Home / Ρώσικα / Άλλα άρθρα / Τι σημαίνουν τα ρωσικά ονόματα

Τι σημαίνουν τα ρωσικά ονόματα

Δημοσιεύτηκε: 12:24 μμ Ιανουάριος 25th, 2014  


Russia_flag-600x0

23 Ιανουαρίου 2014 Αλεξέι Μιχέεφ

https://rbth.gr/

Πολύς κόσμος πιστεύει ότι το όνομα  καθορίζει τη μοίρα. Ποια ονόματα επιλέγουν οι γονείς για τα παιδιά τους στη Ρωσία; Γενικότερα, τι σημαίνουν πολλά από τα πιο συνηθισμένα ρωσικά ονόματα;

Οι ξένοι πιστεύουν ότι το πιο “ρωσικό” αντρικό όνομα είναι το “Ιβάν”. Κατά τη διάρκεια αιώνων το όνομα αυτό ήταν διαδεδομένο σε όλες τις κοινωνικές τάξεις. Από απλούς χωρικούς ως την τσαρική οικογένεια (ας θυμηθούμε π.χ. τον Ιβάν τον Τρομερό). Από την άλλη, ήταν ακριβώς αυτή η ευρεία διάδοση του ονόματος που  δημιούργησε μια όχι και τόσο θετική φήμη γι’ αυτό. Ετσι, ο βασικός πρωταγωνιστής των παραδοσιακών παραμυθιών, ο μικρότερος και ο πιο ακόλαστος γιος στην οικογένεια, λέγεται συνήθως Ιβάνουσκα-ντουρατσόκ (υποκοριστικό από το “Ιβάν-ντουράκ”, Ιβάν ο χαζός). Ωστόσο, φαίνεται χαζούλης μόνο στην αρχή του παραμυθιού, ενώ στο τέλος αποδεικνύεται ότι είναι ο πιο τυχερός.

Στον εικοστό αιώνα το όνομα Ιβάν έχασε τη δημοφιλία του και συνδέθηκε πια με ένα χαμηλό επίπεδο γνώσεων, περιορισμένες διανοητικές δυνατότητες και την τεμπελιά (η έκφραση “τσουλάω τον βάνκα” σημαίνει “να ασχολείσαι με ασήμαντα πράγματα”, “να μην κάνεις τίποτα”). Όμως προς το τέλος της σοβιετικής εποχής, στους κύκλους των διανοουμένων, γεννήθηκε μια μόδα για λαϊκά ονόματα, και υπάρχουν πολλοί Ιβάν ανάμεσα στη σημερινή γενιά των τριαντάρηδων (τον πιο δημοφιλή παρουσιαστή στην τηλεόραση, τον λένε Ιβάν Ούργκαντ – ένα εντελώς ρωσικό όνομα συνδέεται εδώ με ένα αρκετά “κοσμοπολίτικο” επώνυμο). Και το αντίθετο, τα ιδιαίτερα όμορφα για τη ρωσική αντίληψη, αριστοκρατικά, “Δυτικά” ονόματα (Ρόμπερτ, Αλμπέρτ, Εντουάρντ, Ελβίρα, Κριστίνα) μπορεί να είναι δημοφιλή σήμερα, αλλά μόνο στην Επαρχία και στους νεόπλουτους. Οι διανοούμενοι μάλιστα, τα θεωρούν ένα είδος ευτελούς κιτς.

Χαϊδευτικά

Σύμφωνα με τα στατιστικά δεδομένα, την περίοδο 2012-13 τα πιο διαδεδομένα ονόματα αγοριών ήταν Αλεξάντρ, Μαξίμ, Ντμίτριι, Αρτιόμ, Νικίτα και Ιβάν, και για τα κορίτσια, Αναστασία, Μαρία, Ντάρια, Σόφια, Ελιζαβέτα και Άννα. Είναι αξιοσημείωτο, ότι παλιότερα ανάμεσα στα δημοφιλή γυναικεία ονόματα συγκαταλέγονταν και τα τρία ονόματα με “υψηλή” σημασία, Βέρα (“πίστη”), Ναντέζντα (“ελπίδα”) και Λιουμπόβ (“αγάπη”), όμως τώρα αυτά τα ονόματα χρησιμοποιούνται λιγότερο.

Τα περισσότερα ονόματα, με ελάχιστες εξαιρέσεις, όπως Μαξίμ, Νικίτα, Βέρα, και Νίνα, έχουν και μια συντετμημένη μορφή. Κατά κανόνα, αυτή η μορφή παράγεται με την προσθήκη του “-σα” στα πρώτα γράμματα. Έτσι, ο Μιχαήλ γίνεται Μίσα, ο Πάβελ – Πάσα, η Μαρία – Μάσα, η Ντάρια – Ντάσα κ.ο.κ. Εντούτοις, υπάρχουν και άλλα πρότυπα δημιουργίας ενός σύντομου ονόματος. Ετσι, ο Πιότρ γίνεται Πέτια, η Λιουμπόβ – Λιούμπα, η Ναντέζντα – Νάντια. Κάποιες φορές το μικρό όνομα παράγεται από τα τελευταία γράμματα ενός ονόματος (το Ιβάν αντιστοιχεί στο Βάνια), άλλες φορές αξιοποιούνται τα μεσαία γράμματα (Αλεξάντρ – Σάσα), ενώ άλλα ονόματα έχουν δύο συντομευμένες εκδοχές (ο Ντμίτρι γίνεται και Ντίμα, και Μίτια). Τα μικρά από τα πιο διαδεδομένα ονόματα υφίστανται καμιά φορά και περαιτέρω αλλοιώσεις. Για παράδειγμα, στην αλυσίδα “Αλεξάντρ – Σάσα – Σασούρα – Σούρα”, η τελευταία μορφή δεν φαίνεται να έχει τίποτε κοινό με την αρχική, και όμως κάθε Ρώσος γνωρίζει ότι το “Σούρα” είναι το μικρό από το όνομα “Αλεξάντρ”.

Υποκοριστικά

Η πλήρης μορφή του ονόματος χρησιμοποιείται στα έγγραφα και στην επίσημη επικοινωνία, ενώ μέσα στην οικογένεια, και ανάμεσα σε φίλους χρησιμοποιούνται υποκοριστικές μορφές. Για να υπογραμμίσει κανείς την οικειότητα που έχει με κάποιον, υπάρχει ακόμη μία μορφή, υποκοριστική: Βάνια – Βάνετσκα, Σάσα – Σάσενκα, Μάσα – Μάσενκα κτλ. Αυτή η μορφή εκφράζει τρυφερά και θετικά συναισθήματα απέναντι στο άτομο στο οποίο απευθύνεται. Μ’ αυτόν τον τρόπο αποκαλούν οι γονείς τα παιδιά τους, όπως και οι ερωτευμένοι αλλήλους. Ωστόσο, αν αφαιρέσουμε απ’ όλες αυτές τις μορφές το “-εν-” και αφήσουμε μόνο το “-κ-”, θα έχουμε όχι την υποκοριστική, αλλά μια προφορική λαϊκή, ακόμη και κάπως “ανάγωγη” μορφή του ονόματος: Σάσκα, Μάσκα, Βάνκα.

Κατά τα πρώτα χρόνια του σοβιετικού κράτους, οι κομμουνιστές προωθούσαν ενεργά τα νέα ονόματα, τα οποία αντανακλούσαν στη νέα εποχή. Συνήθως επρόκειτο για συντομευμένες συνθέσεις από ονόματα των ηγετών της Επανάστασης (Βιλέν – από το “Βλαντίμιρ Ιλιίτς Λένιν”, Μελόρ – από το “Μαρξ, Ένγκελς, Λένιν, Οκτωβριανή Επανάσταση”, το γυναικείο όνομα Νινέλ είναι το ανάγραμμα του “Λένιν”). Το πιο αστείο απ’ αυτά τα ονόματα ήταν το Νταζντραπέρμα, από το “Ζήτω η Πρωτομαγιά”. Υπήρχαν και μερικά εκκεντρικά ονόματα συνδεόμενα με την επιστημονική και τεχνολογική πρόοδο, όπως Ιντούστριι και Ελεκτρόν. Ωστόσο το όνομα Ντόμνα, που στα ρωσικά ηχεί αρκετά “βιομηχανικά” (“ντόμνα” σημαίνει “υψικάμινος”), είναι ένα αρχαίο ρωμαϊκό όνομα.

Παράδοξα συμβαίνουν και με την πρόσληψη ξένων ονομάτων. Κάποια απ’ αυτά γίνονται προσηγορικά. Ετσι, ενώ στη Δύση λένε τους Ρώσους Ιβάν, στη Ρωσία λένε τους Γερμανούς Φριτς, και στη Τουρκία όλες οι Ρωσίδες  λέγονται Νατάσες. Το μικρό από το ρωσικό όνομα Τατιάνα – Τάνια – ακούγεται παράξενα στα πολωνικά, όπου το “Tanya” σημαίνει “φτηνή”, ενώ το όνομα του τωρινού αμερικανού προέδρου σημαίνει στα ρωσικά “παράγκα”.

Μιας και έγινε λόγος για προέδρους, όμως, το αρχαίο ρωσικό όνομα Βλαντίμιρ προέρχεται από δύο λέξεις και σημαίνει κυριολεκτικά “αυτός που κατέχει τον κόσμο”. Η μικρή του μορφή – Βόβα – ακούγεται κάπως απλοϊκά και υπονοεί μεγάλη οικειότητα, ενώ το υποκοριστικό Βόβοτσκα, είναι το όνομα του δημοφιλούς πρωταγωνιστή μιας σειράς ανέκδοτων για έναν μαθητή κάπως μόρτη. Και το ευγενικό Βλαντίμιρ Βλαντίμιροβιτς αποτελεί επίσης και το όνομα του περίφημου ποιητή των αρχών του 20ου αιώνα, του Μαγιακόφσκι.

Η ΡΩΣΙΑ ΤΩΡΑ


 

Σχολιάστε το άρθρο

Το email σας δεν θα δημοσιευθεί Required fields are marked *

*

Δημοφιλή άρθρα



Sorry. No data so far.

x

ΑΥΤΟ ΤΟ ΔΙΑΒΑΣΑΤΕ ?

Ναι… για όλα φταίνε οι εκπαιδευτικοί

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΕΝΩΣΗ ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΩΝ ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠ/ΣΗΣ (Π.Ε.Α.Δ.) Αρ. Μητρώου Σωματείου:30492 ειδ.6283 Αρ. Διαταγής ...