Ο μύθος της αξιολόγησης και ο δράκος του προϋπολογισμού

ΑΥΓΗ

Αρθρογράφος: Πίκια Στεφανάκου

ΡΕΠΟΡΤΑΖ: ΠΙΚΙΑ ΣΤΕΦΑΝΑΚΟΥ

Με 1 δισ. 280 εκατ. περικοπές στην παιδεία μιλάνε για αξιολόγηση του σχολείου και του εκπαιδευτικού.

Στα μέσα Νοεμβρίου η Διεύθυνση Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Πειραιά μετρά 156 κενά εκπαιδευτικών διαφόρων ειδικοτήτων. Στέλνει τα σχετικά έγγραφα στο υπουργείο Παιδείας και εκείνο απαντά: «Οι εναπομείνασες πιστώσεις αναπληρωτών εκπαιδευτικών από τον Τακτικό Προϋπολογισμό για το σχολικό έτος 2012-13 είναι ελάχιστες και η δυνατότητα κάλυψης των ζητούμενων κενών εξαιρετικά περιορισμένες. Στο πλαίσιο αυτό, η υπηρεσία μας εξετάζει την πρόσληψη 150 αναπληρωτών (σε αναλογία 1 πρόσληψης προς 22 ζητούμενα κενά αναπληρωτών πλήρους και μειωμένου ωραρίου)…». Δηλαδή, μέσα Νοεμβρίου εξετάζεται το ενδεχόμενο να υπάρξει 1 πρόσληψη ανά 22 κενά!

Με βάση το 94σέλιδο πόρισμα της επιτροπής του υπουργείου Παιδείας για την αξιολόγηση, «κάθε σχολική μονάδα μέχρι το τέλος Οκτωβρίου θέτει τους εκπαιδευτικούς στόχους, προγραμματίζει τις δραστηριότητες του σχολικού έτους και καταρτίζει ειδικά προγράμματα δράσης με σκοπό την αντιμετώπιση προβλημάτων και αδυναμιών και τη βελτίωση της ποιότητας του εκπαιδευτικού της έργου τόσο στο επίπεδο της σχολικής μονάδας όσο και στο επίπεδο τάξεων και τμημάτων».

Στο τέλος Ιουνίου υποβάλλει έκθεση στην προταθείσα από το πόρισμα περιφερειακή διεύθυνση επιθεώρησης της εκπαίδευσης (λέγεται ΜΟΔΙΠΕ), με την οποία λογοδοτεί σχετικά με την επίτευξη των εκπαιδευτικών στόχων που έθεσε. Η έκθεση δημοσιοποιείται στην ιστοσελίδα του σχολείου και είναι στη διάθεση τόσο της κεντρικής (ΑΔΙΠΕ) όσο και της περιφερειακής υπηρεσίας επιθεώρησης.

Πάει το πλάνο, μένει η κρίση

Ερώτημα στους κυρίους και τις κυρίες της επιτροπής που εκπόνησαν το πόρισμα: Με ποιον ακριβώς τρόπο ένα σχολείο στο Κερατσίνι θα προγραμματίσει το έργο του, όταν δύο μήνες μετά την έναρξη της σχολικής χρονιάς του λένε ότι δεν υπάρχουν πιστώσεις ακόμη και για το αυτονόητο; Τον δάσκαλο στην τάξη. Στο τέλος της χρονιάς θα κριθεί το σχολείο που δεν έπιασε τους στόχους του ή το υπουργείο Παιδείας που δεν έχει σίγουρη ούτε καν την αναλογία 1 πρόσληψη προς 22 κενά;

Ας μας πουν λοιπόν: Τι ακριβώς εξυπηρετεί η διαδικασία της εσωτερικής αξιολόγησης του παραγόμενου εκπαιδευτικού έργου, όταν εκ των προτέρων είναι γνωστό ότι ακόμη και ο αυτονόητος προγραμματισμός υπόκειται στο «εξαιρετικά περιορισμένο» των πιστώσεων. Πώς είναι δυνατόν να συζητούν για σύστημα αξιολόγησης των σχολείων και των εκπαιδευτικών, όταν ο προϋπολογισμός του 2013 για την παιδεία κόβει από τα δημοτικά 215 εκατ. ευρώ και από τα γυμνάσια και τα λύκεια 295 εκατ.; Συνολικά, κατά δήλωση του υπουργού Παιδείας, οι προβλεπόμενες πιστώσεις για την παιδεία είναι 1 δισ. 280 εκατ. λιγότερες από τις πιστώσεις του 2011. Σʼ αυτήν την απόλυτη εξαθλίωση είναι δυνατόν να μιλούν για αξιολόγηση «διαπιστωτικού, διαμορφωτικού, παιδαγωγικού και αναπτυξιακού χαρακτήρα»;

Εκτός κριτικής το σχολείο της εγκυκλίου

Η αξιολόγηση που επιχειρεί να επιβάλει το υπουργείο Παιδείας ουδεμία σχέση έχει με τη βελτίωση του παραγόμενου εκπαιδευτικού έργου. Εδώ έχουμε ένα σχολείο της εγκυκλίου που λειτουργεί με βάση ένα πλαίσιο και ένα εκπαιδευτικό υλικό το οποίο ξεθεώνει τους πάντες και κυρίως τα παιδιά.

Συγγνώμη που θα μιλήσω επί προσωπικού, αλλά, στο τέλος της ημέρας, η κόρη μου, μαθήτρια της Αʼ Γυμνασίου, ψάχνει να βρει τρύπα να κρυφτεί από τον βομβαρδισμό γνώσεων, διαγωνισμάτων και απαιτήσεων που δεν αφήνουν την παραμικρή χαραμάδα για να εισχωρήσει το στοιχείο της απόλαυσης, της χαράς και της δημιουργίας.

Η ζωή ενός 12χρονου παιδιού είναι ένα ατελείωτο κυνηγητό της ύλης, μέσα από βιβλία πολλά από τα οποία θα μπορούσαν κάλλιστα να δηλώνονται και ως σκουπίδια. «Και πού είσαι ακόμα;» μου λένε όσοι έχουν παιδιά σε μεγαλύτερες τάξεις.

Φυσικά και δεν αξιολογείται αυτό το σύστημα. Εκείνο που προτείνεται για αξιολόγηση είναι ο βαθμός ανταπόκρισης των παιδιών και των εκπαιδευτικών σε έναν παραλογισμό που έχει επιβληθεί από τα πάνω και που χωρίς τη «σκιώδη εκπαίδευση» (δηλαδή, ιδιαίτερα, φροντιστήρια και λυσάρια), σε οδηγεί απευθείας στο εκτελεστικό απόσπασμα.

Το τραγικό είναι ότι το πόρισμα του υπουργείου Παιδείας αναγνωρίζει το πρόβλημα, δηλώνοντας ότι «το εκπαιδευτικό έργο που παράγεται στο πλαίσιο του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος, χαρακτηρίζεται από ʽσταθερέςʼ, όπως ενιαίο αναλυτικό πρόγραμμα, ίδια σχολικά εγχειρίδια (βιβλίο του μαθητή, βιβλίο του εκπαιδευτικού) και προτεινόμενες διδακτικές μεθόδους σε όλα τα σχολεία της χώρα». Προφανώς, θεωρεί ότι αυτές οι ‘σταθερές’ είναι απολύτως ποιοτικές, οπότε, παρέχουν το δικαίωμα να περάσουμε στη δεύτερη φάση που είναι η αξιολόγηση «της περιοχής ευθύνης του εκπαιδευτικού».

Δηλαδή, όπως αναφέρεται στο πόρισμα, να αξιολογηθεί «ο βαθμός στον οποίο ο εκπαιδευτικός «διαθέτει/κατέχει» συγκεκριμένες επιστημονικού χαρακτήρα ικανότητες και «αναπτύσσει / εφαρμόζει / προσαρμόζει» τις εκπαιδευτικές πρακτικές με βάση τις ιδιαιτερότητες της σχολικής μονάδας, της σχολικής τάξης και των μαθητών της τάξης».

Από το πρώτο κριτήριο όλοι θα βγουν επαρκείς και προακτέοι καθώς αποδεδειγμένα, ο εκπαιδευτικός διαθέτει και κατέχει συγκεκριμένες επιστημονικού χαρακτήρα ικανότητες. Συνεπώς περνάμε στο δεύτερο κριτήριο. Ανάπτυξη, εφαρμογή, προσαρμογή με βάση τις ιδιαιτερότητες της σχολικής μονάδας.

Κι αν δεν υπάρχει τροφή;

Ερώτημα προς την επιτροπή του πορίσματος: Από τη μία πλευρά, έχουμε μια περιοχή όπου 1 στους 2 είναι άνεργος και από τους εργαζόμενους ένα μεγάλο ποσοστό μετράει πολύμηνη καθυστέρηση στην καταβολή των αποδοχών του, οι οποίες ούτως ή άλλως έχουν κατακρεουργηθεί. Το αποτέλεσμα είναι ότι πολλές από τις οικογένειες αυτές, έχουν ξεχάσει πότε είδαν το ψυγείο τους γεμάτο για τελευταία φορά.

Από την άλλη, έχουμε και ένα αναλυτικό πρόγραμμα που στην Αʼ Γυμνασίου, προβλέπει (στο μάθημα της Βιολογίας) την εκτενή διδασκαλία του πεπτικού συστήματος και της διαδικασίας της πέψης.

Ένας βιολόγος που υπηρετεί σε σχολείο της παραπάνω περιοχής, πώς πρέπει να διδάξει το συγκεκριμένο κεφάλαιο για να κριθεί προακτέος; Μήπως είναι καλύτερο να λάβει υπόψη του τις ιδιαιτερότητες της τάξης και να το παρακάμψει προκειμένου να αποφύγει δυσάρεστους συνειρμούς στους μαθητές του, αφού, ως γνωστόν, η διαδικασία της πέψης προϋποθέτει τροφή; Πώς θα χαρακτήριζε ο αξιολογητής του μια τέτοια επιλογή;

Να το πάμε παραπέρα. Είναι δυνατόν να χρεωθεί ο καθηγητής ενδεχόμενη αποτυχία των παιδιών να αναπτύξουν, υπʼ αυτές τις συνθήκες, την πορεία της τροφής στο στομάχι;

Το παράδειγμα του αγρότη

Ε, τη χρεώνεται λοιπόν. Αυτό λέει τελικά το πόρισμα. Οι βαθμολογικές επιδόσεις του μαθητή συνδέονται, όπως φαίνεται στο πρότυπο για την αξιολόγηση της σχολικής μονάδας, με την αξιολόγηση του εκπαιδευτικού. Απολύτως βολική η ενοχοποίηση των εκπαιδευτικών.

Χωρίς καμία διάθεση υποβάθμισης του ρόλου και της ευθύνης των δασκάλων, «το να κατηγορούμε τους καθηγητές για τα άσχημα αποτελέσματα στα τεστ, σε αστικά σχολεία με υψηλά ποσοστά φτωχών και σαφώς μη προνομιούχων μαθητών, καταγόμενων από κακόφημες περιοχές και προερχόμενων από διαλυμένες οικογένειες, είναι σα να κατηγορούμε έναν αγρότη, επειδή είχε κακή συγκομιδή μετά από περίοδο ξηρασίας», γράφει ο δημοσιογράφος, Paul Street («Χτυπώντας τον Νεοφιλελευθερισμό στο Σικάγο»).

Λοιπόν, ας πούμε τα πράγματα με το όνομά τους. Η κυβέρνηση δεν θέλει την αξιολόγηση για να φτιάξει καλύτερα σχολεία. Ειδικά τώρα. Ειδικά στα χρόνια της χολέρας. Η αξιολόγηση είναι το όχημα για συγκεκριμένες νεοφιλελεύθερες αναδιαρθρώσεις που ουδεμία σχέση έχουν με βελτίωση και ποιότητα. Οι γενικές αρχές έχουν τεθεί και είναι ξεκάθαρες. Το Προεδρικό Διάταγμα, που θα καταθέσει το υπουργείο Παιδείας, μέχρι τέλος Νοεμβρίου, βασίζεται στο νόμο 4024/11.

Έναν νόμο που ανάβει όλα τα φώτα για κατηγοριοποίηση των σχολείων, συγχωνεύσεις και δημιουργία των λεγόμενων μητροπολιτικών σχολικών μονάδων οι οποίες θα εξαρτώνται σχεδόν απόλυτα από την αγορά και τις χορηγίες, σύνδεση της αξιολόγησης του καθηγητή με τις βαθμολογικές επιδόσεις των μαθητών του, άρση της μονιμότητας και μείωση του εκπαιδευτικού προσωπικού.

Η ΑΥΓΗ, 18/11/2012