«Μηδέν», χωρίς καμιά εξαίρεση, παίρνει η μετάφραση ως πνευματικό έργο και πολιτισμική προσφορά στη συγκέντρωση μορίων για την αξιολόγηση τυπικών προσόντων των εκπαιδευτικών, σύμφωνα με τις οδηγίες της Διοικούσας Επιτροπής Πρότυπων Πειραματικών Σχολείων (ΔΕΠΠΣ). Θα μπορούσε να είναι μόνο ένα «πταίσμα» (έστω και όχι αμελητέο) στο σύνολο των κριτηρίων που έχουν αρμοδίως κατατεθεί μέχρι στιγμής για το επίμαχο ζήτημα της αξιολόγησης του διδακτικού προσωπικού στα σχολεία μας, ένα «πταίσμα» που έρχεται να αθροιστεί στο συνολικό πρόβλημα αυτών των προτάσεων, οι οποίες έχουν δεχτεί γόνιμη και κατεδαφιστική κριτική από τον Τύπο και το Διαδίκτυο. Μιλάμε για κριτική που ασκήθηκε από άτομα και συλλογικά όργανα (συλλόγους διδασκόντων, επιστημονικά σωματεία, συνδικαλιστικές οργανώσεις), αλλά επί ματαίω.
Πλην όμως, είναι κάτι περισσότερο: είναι ένα ατόπημα πολύ εύγλωττο. Και γι’ αυτό χρήσιμο. Ένα παράδειγμα για το πώς αντιλαμβάνονται οι ιθύνοντες την τεράστια κλίμακα ποσοτικοποίησης των επιστημονικών και παιδαγωγικών προσόντων που αποπειρώνται να ελέγξουν και να ταξινομήσουν με την επιχειρούμενη αξιολόγηση. Ίσως μεταφέροντας «αμάσητα» στρεβλώσεις από τα συστήματα επιλογών άλλων πλαισίων και άλλων φορέων (που, βεβαίως, δεν τα μεταφέρουν ακέραια). Ίσως αποφεύγοντας, απλώς, τη συμπερίληψη αντικειμένων και δραστηριοτήτων που απαιτούν κριτική τοποθέτηση. Ίσως, το κυριότερο, αλλά όχι και τόσο απίθανο, επειδή μερικά έργα δεν εμπίπτουν καθόλου στο πεδίο των δικών τους, ατομικών ενασχολήσεων και ενδιαφερόντων.
Το διαφωτιστικό εύρημα «ψάρεψε» και ανέδειξε ένα σχολικό πρόγραμμα, οι «Λογοτεχνικές Συναντήσεις» του Ομίλου Λογοτεχνίας στο 2ο Πρότυπο-Πειραματικό Γενικό Λύκειο Αθηνών. Ένα πρόγραμμα που, με βάση κάποια θεματικά κέντρα, καλεί στη Βιβλιοθήκη του σχολείου προσωπικότητες της λογοτεχνίας (ή παρεμφερών περιοχών της κουλτούρας) να συζητήσουν με τους μαθητές του. Για το επίπεδο των επιλογών και των συζητήσεων, τόσο στην παρούσα σχολική χρονιά όσο και σε προηγούμενες, μπορεί κανείς να ενημερωθεί από το Ίντερνετ (από το ξεχωριστό μπλογκ του προγράμματος και από τον ιστότοπο του σχολείου). Η συνάντηση της προσεχούς Τετάρτης 27 Φεβρουαρίου, λοιπόν, μαθαίνουμε ότι είναι μια Συνάντηση-Αφιέρωμα στην Εγκύκλιο με αρ. πρωτ. 22/21-1-2013 της ΔΕΠΠΣ (θέμα: «Συμπληρωματικές διευκρινίσεις για τη μοριοδότηση των κριτηρίων αξιολόγησης των εκπαιδευτικών…»), σημείο 6: «Η μετάφραση βιβλίου δεν μοριοδοτείται».
Η αποτελεσματικότητα της επισήμανσης θα ήταν περιορισμένη χωρίς τη «σκανταλιά» του συνδυασμού της με τον καλεσμένο της «Λογοτεχνικής Συντροφιάς» αυτή την Τετάρτη. Που είναι ο Παναγιώτης Χοροζίδης. Ένα πρόσωπο που, με την πνευματική του προσφορά, τιμά τον χώρο της Δημόσιας Εκπαίδευσης, όπου υπηρετεί ως καθηγητής (άρα υποκείμενος σε αξιολόγηση).
Δεν ξέρουμε τι άλλο έχει δημιουργήσει ο Παναγιώτης Χοροζίδης. Αλλά τα γράμματά μας τον ευγνωμονούν επειδή τους χάρισε σε εξαιρετική μετάφραση την «Ανατομία της Μελαγχολίας» (1621) του Ρόμπερτ Μπέρτον (1577-1640), έναν από τους πυλώνες της αγγλικής γραμματείας, αλλά και του ευρωπαϊκού πνεύματος (3 τόμοι, εκδόσεις Ηριδανός, 2007-2011). Και, για να γίνει το πράγμα ακόμη πιο οξύμωρο, η πολιτεία, σε μια καλή στιγμή της, του απένειμε γι’ αυτό πέρυσι, λίγο πριν κλείσει το 2012, το Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης από Ξένη Γλώσσα! Έτσι, μιας πρώτης τάξεως διάκριση του υπουργείου Παιδείας (τα Κρατικά Βραβεία εμπίπτουν σήμερα στην ευθύνη της Διεύθυνσης Γραμμάτων από τη Γενική Διεύθυνση Σύγχρονου Πολιτισμού του) έρχεται ευθέως σε αντιπαράθεση με τα κριτήρια αξιολόγησης ενός άλλου θεσμοθετημένου οργάνου του. Όχι πως δεν θα ήταν αντιφατικό κι αν εμπλέκονταν δύο διαφορετικά υπουργεία…
Νίκος Αυγερινός
ΑΥΓΗ
