Της Σταυρούλας Ξουλίδου,
Βουλευτής Β΄ Θεσσαλονίκης ΑΝ.ΕΛ,
Τομεάρχης Παιδείας
Ρατσισμός και βία: δύο λέξεις που ακούμε πλέον καθημερινά και οι περισσότεροι από εμάς έχουμε αντιμετωπίσει ή έχουμε γίνει άθελά μας μάρτυρες. Είναι γεγονός ότι τα φαινόμενα αυτά εμφανίστηκαν σχεδόν από τότε που παρουσιάστηκε ο άνθρωπος πάνω στον πλανήτη και συνοδεύουν κάθε φάση της κοινωνικής εξέλιξης. Ωστόσο στις στείρες κοινωνικά, οικονομικά και πολιτιστικά μέρες που διανύουμε, παρατηρείται ιδιαίτερη έξαρση των αντικοινωνικών αυτών εκδηλώσεων στις σύγχρονες κοινωνίες.
Όλα τα παραπάνω φαινόμενα εκδηλώνονται δυνητικά στους ίδιους κοινωνικούς χώρους, στην πολιτική, στον αθλητισμό, στο σχολείο, ακόμα και μέσα στην οικογένεια. Τα αισθήματα μισανθρωπίας και τα συμπλέγματα υποτιθέμενης ανωτερότητας που οδηγούν στη μεροληπτική αντιμετώπιση ατόμων ή ομάδων λόγω της διαφορετικότητάς τους και στη δημιουργία κοινωνικών στερεοτύπων έχουν ως αποτέλεσμα την απογύμνωση του ανθρωπισμού και των ηθικοπνευματικών αξιών.
Η ελλιπής ανθρωποκεντρική παιδεία, η κρίση του θεσμού της οικογένειας καθώς και η γενικότερη κρίση θεσμών και αξιών που δημιουργούν χαλαρή συνείδηση στο σύγχρονο άνθρωπο, είναι μερικές από τις αιτίες όξυνσης αυτών των φαινομένων κοινωνικής παθογένειας. Η λανθασμένη ανατροφή των παιδιών και τα ενδοοικογενειακά προβλήματα σε συνδυασμό με την κατευθυνόμενη λειτουργία των ΜΜΕ και την αδυναμία ή αδιαφορία της Πολιτείας να εμπνεύσει ιδανικά στα νεαρά άτομα είναι παράγοντες συνυπεύθυνοι των εκδηλώσεων βίας και ρατσισμού. Πηγή παρόμοιων ενεργειών μπορεί να αποτελέσει επίσης ο φανατισμός που υποδαυλίζεται από ιδεολογικές, πολιτικές και θρησκευτικές διαφορές, όπως επίσης η κατάχρηση εξουσίας, η καταστρατήγηση θεσμών και η φαλκίδευση της δημοκρατίας.
Απόρροια της κοινωνικής αποσάθρωσης και της στείρας ξενοφοβικής αντίληψης αποτελεί και το φαινόμενο bullying, εξαιτίας του οποίου, οι μαθητές καθημερινά γίνονται μάρτυρες ή θύματα λεκτικής ή σωματικής βίας. Τα φαινόμενα της ενδοσχολικής βίας όχι μόνο διογκώνονται αλλά προκαλούν ισοπέδωση ηθικών αξιών όπως η συνεργασία, η αλληλεγγύη, ο ανθρωπισμός και ο σεβασμός στη διαφορετικότητα. Η έξαρση των φαινομένων ρατσισμού ακόμα και μέσα στις σχολικές τάξεις στις μέρες μας αποδεικνύουν περίτρανα ότι είναι αδήριτη η ανάγκη οι σχέσεις μεταξύ ατόμων, ομάδων και λαών να είναι απαλλαγμένες από διακρίσεις και αδικίες.
Η Πολιτεία οφείλει να στείλει σαφές μήνυμα ενάντια σε κάθε μορφή βίας και ρατσισμού. Σύμμαχός της στον αγώνα αυτό είναι η Παιδεία που αποτελεί την πηγή της πνευματικής και ηθικής καλλιέργειας. Η ανθρωποκεντρική παιδεία θα συμβάλλει στην ενδυνάμωση της κριτικής σκέψης, στην ηθική καλλιέργεια των μαθητών και στη διάδοση ανθρωπιστικών αξιών και αρετών. Οι νέοι πρέπει να αποκηρύξουν αυτά τα φαινόμενα κοινωνικής παθογένειας αποκτώντας υγιές ενδιαφέρον για τον πολιτισμό, τη γλώσσα και να διδαχθούν μέσω της ιστορίας το σεβασμό στη διαφορετικότητα, στον πολιτισμό και στις παραδόσεις.
Η νέα γενιά, τα παιδιά, η ελπίδα και το αύριο αυτού του ταλαιπωρημένου τόπου, θα πρέπει να αποτελέσει ζωντανό παράδειγμα για όλους εμάς. Να δηλώσουν με τη δίψα, και την ενεργό συμμετοχή ότι η πίστη στη Δημοκρατία, στις ατομικές και κοινωνικές ελευθερίες, οι αξίες, οι θεσμοί και τα ιδανικά δεν έχουν σβήσει. Ότι όσο κι αν σήμερα βάλλονται, είναι ο μόνος τρόπος για να οδηγηθεί η πατρίδα μας σε νέα μονοπάτια, της κοινωνικής δικαιοσύνης και του σεβασμού στον άνθρωπο.
Κλείνοντας, θα ήθελα να υπενθυμίσω μία φράση του Manzini: «Αγαπώ την πατρίδα μου επειδή αγαπώ τις πατρίδες».