Η πτώση θα αφορά και τις «ναυαρχίδες» και των πέντε Επιστημονικών Πεδίων (εκτός των Στρατιωτικών Σχολών), δηλαδή τις Νομικές, Πολυτεχνικές και Ιατρικές Σχολές καθώς και τις υψηλόβαθμες Οικονομικές
ΕΡΕΥΝΑ του Χρήστου Κάτσικα
Ο Αύγουστος είναι ο μήνας της ανακοίνωσης των βάσεων εισαγωγής στα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα (πανεπιστήμια και ΤΕΙ) και παράλληλα ο μήνας κατά τη διάρκεια του οποίου πυκνώνει το αγωνιώδες ερώτημα: Θα «πέσουν» ή «θα ανέβουν οι βάσεις»; Σ” αυτό ακριβώς το ερώτημα επικεντρώνουν εκπαιδευτικοί φορείς και πρόσωπα, στον άξονα αυτού του ερωτήματος περιστρέφονται χιλιάδες γονείς και υποψήφιοι των φετινών πανελλαδικών εξετάσεων. Η ίδια η κίνηση των βάσεων ντύνεται με μια θαυματουργική δύναμη, άλλοτε θεία και άλλοτε διαβολική, και αναδεικνύεται άλλοτε σε φορέα σωτηρίας και άλλοτε σε φορέα ολοκληρωτικής καταστροφής.
Φέτος, λοιπόν, οι βάσεις θα πέσουν. Αυτή την πρόβλεψη θα επιβεβαιώσει με επίσημη ανακοίνωση το υπουργείο Παιδείας την τελευταία εβδομάδα του Αυγούστου. Και η πτώση θα αφορά και τις «ναυαρχίδες» και των πέντε Επιστημονικών Πεδίων (εκτός των Στρατιωτικών Σχολών), δηλαδή τις Νομικές, Πολυτεχνικές και Ιατρικές Σχολές καθώς και τις υψηλόβαθμες Οικονομικές.
Ωστόσο, είτε πέφτουν είτε ανεβαίνουν οι βάσεις, είτε καταγράφονται χαμηλές είτε υψηλές επιδόσεις, το πραγματικό πρόβλημα αναδύεται πλέον καθαρά: οι μαθητές μας, σ’ ένα σημαντικό ποσοστό, αδυνατούν να κατανοήσουν το νόημα των κειμένων που διαβάζουν και, βεβαίως, αδυνατούν να διατυπώσουν τις απόψεις τους. Και το λέμε αυτό, σε μια περίοδο που το υπουργείο Παιδείας επιλέγει, στο πλαίσιο των ρυθμίσεων για το νέο Γενικό και Τεχνικό Λύκειο, να αυξήσει στο τετράγωνο τους παράγοντες που συνδέονται με την απόρριψη και τον εξοστρακισμό των μαθητών εκείνων που αδυνατούν να κινηθούν όπως τα ψάρια στο νερό σε ένα σχολικό σύστημα που δεν προβλέπονταν –και δεν προβλέπονται- μαθήματα κολύμβησης.
Γιατί αν σήμερα το σχολείο κατηγορείται ότι δεν κάνει τον κόπο να βρει τις μεθόδους και τις τεχνικές που θα μεταδώσουν σε όλους τους μαθητές τις γνώσεις που εξετάζει και βαθμολογεί, με αποτέλεσμα να ευνοεί τους ήδη ευνοημένους, αυτούς που έχουν τη μορφωτική και οικονομική υποστήριξη από την οικογένεια, τι θα γίνει, άραγε, στο νέο Γενικό Λύκειο που οραματίζεται το ΥΠΑΙΘ, στο οποίο επιφυλάσσονται ως αποκλειστική αρμοδιότητα οι εξετάσεις, η αξιολόγηση, η βαθμολόγηση, η βράβευση ή η απόρριψη του διαφοροποιημένου μαθητικού πληθυσμού;
Είναι σαφές ότι όσο η επιλεκτική λειτουργία του σχολείου αποκτάει προτεραιότητα σε βάρος της μορφωτικής του, θα επικυρώνονται, περισσότερο από κάθε άλλη φορά, «αποτελεσματικά και αμετάκλητα», με το βάρος της εγκυρότητας των αποτελεσμάτων από τις δεκάδες εξεταστικές δοκιμασίες, οι ανισότητες που έρχονται «απ” έξω».
Απονεκρώνοντας κάθε διάθεση για μάθηση
Χρόνια τώρα είναι κοινό μυστικό ένα αντιφατικό φαινόμενο: γραπτά μαθητών που απαντούν με επιτυχία στα περισσότερα ερωτήματα των εξετάσεων, σκοντάφτουν σε ερωτήσεις που απαιτούν κρίση, εκφράζουν με δυσκολία τις σκέψεις τους και εμφανίζουν τερατώδη λάθη. Εμφανίζονται, δηλαδή, σε δεκάδες εκατοντάδες περιπτώσεις γραπτά που παραπέμπουν, με βάση τις απαντήσεις τους στα ερωτήματα των εξετάσεων, σε υποψηφίους που είναι «καλά προετοιμασμένοι» και ταυτόχρονα έχουν έλλειψη ικανότητας να αρθρώνουν συνεχή λόγο, να ελέγχουν και να λογικοποιούν τις σκέψεις τους χωρίς χάσματα και αντιφάσεις, να κάνουν λογικές αφαιρέσεις ή να κατανοούν γραπτά κείμενα εκτός από τα υποτυπώδη.
Και αν αυτή είναι πλέον μια πραγματικότητα, μπορεί κάποιος να φανταστεί τι πρόκειται να γίνει στο νέο Γενικό Λύκειο. Γιατί, βέβαια, οι πανελλαδικού τύπου εξετάσεις και η βαρύτητα των εξεταστικών πρακτικών είναι μέτρο που μπορεί πιθανόν να βοηθήσει στη λειτουργία μιας «εκπαιδευτικής ΥΠΕΔΑ» για τον εντοπισμό των «ικανών» και των «ανίκανων» μαθητών, σε καμία περίπτωση, όμως, δεν μπορεί να «μάθει γράμματα» τους χιλιάδες μαθητές των «τελευταίων θρανίων».
Είναι φανερό ότι ο νέος τύπος του Λυκείου που θεσμοθετεί το υπουργείο Παιδείας, την ίδια ώρα που θα μετατρέπει τον μαθητή σε αγχώδη μοριοσυλλέκτη, θα απονεκρώνει ακόμη περισσότερο κάθε διάθεση για μάθηση, κάθε περιέργεια κι ανησυχία, θα αφοπλίζει κάθε διαδικασία εμβάθυνσης, κατανόησης, αμφιβολίας, αμφισβήτησης, εξαφανίζοντας το γιατί και το διότι, καταστρέφοντας κάθε δυνατότητα για συλλογική αφήγηση, συνολική εικόνα της φύσης, της κοινωνίας.
Και δεν είναι καθόλου τυχαίο που εδώ και πολλά χρόνια ως «καλό» σχολείο προβάλλεται εκείνο που μιμείται καλύτερα το φροντιστήριο. Αυτό δηλαδή που, αντί να οργανώνει επιστημονικά τη γνώση, ως σύστημα ερμηνείας της πραγματικότητας και πολύτιμο εφόδιο για τη ζωή, τυποποιεί, συσκευάζει και παραδίδει αποσπασματικές γνώσεις, ως εμπόρευμα για κατανάλωση στις εξετάσεις, ενώ την ίδια ώρα ρίχνει το κύριο βάρος στην αναζήτηση μεθόδων, ευκολιών, «κόλπων», σχηματοποιήσεων.
Παράλληλα ο όγκος της διδακτέας ύλης, η προβολή των επιδόσεων και των εξετάσεων ως αυτοσκοπός, ο κατακερματισμός των γνώσεων μαζί με την απόσπαση των πληροφοριών από το θεωρητικό τους θεμέλιο, η μετατροπή του υποτιθέμενου «κρίσιμου πυρήνα κάθε μαθήματος» σε εργαλειακές γνώσεις, οδηγούν με τη σειρά τους στην επιτέλεση νοητικών πράξεων, χωρίς κατανόηση και κριτική του γνωστικού συνόλου.
«Μάθε παιδί μου γράμματα»
Στις φετινές πανελλαδικές εξετάσεις καταγράφηκε ένας μεγάλος αριθμός υποψηφίων (περίπου 30.000, το 1/3 του συνόλου) με βαθμολογία κάτω από τη βάση (0-9,9). Παράδοξο και πρωτότυπο; Οχι, βέβαια. Η αλήθεια είναι ότι τα τελευταία χρόνια αυτή η κατάσταση παγιώνεται. Και βέβαια δεν χρειάζεται να το πιστοποιήσουν τα αποτελέσματα των εξετάσεων, καθώς όσοι αναπνέουν την κιμωλία μέσα στις σχολικές αίθουσες διαπιστώνουν ότι η φτώχεια και η ανεργία από τη μια, στις οποίες έχει καταδικαστεί από τις μνημονιακές πολιτικές μεγάλο τμήμα του πληθυσμού, και το άνυδρο τοπίο στην αγορά εργασίας από την άλλη λιπαίνουν το έδαφος της παραίτησης για μεγάλα τμήματα μαθητών.
Να ξαναθυμίσουμε κάτι για να μην ξεχνιόμαστε. Η μπαταρία που φόρτιζε την πρώτη μεταπολιτευτική δεκαετία τη σχέση με το σχολείο και τη γνώση των παιδιών από τα λαϊκά στρώματα είχε δύο πόλους: ο ένας πόλος συνδεόταν με το γεγονός ότι η Αριστερά είχε διεισδύσει βαθιά στη νεολαία και μαζί είχε απλώσει δίχτυ η καλή της σχέση με τα «γράμματα». Μεγάλο τμήμα των μαθητών της περιόδου εκείνης, όσοι κατάφερναν και ξέφευγαν από τους φανερούς και ενισχυμένους ταξικούς φραγμούς, θεωρούσαν τη γνώση δύναμη ανατροπής που συνδεόταν με ένα νήμα με τα «πληθωριστικά» όνειρα για αλλαγή του κόσμου. Γι” αυτό ένα μεγάλο τμήμα τους θριάμβευε σχολικά.
Ο άλλος πόλος συνδεόταν με το γεγονός ότι οι εκπαιδευτικοί τίτλοι οδηγούσαν κατευθείαν σε εργασία. Αυτό πριμοδοτούσε τις προσδοκίες, καθώς «άναβε» το πράσινο φως για «επαγγελματική αποκατάσταση» σε ένα τοπίο κοινωνικής κινητικότητας.
Σήμερα; Οι αριστερές ιδέες εδώ και χρόνια είναι ακόμη αδύναμες μέσα στη νεολαία και μαζί η εμπιστοσύνη για τη γνώση. Την ίδια στιγμή η «απόλυτη» ανεργία των νέων και το απύθμενο «βάθος» των μισθών αφοπλίζουν τις διαθέσεις και σβήνουν τις προσδοκίες.
Η απάντηση στο πρόβλημα δεν μπορεί να είναι «σκέτα» εκπαιδευτική, γιατί τότε θα αποτελεί έναν παραπλανητικό επίδεσμο σε ένα πρόβλημα μέσα από το οποίο ξεχειλίζει η οικονομία και η κοινωνία που δένεται με την κυρίαρχη πολιτική, η οποία «δεν παίρνει διορθώσεις αλλά ανατροπή».
…………………………………………
Στο τέλος Αυγούστου οι βάσεις εισαγωγής σε πανεπιστήμια και ΤΕΙ
Οι βάσεις αναμένεται να ανακοινωθούν εφέτος για πρώτη χρονιά μια ημέρα πριν την λήξη του Αυγούστου, ενώ συνήθως δεν ανακοινώνονταν μετά τις 23 με 24 του μήνα
Στις 30 Αυγούστου, αναμένεται σύμφωνα με πληροφορίες του «Βήματος», η ανακοίνωση των εφετινών βάσεων εισαγωγής στα πανεπιστήμια και τα ΤΕΙ της χώρας, σε μια χρονιά με πολλές καθυστερήσεις και ένα ωρολόγιο πρόγραμμα για τα σχολεία που βρίσκεται ακόμη στον «αέρα».
Οι βάσεις αναμένεται να ανακοινωθούν εφέτος για πρώτη χρονιά μια ημέρα πριν την λήξη του Αυγούστου, ενώ συνήθως δεν ανακοινώνονταν μετά τις 23 με 24 του μήνα.
Όπως έχει ήδη επισημανθεί, η πτώση των βάσεων θα είναι μεγάλη και σε πολλές σχολές μπορεί να φτάσει ακόμη και τα 1000 μόρια. Μεγαλύτερη πτώση θα σημειωθεί στις σχολές του δεύτερου και του τέταρτου επιστημονικού πεδίου, αλλά αισθητή θα είναι η «κάθοδος» και στο τρίτο των επιστημών υγείας. Πιθανότατο δε είναι η Ιατρική σχολή εφέτος για πρώτη φορά να πέσει κάτω από τα 19.000 μόρια. Πτώση όμως θα έχουν και οι οι οικονομικές σχολές.
TO BHMA
