Τρανς μαθήτρια σε νυχτερινό σχολείο της Αθήνας απειλείται με λιντσάρισμα από συμμαθητές και αντιμετωπίζει διακρίσεις από διδάσκοντες – Η καθηγήτρια που την υποστήριξε τέθηκε σε αργία
→Υστερα από αναφορά στον Συνήγορο του Πολίτη, η ανεξάρτητη αρχή κάλεσε τη σχολική κοινότητα να σεβαστεί τα δικαιώματα της μαθήτριας
Του Δημήτρη Αγγελίδη
Δύσκολες ώρες περνά η τρανς μαθήτρια που αποφοίτησε πέρσι από νυχτερινό Γυμνάσιο της Αθήνας χάρη στην παρέμβαση του Συνηγόρου του Πολίτη και την υποστήριξη της υπεύθυνης καθηγήτριας του τμήματος, και συνεχίζει φέτος να φοιτά στο συστεγαζόμενο νυχτερινό Λύκειο. Οπως καταγγέλλει η δικηγόρος της Ηλέκτρα Λήδα Κούτρα, χθες το βράδυ, μόλις επέστρεψε στο σχολείο από τριήμερη αποβολή επειδή τόλμησε να αντιδράσει σε προπηλακισμό που δέχτηκε, τρεις μαθητές επιχείρησαν να τη λιντσάρουν μέσα στο γραφείο της διεύθυνσης. Η κατάσταση εκτονώθηκε όταν ψυχραιμότερος καθηγητής και εξωσχολικό άτομο που κλήθηκε να βοηθήσει κατάφεραν να συγκρατήσουν και να απομακρύνουν τους επιτιθέμενους.
«Καθιστούμε υπεύθυνο για ό,τι συμβεί στη μαθήτρια τον διευθυντή του σχολείου», λέει στην «Εφ.Συν.» η Ηλέκτρα Λήδα Κούτρα. Οπως καταγγέλλει το Σωματείο Υποστήριξης Διεμφυλικών, η μαθήτρια δέχεται πάλι φέτος εχθρική και ρατσιστική συμπεριφορά, ενώ διώκεται πειθαρχικά η καθηγήτρια που την υπερασπίστηκε, με αποτέλεσμα να τεθεί σε αργία τέσσερις μήνες πριν βγει στη σύνταξη.
Θέμα φύλου
Σύμφωνα με τις καταγγελίες, τα προβλήματα της μαθήτριας ξεκίνησαν όταν ζήτησε να χρησιμοποιεί γυναικείο όνομα, γυναικεία εμφάνιση και τις γυναικείες τουαλέτες του σχολείου, σύμφωνα με το φύλο που αναγνωρίζει στον εαυτό της. Συνέχισαν να την αποκαλούν, περιπαικτικά, με ανδρικό όνομα, να χλευάζουν τα ρούχα της, να της απαγορεύουν να πηγαίνει στις γυναικείες τουαλέτες. Οταν αντέδρασε, τα πνεύματα οξύνθηκαν. Την απειλούσαν, της πετούσαν αντικείμενα, έφτασαν μέχρι το σημείο να την περιλούσουν με βενζίνη για να της βάλουν φωτιά.
Αντί να επιβάλει σεβασμό στα δικαιώματά της, ο διευθυντής του Γυμνασίου τής ζήτησε να φύγει από το σχολείο και να φοιτήσει σε σχολείο δεύτερης ευκαιρίας. Η μαθήτρια αρνήθηκε. Της ζήτησε να μην πηγαίνει στα μαθήματα, μόνο να δώσει εξετάσεις στο τέλος της χρονιάς. Η μαθήτρια επέμεινε να φοιτήσει κανονικά. Ακολούθησαν προσβολές, προπηλακισμοί και αποβολές από το σχολείο.
Την υπερασπίστηκε η υπεύθυνη καθηγήτρια του τμήματός της. Μέσα στην τάξη, της έδωσε πρωτοβουλίες και δημιούργησε κλίμα σεβασμού. Απέναντι στη διεύθυνση, ζήτησε να γίνουν σεβαστά τα δικαιώματά της. «Η μαθήτρια μου εκμυστηρεύτηκε το εξής: “Οταν είχε η συγκεκριμένη καθηγήτρια τη διεύθυνση του σχολείου ως αναπληρώτρια, δεν δέχτηκα καμία προσβολή. Δεν μου πετούσαν κιμωλίες, δεν μου πετούσαν πέτρες, δεν έγινε άλλη απόπειρα για δολοφονία μου, δεν δεχόμουν προπηλακισμούς, χλευασμούς και βιαιότητες. Αυτό με βεβαίωσε ότι αποκλειστικά υπεύθυνοι για τα δεινά μου είναι οι καθηγητές και ιδίως ο διευθυντής, όχι οι μαθητές. Οι καθηγητές φοβούνται να πάρουν θέση, μην τυχόν και τους συμβεί αυτό που συνέβη σ’ εκείνη που είχε το θάρρος να με υπερασπιστεί”», λέει η δικηγόρος.
Προσχηματικές κατηγορίες
Μέσα στη χρονιά, η καθηγήτρια δέχτηκε αναφορά από τη διεύθυνση με κατηγορίες που αφορούν ελλιπή άσκηση καθηκόντων και «ανοχή και ενθάρρυνση σε αντιδεοντολογική συμπεριφορά μαθητών σε βάρος του διευθυντή». Σύμφωνα με μαρτυρίες ανθρώπων που τη γνωρίζουν, οι κατηγορίες είναι προσχηματικές, κατασκευασμένες και στοχεύουν να μεταθέσουν το θέμα από την παραβίαση των δικαιωμάτων της μαθήτριας σε προσωπικό πρόβλημα συμπεριφοράς. Το συνδικαλιστικό όργανο της καθηγήτριας αναφέρει ότι «η συγκεκριμένη συνάδελφος έχει επιδείξει ιδιαίτερη ευαισθησία σε φαινόμενα ρατσισμού στο σχολείο της» και απαιτεί να σταματήσουν οι διώξεις «που στόχο έχουν την τρομοκράτηση και τον πειθαναγκασμό των εκπαιδευτικών ενώ βλάπτουν σοβαρά τη δημόσια εκπαίδευση και τη δημοκρατία στα σχολεία».
Ορίστηκε ΕΔΕ, που διεξήγαγε ο διευθυντής του συστεγαζόμενου Λυκείου. «Οταν εμφανίστηκε να καταθέσει στην ΕΔΕ η μαθήτρια, ξεκίνησε μια σειρά ερωτήσεων επί προσωπικού, που εμφανώς δεν είχαν σχέση με την πειθαρχική δίωξη: “Επιτρέπεται να έρχεσαι στο σχολείο με γυναικεία ρούχα, βαμμένη σαν κοπέλα; Δεν πρέπει να σου πει η καθηγήτρια να ντύνεσαι ως ευπρεπής μαθητής;”. Μπροστά στους ρατσιστικούς και άσχετους υπαινιγμούς, η μαθήτρια αποχώρησε. Αργότερα κατέθεσε υπομνήματα με τις θέσεις της. Μάλιστα, ενώ ο διενεργών την ΕΔΕ αρνήθηκε ότι την αποκαλεί στο αρσενικό γένος και την κατηγόρησε για… συκοφαντική δυσφήμιση, παρασύρθηκε και της απευθύνθηκε εγγράφως στο αρσενικό: “Σας πληροφορώ ότι η δυσφήμιση είναι αδίκημα, κι εσείς πλέον είστε ενήλικος -και μάλιστα όχι νέος ενήλικος- κι έχετε πλήρη ευθύνη των πράξεών σας”», λέει η Ηλέκτρα Λήδα Κούτρα.
Βασισμένη στο πόρισμα της ΕΔΕ, που διεξήχθη με τέτοιες μεθόδους, η καθηγήτρια παραπέμφθηκε στο πειθαρχικό συμβούλιο. Με βάση τον νόμο Μανιτάκη για τους δημόσιους υπαλλήλους, και μόνο η παραπομπή σε πειθαρχικό, χωρίς να έχει κριθεί η υπόθεση, σήμανε την αργία της καθηγήτριας, με όλες τις ψυχολογικές και οικονομικές επιβαρύνσεις που συνεπάγεται.
Εκκρεμεί το πειθαρχικό
Τη λύση θα δώσει η εξέταση της υπόθεσης από το πειθαρχικό συμβούλιο που εκκρεμεί, ενώ δεν έχουν ελεγχθεί πειθαρχικά οι κατηγορίες για παραβίαση των δικαιωμάτων της μαθήτριας. Το υπουργείο Παιδείας δεν απάντησε σε ερώτηση πολλών βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ, που ζητούσαν να διερευνηθούν οι τρανσφοβικές συμπεριφορές στο σχολείο.
«Τα στερεότυπα και οι προκαταλήψεις ήταν πολύ πιο εύκολο να κυριαρχήσουν. Ενας καθηγητής που ήθελε να κατηγορήσει, να περιθωριοποιήσει και να απαξιώσει τη μαθήτρια, μπορούσε να το κάνει πολύ άνετα, γιατί θεωρούσε ότι μιλάει εξ ονόματος της κοινωνίας και της “ηθικής”. Ενας καθηγητής που ήθελε να την υποστηρίξει δεν είχε τα μέσα. Τα περιστατικά που οδήγησαν στην καταγγελία της καθηγήτριας οφείλονται στο αρνητικό κλίμα που είχε δημιουργηθεί. Δεν υπήρχε άλλος τρόπος να υπερασπιστεί κανείς τη μαθήτρια», λέει ο εκπαιδευτικός Πέτρος Σαπουντζάκης από την Ομάδα Ομοφοβία και Τρανσφοβία στην Εκπαίδευση.
Παράλληλα, ύστερα από αναφορά της μαθήτριας στον Συνήγορο του Πολίτη, η ανεξάρτητη αρχή κάλεσε τη σχολική κοινότητα να σεβαστεί τα δικαιώματα της μαθήτριας. Ακολούθησαν τακτικές συζητήσεις με μαθητές και καθηγητές για θέματα φύλου και σεξουαλικότητας, που οργάνωσε η υπεύθυνη Αγωγής Υγείας της Διεύθυνσης Εκπαίδευσης και πραγματοποίησε η ίδια με εκπαιδευτικό και ψυχολόγο.
Φέτος, τα πράγματα άλλαξαν ξανά. «Κατά την αντίληψή μας, οι περισσότεροι καθηγητές ήθελαν να βοηθήσουν. Μετά την παρέμβαση του Συνηγόρου, οι περισσότεροι πραγματικά συνεργάστηκαν. Οι συγκρούσεις μειώθηκαν πολύ. Ομως, από την αρχή της φετινής χρονιάς, για αδιευκρίνιστους λόγους, ξεκίνησαν πάλι αμφισβητήσεις. Φάνηκε ότι υπάρχει μια διάθεση να καταδικαστεί η μαθήτρια, να τιμωρηθεί και να διωχτεί. Αυτό δεν είναι επιθυμία του συλλόγου των καθηγητών. Επικρατούν όμως οι φωνές που δεν αντιλαμβάνονται τα περί ανθρωπίνων δικαιωμάτων και αντιμετωπίζουν το ζήτημα σαν να επρόκειτο για προσωπικές συγκρούσεις», λέει ο Πέτρος Σαπουντζάκης.
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
«Επιχειρούν να δημιουργήσουν θέμα για πολιτικούς λόγους»
Αρνούνται κάθε κατηγορία για ρατσιστική συμπεριφορά και παραβίαση των δικαιωμάτων της μαθήτριας οι διευθυντές του νυχτερινού Γυμνασίου και Λυκείου και αποδίδουν το πρόβλημα που δημιουργήθηκε στη… διάθεση των οργανώσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων να εκμεταλλευτούν πολιτικά το ζήτημα.
«Δυστυχώς κάποιοι συμπολίτες μας εκμεταλλεύονται μαθητές με σοβαρά προβλήματα, που θέλουν άλλου τύπου συμπαράσταση. Αν θεωρεί κάποιος ότι δεν έχουμε παιδαγωγική επάρκεια, τότε ας καταργηθεί το δικαίωμα της παιδαγωγικής συνεδρίας που μας δίνει ο νόμος. Οταν μια μαθήτρια προσβάλλει τα δικαιώματα μιας άλλης συμμαθήτριάς της, και δεν είναι η πρώτη φορά, ή προσβάλλει την οικογένειά της, τότε θίγει την αξιοπρέπειά της. Η τρανς μαθήτρια έχει και αυτή πολλά προβλήματα. Είναι για μένα λάθος, αντί να προωθήσουμε την ένταξή της στο σχολείο, να τη χρησιμοποιούμε για μια άγονη αντιπαράθεση. Οι οδηγίες του Συνηγόρου εφαρμόζονται, αλλά δεν είναι αυτά το κύριο πρόβλημα. Το κύριο πρόβλημα είναι η προσωπικότητα της μαθήτριας», μας λέει ο διευθυντής του Λυκείου.
Στο ίδιο μήκος κύματος κινείται και ο διευθυντής του Γυμνασίου, που αμφισβητεί επιπλέον τον ρόλο του Συνηγόρου στην υπόθεση. «Η ίδια η μαθήτρια είναι επιθετική, όχι το σχολείο. Εχουμε υποστεί στο σχολείο μια συκοφαντία. Ο Συνήγορος έκανε μια παρέμβαση που θα χαρακτήριζα ως “βολική πολιτική ορθότητα”. Είναι συζητήσιμο το τι είδε, τι απεκόμισε και τι έκανε, πόσο πραγματικά βοήθησε τη μαθήτρια. Μπήκε ως ελέφαντας εν υαλοπωλείω και εμείς πάμε να σώσουμε τα υαλικά. Αντί να διερευνήσει με το κύρος του τη βασιμότητα των καταγγελιών, προτίμησε τον εύκολο δρόμο και τις έχρισε αληθείς. Τις συστάσεις του τις εφαρμόσαμε απαρέγκλιτα, αν και προσωπικά έχω μιαν επιφύλαξη ως προς τη χρήση της γυναικείας τουαλέτας.
»Εχω δεχτεί έγγραφη καταγγελία από μητέρα για περιστατικό που ενδέχεται να είναι ποινικά κολάσιμο και την πέρασα στο εμπιστευτικό πρωτόκολλο για να μην τη δει κανένας. Ως προς την καθηγήτρια, υφίσταται διοικητικό έλεγχο για τα καθήκοντά της που δεν πληρούσε όπως πρέπει και βρήκε τον τρόπο να βάλει μπροστά τη μαθήτρια για να δημιουργήσει ντόρο, όπως έχει ξανακάνει. Ο Θεός να την κάνει καθηγήτρια. Το δελτίο Τύπου με τις καταγγελίες είναι κατασκευασμένο. Κάνει σημαία του μια ελλειμματική, προβληματική προσωπικότητα, την οποία προσπάθησε το σχολείο να βοηθήσει. Μήπως τελικά το πρόβλημα βρίσκεται στην ίδια τη μαθήτρια;» μας λέει.
