Πριν από λίγα χρόνια, περίπου τέτοια εποχή, όταν αρχίζουμε δηλαδή να συζητάμε για διακοπές, συνομιλούσα με Ευρωπαίο διπλωμάτη και τον ρώτησα για τα σχέδιά του. Μου είπε ότι θα μείνει στην Ελλάδα. Φαντάστηκα ότι αγαπά νησιά και ήλιο. Η απάντησή του όμως με εξέπληξε. «Εχουμε μικρά παιδιά και δεν υπάρχει καλύτερο μέρος στον κόσμο για διακοπές. Μπορείς να πας παντού μαζί τους χωρίς κανείς να ενοχλείται. Στην πατρίδα μας θα ήταν αδιανόητο».
Θυμήθηκα το περιστατικό διαβάζοντας τα αποτελέσματα της έρευνας της UNICEF για την ευημερία των παιδιών στις 29 πλουσιότερες χώρες του πλανήτη, μεταξύ των οποίων είναι και η Ελλάδα. Κι ενώ η κατάταξή μας σε τομείς όπως η «υλική ευημερία» ή η «υγεία και ασφάλεια» δεν είναι καλή -αντιστοίχως στη 19η και 20ή θέση-, ανεβαίνουμε στην πέμπτη θέση όταν ζητήθηκε από τα ίδια τα παιδιά να βαθμολογήσουν την ικανοποίηση από τη ζωή τους!
Δεν έχω την παραμικρή αμφιβολία ότι αυτό οφείλεται στον υπερπροστατευτισμό της ελληνικής οικογένειας. Στους ίδιους τους γονείς που -το ξέρουμε- κάνουν ό,τι περνά από το χέρι τους για να προσφέρουν όσα περισσότερα μπορούν στα παιδιά τους.
Κι είναι πραγματικά παράδοξο ότι μια κοινωνία στην οποία το παιδί είναι βασιλιάς, έχει καταφέρει να υποθηκεύσει με τον χειρότερο τρόπο το μέλλον τους.
Γιατί βέβαια η κρίση του χρέους, στην πραγματικότητα είναι και μια κρίση στις σχέσεις μεταξύ των γενεών. Τα δικά μας τα χρέη θα κληθούν να τα πληρώσουν τα παιδιά μας και κάθε παιδί που γεννιέται -αν θέλουμε να παίξουμε λίγο με αριθμούς- αναλαμβάνει μια οφειλή 34.000 ευρώ.
Αυτό φυσικά είναι το λιγότερο. Ακόμα πιο ανησυχητική είναι η προοπτική που έχουν οι νέοι για να βρουν δουλειά. Τον Ιανουάριο η ανεργία στους νέους πέταξε στο 59%. Κι όσο και αν η μέθοδος υπολογισμού οδηγεί ίσως στην υπερεκτίμησή της, η αλήθεια παραμένει ότι σήμερα είναι εξαιρετικά δύσκολο να βρει δουλειά ένας νέος. Και θα συνεχίσει να είναι δύσκολο για πολλά χρόνια ακόμα καθώς η περίφημη «παραγωγική ανασυγκρότηση» θα πάρει χρόνο.
Αν θέλουμε να είμαστε ειλικρινείς με τους εαυτούς μας, η καλύτερη προοπτική για χιλιάδες νέους τα επόμενα χρόνια θα είναι να βρουν δουλειά στο εξωτερικό. Ηδη το κάνουν πολλοί και καλώς ή κακώς δεν το έχουν μετανιώσει.
Είναι αυτό μια θετική προοπτική για τη χώρα; Σίγουρα όχι. Το μεγαλύτερό μας κεφάλαιο είναι το ανθρώπινο και το μέλλον μας είναι οι νέοι. Τα έχουμε κάνει θάλασσα όμως και είναι ήδη αργά. Η ελπίδα μας είναι να δημιουργήσουμε τις συνθήκες για να μπορέσουν όσο πιο σύντομα να επιστρέψουν. Εως τότε, όπως και παλαιότερα, η διασπορά θα είναι η κιβωτός της πατρίδας.
Στην έρευνα της UNICEF, τις χειρότερες επιδόσεις τις έχουμε στην Εκπαίδευση – βρισκόμαστε στην 28η θέση από τις 29, αμέσως μετά τις ΗΠΑ και πριν από τη Ρουμανία.
Δεν μπορώ να πω αν είναι δίκαιη ή άδικη η κατάταξη και σε ποιο βαθμό η Παιδεία, στα μάτια των παιδιών, είναι θύμα της δικής μας κατεδαφιστικής κριτικής που δεν μας επιτρέπει να δούμε και πολλά θετικά. Σίγουρα πάντως αν ο στόχος μας είναι μια ανοικτή δυναμική οικονομία με υψηλού επιπέδου ανθρώπινο δυναμικό, τότε θα πρέπει να κάνουμε πολλά περισσότερα για να βγαίνουν από τα σχολεία μας πολίτες του κόσμου – όχι παπαγάλοι. Αρχίζοντας ασφαλώς από τις ξένες γλώσσες!
