Τι είναι η Υπερκινητικότητα;
Ο όρος αναφέρεται στην μεγάλη διάσπαση προσοχής και στην υπερδραστηριότητα. Τα υπερκινητικα παιδιά βρίσκονται διαρκώς σε υπερδιέγερση και κίνηση, προκαλούν μονίμως φασαρία και συνήθως παρουσιάζουν εξελικτικές ανωμαλίες,δηλαδή:
| καθυστέρηση στην ομιλία | αδεξιότητα στις κινήσεις |
| δυσκολία στην εκμάθηση ανάγνωσης | αντιληπτικές ανεπάρκειες |
| δυσκολία στην κατανόηση των σχημάτων και μορφών | αδυναμία προσανατολισμού στο χώρο. |
ΚΛΙΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ
Η διαταραχή αυτή είχε ονομασθεί παλιότεραελλάχιστη εγκεφαλική δυσλειτουργία(Minimal Brain Dysfunction) και υπερκινητικό σύνδρομο.
Το βασικό χαρακτηριστικό της Διαταραχής(ΔΕΠΥ) είναι η απροσεξία και η υπερκινητικότητα/παρορμητικότητα.
Για να μπει η διάγνωση θα πρέπει κάποια από τα συμπτώματα να έχουν εμφανιστεί πριν την ηλικία των 7 ετών και οι δυσκολίες που προκύπτουν από τη διαταραχή να είναι εμφανείς σε δύοτουλάχιστον περιβάλλοντα (π.χ. στο σπίτι και στο σχολείο).
Η κλινική εικόνα που δίνουν τα παραπάνω συμπτώματα ποικίλλει ανάλογα με την ηλικία του ατόμου. Τα παιδιά 4-6 ετών:
τρέχουν από τη μια μεριά του δωματίου στην άλλη,
ψάχνουν τις τσάντες των επισκεπτών,
μιλούν συνέχεια,
βγαίνουν από το σπίτι τρέχοντας χωρίς να ειδοποιήσουν τους γονείς τους,
δεν κοιτούν αριστερά-δεξιά όταν περνούν τον δρόμο,
σπάζουν και χάνουν τα παιγνίδια τους,
ανεβαίνουν στα έπιπλα,
δεν κάθονται σ’ ένα μέρος,
κουνούν συνέχεια τα πόδια τους,
πηδούν από τη μια ασχολία στην άλλη,
κοιμούνται αργά,
ξυπνούν νωρίς,
γενικά εξαντλούν παντελώς τους γονείς τους.
Όταν τα παιδιά αυτά πάνε σχολείο:
δεν μπορούν να εστιάσουν την προσοχή τους,
μοιάζουν αφηρημένα,
δεν ακούν τι λέει ο δάσκαλος,
σηκώνονται από τη θέση τους,
η προσοχή τους διασπάται με το παραμικρό,
δεν μπορούν να ολοκληρώσουν τα μαθήματα τους,
ξεχνούν τα βιβλία τους και τα μολύβια τους,
απαντούν στον δάσκαλο χωρίς να περιμένουν τη σειρά τους ή ΄
χωρίς να ερωτηθούν,
διακόπτουν, δεν περιμένουν στη γραμμή για να μπουν στην τάξη,
δεν ακολουθούν τους κανόνες των παιγνιδιών όταν παίζουν
με τα άλλα παιδιά.
Γενικά, τα σημεία της διαταραχής μπορεί να είναι ελάχιστα ως απόντα, όταν:
το άτομο βρίσκεται κάτω από αυστηρό έλεγχο,
αντιμετωπίζει κάποια καινούρια κατάσταση,
ασχολείται με κάτι ιδιαίτερα ενδιαφέρον,
διαντιδρά με ένα μόνο άτομο ή επιβραβεύεται συστηματικά για την καλή του συμπεριφορά.
Τα συμπτώματα συνήθως είναι έντονα όταν το άτομο βρίσκεται σε μια ομάδα. Καθώς τα παιδιάωριμάζουν, τα συμπτώματα γίνονται λιγότερο εμφανή, ώστε στην εφηβεία η όληαπροσεξία/υπερκινητικότητα/
παρορμητικότητα παρουσιάζεται συνήθως σαν εξωτερική και εσωτερική ανησυχία. Βέβαια, όλη αυτή η συμπτωματολογία επηρεάζει αρνητικά τη σχολική, κοινωνική και επαγγελματικήλειτουργικότητα και απόδοση του ατόμου.
ΣΥΝΟΔΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ
Τα άτομα με τη διαταραχή αυτή συχνά εμφανίζουν:
|
εκρήξεις θυμού
|
έντονη απαιτητικότητα
|
|
ανυπομονησία
|
ευμετάβλητο συναίσθημα
|
|
ισχυρογνωμοσύνη
|
έντονη πτώση του ηθικού
|
|
χαμηλή αυτοεκτίμηση
|
υφίστανται απόρριψη
|
|
χαμηλή επίδοση στα μαθήματα
|
|
Τα άτομα με Διαταραχή Ελαττωματικής Προσοχής/Υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ)είναι πιθανό ναφοιτήσουνν λιγότερα χρόνια στο σχολείο και γενικά να υστερήσουν σχολικά και επαγγελματικά. Ο δείκτης νοημοσύνης (IQ)μπορεί να είναι χαμηλότερος στα άτομα με την διαταραχή αυτή.
Συχνά συνυπάρχουν:
| Διαταραχή της Διαγωγής | Εναντιωτική Προκλητική Διαταραχή |
| Διαταραχές της Διάθεσης | Αγχώδεις Διαταραχές |
| Διαταραχές της Μάθησης | Διαταραχές της Επικοινωνίας. |
Ακόμα, η Διαταραχή Ελαττωματικής Προσοχής/Υπερκινητικότητας μπορεί να προηγείται της εμφάνισης της Διαταραχής Tourette.
ΑΙΤΙΑ
Η αιτιολογία της διαταραχής βασικά είναι άγνωστη.Είναι γνωστό, όμως, ήδη ότι η Διαταραχή Ελαττωματικής Προσοχής/Υπερκινητικότητας φαίνεται να είναι πιο συχνή στους βιολογικούς συγγενείς πρώτου βαθμού παιδιών με τη διαταραχή και ότι οι Διαταραχές της Διάθεσης και οιΑγχώδεις Διαταραχές, οι Διαταραχές της Μάθησης, οι Διαταραχές Σχετιζόμενες Με Ουσίες και ηΑντικοινωνική Διαταραχή της Προσωπικότητας μάλλον είναι πιο συχνές στους συγγενείς των παιδιών αυτών.
Ακόμα, διάφορες έρευνες αναφέρουν την ύπαρξη σε μερικά από τα άτομα με τη διαταραχή αυτήιστορικού κακοποίησης ή παραμέλησης, λοιμώξεων (π.χ. εγκεφαλίτιδα), δηλητηρίασης από μόλυβδο, προγεννητικών (π.χ. χρήση ουσιών) ή περιγεννητικών (π.χ. χαμηλό βάρος στη γέννηση) προβλημάτων, μειωμένων μεταβολιτών νορεπινεφρίνης και ντοπαμίνης, ΗΕΓ ανωμαλιών.
Οι ψυχοκοινωνικές θεωρίες τονίζουν την αρνητική συμβολή του άγχους και της απειρίας των γονέων και της επικοινωνίας του άγχους αυτού και της αδυναμίας τους να εξασκήσουν έλεγχο της συμπεριφοράς στο παιδί.
ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
Ο επιπολασμός της διαταραχής υπολογίζεται στο 3% ως 5% στα παιδιά της σχολικής ηλικίας. Δεν υπάρχουν αρκετά στοιχεία για τον επιπολασμό στην εφηβεία και στην ενήλικη ζωή.
Η διαταραχή είναι πολύ πιο συχνή στα αγόρια απ’ ότι στα κορίτσια και η συχνότητα ποικίλλει ανάλογα με το αν οι μελέτες αφορούν γενικό ή κλινικό πληθυσμό (από 4:1 ως 9:1).
Καταστάσεις με υπερκινητικότητα, που συγχέονται με ADHD.
Α. Πρωτοπαθείς Αναπτυξιακές διαταραχές
- Φυσιολογικές διακυμάνσεις ή υπερεκτίμηση «φυσιολογικής» υπερκινητικότητας
- Μαθησιακές δυσκολίες
- Γνωστικές διαταραχές
- Διαταραχές έκφρασης λόγου
- Νοητική υστέρηση
Β. Δευτεροπαθείς
- Οργανικές διαταραχές
- Αισθητηριακές διαταραχές
- Ενδοκρινικές διαταραχές
- Παρενέργειες φαρμάκων
- Επιληπτικές κρίσεις
- Εμβρυϊκό αλκοολικό σύνδρομο
- Σιδηροπενία
- Υποθρεψία
- Λοιμώξεις ή τραυματισμοί Κ.Ν.Σ.
- Νευρολογικές διαταραχές
- Νευροεκφυλιστικές καταστάσεις
- Λήψη ναρκωτικών ουσιών
2. Συναισθηματικές διαταραχές
- Άγχος, κατάθλιψη
- Αυτισμός
- Αντιδραστικότητα και άλλες διαταραχές συμπεριφοράς
3. Περιβαλλοντικοί παράγοντες
- Δυσμενές οικογενειακό περιβάλλον
- Ακατάλληλο εκπαιδευτικό περιβάλλον
- Κακοποίηση του παιδιού
Πηγή: https://www.focusonchild.gr/hyperactivity-adhd.html
………………………………………………………………………………….
ΣΧΕΤΙΚΟ ΑΡΘΡΟ
Τα κύρια χαρακτηριστικά της διαταραχής ελλειματικής προσοχής
Η Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ) – διεθνώς ADHD: Attention Deficit Hyperactivity Disorder – είναι μια από τις συχνότερες νευροβιολογικές διαταραχές της παιδικής και εφηβικής ηλικίας. Εμφανίζεται στο 5-7% του μαθητικού πληθυσμού (αρκετές μελέτες δίνουν ένα ακόμη μεγαλύτερο ποσοστό), όμως, παρόλο που πρόκειται για μια τόσο συχνή κατάσταση, συνεχίζει να είναι ελάχιστα κατανοητή στην κοινότητα και να μην είναι αποδεκτή από όλες τις επιστημονικές και κοινωνικές ομάδες. Αν και είναι μια από τις πιο μελετημένες και τεκμηριωμένες παιδοψυχιατρικές διαταραχές παγκοσμίως, έχει συγχρόνως προκαλέσει τις περισσότερες συζητήσεις και εξακολουθεί να υποδιαγιγνώσκεται σε πολλές χώρες μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα.
Τα παιδιά με ΔΕΠΥ εμφανίζονται στους ειδικούς, συνήθως, μεταξύ 3 και 7 χρόνων. Η αναγνώριση του προβλήματος συμπίπτει, στις περισσότερες περιπτώσεις, με την ένταξη στο σχολείο, εξαιτίας των αυξημένων απαιτήσεων για συγκέντρωση της προσοχής, οργάνωση και συμμόρφωση στους κανόνες.
Τα χαρακτηριστικά (πυρηνικά) συμπτώματα της ΔΕΠΥ, δηλ. η διάσπαση προσοχής, η παρορμητικότητα και η υπερκινητικότητα, θεωρούνται τόσο κοινά στην παιδική ηλικία, που συχνά η διάγνωση παραβλέπεται, ενώ σε πολλές περιπτώσεις τα προβλήματα που η ίδια η ΔΕΠΥ προκαλεί στη συμπεριφορά, στην κοινωνική προσαρμογή ή στη σχολική απόδοση, αποδίδονται σε άλλες καταστάσεις που μπορεί να συνυπάρχουν.
Έτσι η ΔΕΠΥ παραμένει συχνά αδιάγνωστη ή εσφαλμένα διαγνωσμένη ενώ, ακόμη και όταν γίνεται η σωστή διάγνωση, δεν εφαρμόζεται πάντοτε ένα ολοκληρωμένο μοντέλο συνδυασμού θεραπευτικών προσεγγίσεων που απαιτεί η αντιμετώπιση της.
Ποια κύρια συμπτώματα χαρακτηρίζουν τη ΔΕΠΥ;
Τα πυρηνικά χαρακτηριστικά της ΔΕΠΥ είναι η απροσεξία, η υπερκινητικότητα και η παρορμητικότητα, που εξελίσσονται και αλλάζουν με την ωρίμανση του ατόμου.
Με βάση τα συμπτώματα που επικρατούν στα παιδιά σχολικής ηλικίας διακρίνουμε τρεις τύπους ΔΕΠΥ:
ΔΕΠΥ – τύπος Απροσεξίας
• δεν μπορεί να συγκεντρωθεί,
• αποσπάται εύκολα από άσχετα ερεθίσματα,
• δεν φαίνεται να ακούει,
• δε δίνει σημασία στις λεπτομέρειες,
• κάνει λάθη απροσεξίας,
• δυσκολεύεται να ακολουθήσει οδηγίες,
• αποφεύγει εργασίες που απαιτούν συστηματική πνευματική προσπάθεια,
• ξεχνά τις σχολικές εργασίες
• χάνει πράγματα και
• γενικά είναι ανοργάνωτος/η
Ο τύπος αυτός είναι συχνός σε παιδιά σχολικής ηλικίας που μπορεί να μη γίνουν αντιληπτά επειδή δεν έχουν διασπαστική συμπεριφορά. Σε κάποιες περιπτώσεις είναι παιδιά που διαγνώσθηκαν σε σχετικά μεγαλύτερη ηλικία, όταν είχαν ξεπεράσει τα προβλήματα υπερκινητικότητας που εμφάνιζαν σαν μικρότερα, ενώ σε άλλες περιπτώσεις είναι μια αμιγώς διαφορετική κατάσταση από τους άλλους τύπους της ΔΕΠΥ.
ΔΕΠΥ – τύπος Παρορμητικότητας/Υπερκινητικότητας
• δυσκολεύεται να παραμείνει καθισμένος/η,
• κουνάει χέρια, πόδια, ή στριφογυρίζει στη καρέκλα,
• κοιτά συνέχεια γύρω του και πειράζει τους άλλους,
• σηκώνεται όταν δεν επιτρέπεται,
• τρέχει και σκαρφαλώνει υπερβολικά.
• δεν σκέφτεται πριν αντιδράσει,
• απαντάει πριν ολοκληρωθεί η ερώτηση,
• μιλάει συνεχώς,
• δυσκολεύεται να περιμένει τη σειρά του,
• στα παιχνίδια δεν ακολουθεί κανόνες,
• διακόπτει ή ενοχλεί τους άλλους,
Ο τύπος αυτός είναι πιο συχνός σε παιδιά μικρότερης ηλικίας που παρουσιάζουν έντονα υπερκινητική και παρορμητική συμπεριφορά. Στα παιδιά αυτά, το πρόβλημα της συγκέντρωσης της προσοχής δεν είναι ιδιαιτέρως εμφανές, συχνά διότι δεν έχει αναδειχτεί καθώς δεν έχουν ακόμα κληθεί να λειτουργήσουν σε σχολικό περιβάλλον.
ΔΕΠΥ – Συνδυασμένος τύπος:
Είναι επίσης συνηθισμένος τύπος ΔΕΠΥ στα παιδιά και στους εφήβους όπου παρουσιάζεται συνδυασμός κάποιων από τα παραπάνω συμπτώματα απροσεξίας, υπερκινητικότητας και παρορμητικής συμπεριφοράς.
Γενικά, η κλινική εικόνα της ΔΕΠΥ ποικίλλει από παιδί σε παιδί, ενώ μόνο σε ελάχιστες περιπτώσεις εμφανίζονται ΟΛΑ τα παραπάνω συμπτώματα σε έντονο βαθμό. Συνήθως υπάρχουν διαφοροποιήσεις στην ένταση των συμπτωμάτων και μάλιστα τέτοιες διακυμάνσεις μπορεί να παρατηρούνται στο ίδιο παιδί κατά την διάρκεια της ημέρας, ακόμη και από ώρα σε ώρα. Πάντως για να υπάρχει η διάγνωση της ΔΕΠΥ, τα προβλήματα αυτά πρέπει να είναι παρόντα τόσο στο σπίτι, όσο και στο σχολείο και να προκαλούν σημαντική δυσκολία στην ακαδημαϊκή απόδοση και την κοινωνική συναναστροφή.
Πηγή: https://www.adhdhellas.org/»
……………………………………………………………………..
ΣΧΕΤΙΚΟ ΑΡΘΡΟ
Διάσπαση Ελλειμματικής Προσοχής (ΔΕΠ)
Φανή Λούγκου
Κλινική Παιδοψυχολόγος
Η Διάσπαση Ελλειμματικής Προσοχής (ΔΕΠ) είναι μία από τις πιο συνηθισμένες παιδικές διαταραχές. Συναντάται περίπου στο 1-5% των παιδιών, ενώ είναι πιο συχνή στα αγόρια.
Συμπτώματα
1. Προβλήματα προσοχής και συγκέντρωσης σε μονότονες και με μεγάλη διάρκεια δραστηριότητες.
2. Υπερκινητικότητα
3. Παρορμητικότητα: διακόπτει τους άλλους, δυσκολεύεται να περιμένει τη σειρά του, πετάγεται, ενεργεί χωρίς να σκέφτεται.
4. Ελλείψεις στη δημιουργία στόχων και την επίλυση προβλημάτων. Δυσκολία κατανόησης μεγάλων εκφωνήσεων με πολλά βήματα.
5. Δυσκολία στην τήρηση του προγράμματος, έλλειψη οργάνωσης, ακαταστασία.
6. Κακή ακαδημαϊκή επίδοση
7. Προβλήματα στις σχέσεις με τους συνομηλίκους
8. Αντιδραστική-εναντιωματική συμπεριφορά
9. Ικανότητα προσοχής και συγκέντρωσης σε δραστηριότητες που έχει επιλέξει το ίδιο το παιδί.
10. Καλή ανταπόκριση σε άμεση επιβράβευση
11. Αρνητικές σχέσεις με ενήλικες που ασκούν εξουσία (π.χ. δάσκαλος)
12. Δυσκολία στον ύπνο
13. Έναρξη πριν από την ηλικία των 7 ετών
/kvagelio
