρους κλάδους π.χ. εμπορική ορολογία.
Προγράμματα σπουδών που μεταδίδουν γνώσεις στα θεματικά πεδία αυτά παρέχονται π.χ. στο Τμήμα Εκπαιδευτικής Κοινωνικής Πολιτικής σε προπτυχιακό επίπεδο για τη συνεχιζόμενη εκπαίδευση και την ειδική αγωγή και σε Μ.Π.Σ. για την αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών στην εκπαίδευση. Το τμήμα του Ιονίου Πανεπιστημίου παρέχει σε προπτυχιακό επίπεδο το κατ’ εξοχήν πρόγρα- μμα μετάφρασης – διερμηνείας.
Τουριστικός Τομέας
- Στελέχη Τουριστικών Υπηρεσιών
- Οικονομολόγοι Τουρισμού
- Ξεναγοί
- Στελέχη Ιατρικού Τουρισμού
Προγράμματα σπουδών που μεταδίδουν γνώσεις στα θεματικά πεδία αυτά παρέχονται π.χ. στις Α.Σ.Τ.Ε., στα Τμήματα Ιστορίας – Αρχαιολογίας (ταχύρυθμα προγράμματα ξεναγών), στη Σχολή Ξεναγών, στα Τμήματα Διοίκησης Επιχειρήσεων, ενώ σε μεταπτυχιακό επίπεδο κλασικό είναι το M.B.A. στο Tourism Management
Ναυτιλία – Μεταφορές
- Ναυτιλιακοί Οικονομολόγοι
- Ναυπηγοί Μηχανικοί
- Στελέχη Logistics – Supply Chain Managers
- Εμποροπλοίαρχοι – Μηχανικοί
- Export Manager
- Μηχανικοί Logistics
Προγράμματα σπουδών που μεταδίδουν γνώσεις στα θεματικά πεδία αυτά παρέχονται π.χ. στις A.E.N., στο Τμήμα Ναυπηγών Μηχανικών, στα περισσότερα Τμήματα Οικονομικών και Διοίκησης Επιχειρήσεων, ενώ για τα logistics, από τα ίδια τα στελέχη, κρίνεται καταλληλότερη η εξειδίκευση μέσω ενός Μ.Π.Σ. π.χ. «Οργάνωση και Διοίκηση Βιομηχανικών Συστημάτων» στο ΠΑ.ΠΕΙ.
Οικονομία – Διοίκηση
- Αναλογιστές
- Χρηματοοικονομικοί Αναλυτές
- Marketeers
- Μηχανικοί Διοίκησης
- Ορκωτοί Λογιστές
- Οικονομολόγοι Περιβάλλοντος
Προγράμματα σπουδών που μεταδίδουν γνώσεις στα θεματικά πεδία αυτά παρέχονται π.χ. στα Τμήματα Μηχανικών Οικονομίας & Διοίκησης, Λογιστικής & Χρηματοοικονομικής, ενώ υπάρχουν και αρκετές επαγγελματικές εξειδικεύσεις πέρα από μεταπτυχιακά προγράμματα και σε τμήματα όπως το Στατιστικής & Ασφαλιστικής.
Πληροφορική – Τηλεπικοινωνίες
- Τεχνικοί Οπτικής Ινας
- Προγραμματιστές Λογισμικού, Εφαρμογών και Λογισμικού
- Διαχειριστές Βάσεων Δεδομένων
- Αναλυτές Ασφάλειας Πληροφοριακών Συστημάτων
- Mobile Applications Developer
- Μηχανικός Τεχνητής Νοημοσύνης
Στα Τμήματα Πληροφορικής στην ελληνική Τριτοβάθμια Εκπαίδευση παρέχονται περισσότερες από 40 διαφορετικές εξειδικεύσεις στις τηλεπικοινωνίας, στα δίκτυα, στην τηλεματική, στη βιοπληροφορική κ.λπ. Είτε αναφερόμαστε σε Τμήματα Πληροφορικής, είτε σε Η.Μ.Μ.Υ, ή εφαρμοσμένης πληροφορικής, ο κλάδος είναι ταχύτατα εξελισσόμενος και οι προβλέψεις για τους τομείς που θα γνωρίσουν άνθηση τα επόμενα χρόνια είναι παρακινδυνευμένος γενικά, λόγω της αλματώδους ανάπτυξης και γι’ αυτόν τον λόγο η αφετηρία εδώ απλώς θα πρέπει να είναι το software ή το hardware. Οι εξειδικεύσεις ακολουθούν κυρίως κατά την επαγγελματική πορεία και τα μεταπτυχιακά προγράμματα που διαρκώς διαφοροποιούνται.
Τομέας Ενέργειας
- Βιοκλιματικοί Σχεδιαστές
- Μηχανικός Γεωθερμικών Εργων
- Μηχανικός Δικτύων Ανανεώσιμης Ενέργειας
- Τεχνικός Αιολικών Εγκαταστάσεων
- Μηχανικοί Περιβάλλοντος
- Τεχνικός Επεξ. Απορριμμάτων
- Ενεργειακοί Μελετητές
- Περιβαλλοντικός Αρχιτέκτονας
- Μηχανικοί Α.Π.Ε. – Πετρελαίου
Προγράμματα σπουδών που μεταδίδουν γνώσεις στα θεματικά πεδία αυτά παρέχονται από τα αντίστοιχα τμήματα του Πολυτεχνείου, Μηχανικών Περιβάλλοντος, Μηχανολόγοι Μηχανικοί καθώς και από Τμήματα Μηχανικών Αντιρρύπανσης, Αυτοματισμού Τ.Ε. τόσο σε προπτυχιακό όσο και σε μεταπτυχιακό επίπεδο.
Πρωτογενής Τομέας
- Γεωπόνος Εναλλακτικών Καλλιεργειών
- Ιχθυολόγος – Ιχθυοπαθολόγος
- Τεχνολόγος Αρδεύσεων
- Τεχνολόγος Ποιότητας
- Βιοτεχνολόγοι
Στα Γεωπονικά Τμήματα, είτε ως προπτυχιακά προγράμματα είτε ως κατευθύνσεις, τα προαναφερθέντα επαγγέλματα αντιπροσωπεύονται από αντίστοιχα προγράμματα σπουδών και μάλιστα έχουν υλοποιηθεί και καινοτόμα Μ.Π.Σ. για εμβάθυνση σε όλα τα επιμέρους πεδία π.χ. στα Συστήματα Διαχείρισης Ποιότητας και Ασφάλειας Τροφίμων στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Παράλληλα, τμήματα όπως το Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου μπορούν επίσης να οδηγήσουν σε εξειδικεύσεις που σχετίζονται με τη διασφάλιση ποιότητας κ.λπ.
Θετικές Επιστήμες
- Μαθηματικός – Πληροφορικός
- Τοξικολόγος
- Χημικός Μηχανικός
- Φαρμακευτικός Μηχανικός
- Μοριακός Βιολόγος
Στις Θετικές Επιστήμες είναι ξεκάθαρα τα προγράμματα σπουδών που οδηγούν στα αντίστοιχα επαγγέλματα. Βέβαια και σε αυτήν την περίπτωση λόγω του πλήθους αλλά και της διαφοροποίησης των προγραμμάτων καινοτομία – διαφοροποίηση και εμβάθυνση σε πολύ μεγάλο βαθμό μπορεί να αποκτήσει ο αυριανός επιστήμονας κυρίως από Μ.Π.Σ.
Ενδεικτικά, θα αναφέρουμε πως υφίστανται πέρα από τα Τμήματα των Μαθηματικών και Τμήματα Εφαρμοσμένων Μαθηματικών, ενώ στη Μοριακή Βιολογία τόσο τα κλασικά τμήματα Βιολογίας, το Τμήμα Μοριακής Βιολογίας αλλά και τα Π.Μ.Σ. οδηγούν στο σχετικό πεδίο.
Τομέας Υγείας – Πρόνοιας
- Κλινικός Φαρμακοποιός
- Κλινικός Ψυχολόγος
- Ιατρός Επείγουσας Ιατρικής
- Τηλε-Ιατρός
- Ιατρός-Πληροφορικός
- Νοσηλευτής Γηριατρικής
- Εργοθεραπευτής
- Βιογενετιστής
- Ραδιοογκολόγος χειρουργός
Τα προαναφερθέντα επαγγέλματα συνδέονται άμεσα με τις Ιατρικές Σχολές σε συνδυασμό είτε με την επιλογή αντίστοιχης ειδικότητας ή και μεταπτυχιακής εξειδίκευσης, με το Τ.Ε.Ι. Εργοθεραπείας και τα Τμήματα Ψυχολογίας και Νοσηλευτικής.
Τομέας Μηχανικής – Μηχανολογίας
- Μηχανικός Αυτοματισμού
- Μηχανικός Τηλεπικοινωνιών
- Μηχανικός Υλικών
- Ηλεκτρολόγος – Ηλεκτρονικός Μηχανολόγος Μηχανικός
- Μηχανικός Βιομηχανικού Σχεδιασμού (Industrial Engineer)
- Νανοτεχνολόγος
- Μηχανικός Διασφάλισης Ποιότητας
Στον συγκεκριμένο κλάδο τα Πολυτεχνεία τροφοδοτούν αυτές τις ειδικότητες αλλά και σχετικά Τ.Ε.Ι., ενώ τμήματα όπως π.χ. Μηχανικών Παραγωγής & Διοίκησης προσπαθούν να καλλιεργήσουν έναν πιο τεχνοκρατικό προσανατολισμό στο μελλοντικό επαγγελματία.
Οι μηχανικοί είχαν ταυτιστεί στην Ελλάδα κυρίως με τις κατασκευές, ωστόσο στην υπόλοιπη Ευρώπη σαφώς και επί του παρόντος αλλά και μελλοντικά διεισδύουν σε πολλούς κλάδους τις οικονομίας έχοντας πρωταρχικό ρόλο λόγω και του πολυσύνθετου αντικειμένου τους.
Μελέτες Τόσο οι γενικότερες μελέτες όσο και η κοινή λογική πλέον υποδεικνύουν τόσο για το παρόν όσο και για το μέλλον πως επιβάλλεται μία ποιοτική μεταστροφή της οικονομίας μας όσον αφορά την ελληνική αγορά εργασίας. Είδαμε τα τελευταία χρόνια μια ανεπανάληπτη ενοποίηση των τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιών, την παγκοσμιοποίηση των αγορών και τη ραγδαία αποβιομηχάνιση, αλλά και πρόσφατα την αποκαθήλωση ορισμένων πάγιων αντιλήψεων αναφορικά με τη «σίγουρη» επαγγελματική αποκατάσταση.
Οι προοπτικές των επαγγελμάτων στην αγορά εργασίας σε συνδυασμό με τις προσωπικές κλίσεις και δεξιότητες είναι το εφαλτήριο για την ατομική στρατηγική καριέρας και πρέπει να υπερισχύουν έναντι οποιασδήποτε παλαιωμένης αντίληψης για τα επαγγέλματα. Η οικονομία, η τεχνολογία και εντέλει η ίδια η κοινωνία τρέχουν πολύ γρηγορότερα από ό,τι είμαστε σε θέση να προβλέψουμε…
ΝΙΚΟΛΙΤΣΑ ΤΡΙΓΚΑ
ΕΘΝΟΣ
