Copyright: Goethe-Institut e. V., Internet-Redaktion
Σε περίπου 350 δημόσια και ιδιωτικά ανώτατα ιδρύματα της Γερμανίας φοιτούν ή επιδίδονται σε επιστημονική έρευνα αυτό τον καιρό πάνω από δύο εκατομμύρια σπουδαστές. Περίπου δέκα τοις εκατό ανήκουν στους σπουδαστές με τη λεγόμενη «αλλοδαπή εκπαίδευση», σε φοιτητές δηλαδή που δεν διαθέτουν το γερμανικό σχολικό υπόβαθρο.
Στον κοινό ευρωπαϊκό πανεπιστημιακό χώρο με τις διαβαθμισμένες σπουδές που οδηγούν στα πτυχία Μπάτσελορ, Μάστερ και διδακτορικό η προσφορά στη διδασκαλία και την έρευνα αποκτά ολοένα και περισσότερο διεθνή χαρακτηριστικά.
Το γερμανικό πανεπιστημιακό τοπίο έχει να επιδείξει μια πολυσχιδή διαφοροποίηση. Περιλαμβάνει γύρω στις εξήντα παγκοσμίως γνωστές Ανώτατες Σχολές Καλών Τεχνών και Μουσικής, περίπου 120 πανεπιστήμια, τα περισσότερα με μακρά παράδοση και εδώ και τριάντα περίπου χρόνια Ανώτατες Σχολές (FH), ο αριθμός των οποίων έχει ξεπεράσει εντωμεταξύ τις 160.
Οι διαφορές μεταξύ των δύο τύπων ιδρυμάτων ανωτάτης εκπαίδευσης, εάν εξαιρέσουμε τα καλλιτεχνικά ιδρύματα, εστιάζονται στα εξής σημεία: Η εκπαίδευση στις ανώτατες σχολές (FH) συνδέει εξαρχής το γνωστικό αντικείμενο των σπουδών με την πρακτική εφαρμογή του. Αντίθετα οι σπουδαστές των πανεπιστημίων καλούνται να διεισδύσουν βαθύτερα στις θεωρητικές αρχές της επιστήμης τους.
Οι ανώτατες σχολές (FH) δηλαδή είναι, κατά κανόνα, εξειδικευμένα πανεπιστήμια με πεδίο αναφοράς, για παράδειγμα, την οικονομία, την τεχνολογία ή ακόμα την αγωγή και την εκπαίδευση κοινωνικών λειτουργών, ενώ τα πανεπιστήμια διακρίνονται από ένα ευρύτερο φάσμα επιλογών στο αντικείμενο σπουδών – ανάλογα βέβαια και με το πανεπιστήμιο – αρχίζοντας κυριολεκτικά από το Α, όπως αστρονομία, και καταλήγοντας στο Ζ, (τελευταίο γράμμα του λατινικού αλφάβητου), όπως Ζωολογία. Η πλειονότητα των σπουδαστών σε όλα τα ιδρύματα είναι γυναίκες.
Κρατικά και ιδιωτικά
Τα γερμανικά ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα χρηματοδοτούνται παραδοσιακά και μέχρι σήμερα ως επί το πλείστον από το κράτος και συγκεκριμένα από το εκάστοτε ομοσπονδιακό κρατίδιο, στην επικράτεια του οποίου βρίσκεται το εκπαιδευτικό ίδρυμα. Παράλληλα η επιδότηση της έρευνας είναι οργανωμένη σύμφωνα με τις αρχές ανταγωνισμού, με ανταποδοτικά δηλαδή κριτήρια. Η Γερμανική Εταιρεία Έρευνας [Deutsche Forschungsgemeinschaft (DFG)], ο οργανισμός αυτοδιοίκησης των πανεπιστημίων, παίζει εδώ τον κύριο ρόλο.
Ο οργανισμός αυτός χρηματοδοτείται από την Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση με ένα συνολικό ποσό που ξεπερνά το ένα δισεκατομμύριο ευρώ σε ετήσια βάση.
Εξάλλου τόσο η κεντρική κυβέρνηση όσο και οι τοπικές κυβερνήσεις των κρατιδίων επιδοτούν στοχευμένα από το 2005/06 με κοινά προγράμματα ενίσχυσης, γνωστά ως «Πρωτοβουλίες για την Αριστεία» (Exzellenzinitiativen) κορυφαία πανεπιστήμια με δισεκατομμύρια ευρώ. Σε αυτές τις ενέργειες πρέπει να προσθέσουμε και την ολοένα και μεγαλύτερη εμφάνιση θεματικών διαγωνισμών σε μεμονωμένα κρατίδια. Ένα τέτοιο θέμα είναι π.χ. οι νέες τεχνολογίες. Τη γενική διεύθυνση και καθοδήγηση του κάθε πανεπιστημίου ή Ανωτάτου Εκπαιδευτικού ιδρύματος ασκεί το «Πανεπιστημιακό Συμβούλιο», του οποίου τα μέλη προέρχονται από το χώρο της επιστήμης, της οικονομίας και της πολιτικής.
Ένα τέταρτο σχεδόν των ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης είναι ιδιωτικά ιδρύματα, αναγνωρισμένα όμως από το κράτος. Συνήθως πρόκειται για ανώτατες ιδιωτικές σχολές που επικεντρώνονται σε πεδία όπως η μαθητεία και η επαγγελματική εκπαίδευση, τον τελευταίο καιρό μάλιστα προσφέροντας και προγράμματα επιμόρφωσης για εργαζόμενους. Μόνο λίγα από τα ιδιωτικά εκπαιδευτικά ιδρύματα είναι ισότιμα με πανεπιστήμια. Σχεδόν τα μισά από αυτά εποπτεύονται από φορείς που ανήκουν στις μεγάλες χριστιανικές εκκλησίες, π.χ. σε ό,τι αφορά κοινωνικά επαγγέλματα. Σε μη κρατικά πανεπιστήμια φοιτούν μέχρι τώρα περίπου 100.000 ή σχεδόν 5% όλων των σπουδαστών της χώρας.
Είναι προφανές: Πολλά από αυτά τα ιδιωτικά ιδρύματα έχουν υψηλά δίδακτρα που μερικές φορές τα δίδακτρα αυτά ανέρχονται σε πολλές δεκάδες χιλιάδες ευρώ ετησίως. Αντίθετα τα κρατικά ιδρύματα απαιτούν δίδακτρα της τάξης των πεντακοσίων ευρώ το πολύ ανά εξάμηνο αλλά και αυτό ακόμα δεν συμβαίνει παρά μόνο σε ελάχιστα ομοσπονδιακά κρατίδια.
Νέο: Μπάτσελορ και Μάστερ
Κεντρικής σημασίας πρόκληση για όλα τα γερμανικά πανεπιστήμια αποτελεί η εκπαιδευτική μεταρρύθμιση μετά την καθιέρωση των διεθνών πτυχίων αποφοίτησης Μπάτσελορ και Μάστερ. Η μεταρρύθμιση αυτή αποφασίστηκε μέσα από διαδικασίες συναίνεσης των κρατών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (και των γειτονικών χωρών) που είχαν δρομολογηθεί ήδη από το 1999 και είχαν ως στόχο την επίτευξη ενός «κοινού ευρωπαϊκού πανεπιστημιακού χώρου».
Ωστόσο από την πλευρά της πανεπιστημιακής πολιτικής παραμένει ακόμα σε μεγάλο βαθμό αδιευκρίνιστο, ποιος θα είναι ο αριθμός των αποφοίτων με πτυχίο Μπάτσελορ στους οποίους θα επιτραπεί η μετάβαση σε μεταπτυχιακές σπουδές (Μάστερ): στον καθένα που θα το ζητήσει, υποστηρίζει η μία άποψη στη Γερμανία, σε κάθε τρίτο απόφοιτο αντιτείνει η άλλη. Για την ώρα η απάντηση στο πρόβλημα δίνεται εντελώς πρακτικά μέσα από «συμφωνίες επί συγκεκριμένων στόχων» που συνάπτονται μεταξύ του εκάστοτε πανεπιστημίου και του αρμόδιου υπουργείου.
Για όλες τις κατευθύνσεις σπουδών ισχύουν πρακτικά οι τοπικοί περιορισμοί στον αριθμό εισακτέων (Numerus clausus = ο λεγόμενος κλειστός αριθμός ) που ευνοούν τους υποψηφίους με τις καλύτερες σχολικές επιδόσεις ή όσους έχουν μόνο ένα πτυχίο. Από την πλευρά των σπουδαστών εκφράζονται διαμαρτυρίες, συχνά έντονες, για τον αυξημένο φόρτο εργασίας των νέων προγραμμάτων σπουδών αλλά και των εξετάσεων που συνοδεύουν αυτές τις σπουδές. Η Γερμανική Υπηρεσία Ακαδημαϊκών Ανταλλαγών προσφέρει υποστηρικτική βοήθεια, σε όσους αλλοδαπούς ενδιαφέρονται, εφαρμόζοντας ένα τεστ ικανότητας σπουδών σε εθελοντική βάση. (www.testAS.de).
Εντωμεταξύ σχεδόν τέσσερις στους δέκα απόφοιτους του ίδιου έτους κατέχουν ήδη έναν από τους διαβαθμισμένους τίτλους και συγκεκριμένα ένα καλό ποσοστό της τάξης του τριάντα τοις εκατό το πτυχίο Μπάτσελορ και επτά τοις εκατό το πτυχίο Μάστερ. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι τίτλοι αυτοί -σε αντίθεση με τον παραδοσιακό τίτλο διπλώματος – δεν διαφέρουν ως προς το αν έχουν αποκτηθεί σε ένα πανεπιστήμιο ή σε μια ανώτερη σχολή. Τα παλαιότερα προγράμματα σπουδών που οδηγούσαν π.χ. στο βασικό πτυχίο Magister αποτελούν πια σχεδόν παντού μοντέλα με ημερομηνία λήξης. Ωστόσο η μεταρρύθμιση φαίνεται να «κολλάει» σε μια σειρά πανεπιστημιακών κλάδων που συνδέονται παραδοσιακά με κρατικές εξετάσεις όπως π.χ. ο κλάδος της ιατρικής, οι νομικές και οι παιδαγωγικές επιστήμες. Κυρίως τα επαγγελματικά σωματεία εκφράζουν το φόβο πως το Μπάτσελορ, ως υποδεέστερος τίτλος σπουδών, θα μπορούσε να βλάψει την εικόνα του επαγγέλματός τους π.χ. στον τομέα της υγείας ή της δικαιοσύνης.
Φοιτητικός μισθός
Κάθε σπουδαστής, του οποίου η οικογένεια ζει και εργάζεται στη Γερμανία και δεν ανήκει στα πάνω από το μέσο όρο εύπορα στρώματα της κοινωνίας, έχει νόμιμο δικαίωμα για οικονομική ενίσχυση από το κράτος κατά τη διάρκεια φοίτησής του, πράγμα που φυσικά τον απαλλάσσει από την ανάγκη να εργάζεται παράλληλα με τις σπουδές του. Κάτι τέτοιο δεν ισχύει για τους υποψήφιους φοιτητές που έρχονται απευθείας από το εξωτερικό οι οποίοι δεν δικαιούνται την παροχή αυτής της οικονομικής ενίσχυσης. Η κρατική βοήθεια – εν μέρει με τη μορφή δανείου, εν μέρει με τη μορφή επιδόματος με κοινωνικοπολιτικά κριτήρια – μπορεί να χορηγηθεί ακόμα και σε φοιτητές που προέρχονται από μεσαία κοινωνικά στρώματα.
Επιπλέον επίσημοι φορείς φοιτητικών υπηρεσιών (Studentenwerke) που λειτουργούν σε κάθε πανεπιστήμιο, φροντίζουν για την εξασφάλιση κατοικίας σε συμφέρουσα τιμή αλλά και διατροφής και ασφάλισης για ιατροφαρμακευτική περίθαλψη για κάθε σπουδαστή. Στην αυτοδιοίκηση του πανεπιστημίου συμμετέχουν όμως και διάφορες άλλες οργανώσεις είτε προβλεπόμενες από το νομικό πλαίσιο είτε ανεξάρτητες οργανώσεις φοιτητών με μεγάλη προθυμία και συχνά με πολύ ζωντανή παρουσία και παρέμβαση.
Ο Hermann Horstkotte εργάζεται ως δημοσιογράφος για θέματα παιδείας στη Βόννη.
Μετάφραση: Καίτη Στεφανάκη
Copyright: Goethe-Institut e. V., Internet-Redaktion
ΣΧΕΤΙΚΟ www.xenesglosses.eu
ΤΑ ΚΑΛΥΤΕΡΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑ ΤΗΣ ΓΕΡΜΑΝΙΑΣ
ΕΘΝΟΣ
ΟΙ ΣΠΟΥΔΕΣ ΣΤΗ ΓΕΡΜΑΝΙΑ
Γερμανικές προτάσεις με κύρος και αξιοπιστία
Στη Γερμανία λειτουργούν 315 κρατικά ιδρύματα Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης. Από αυτά, 113 είναι πανεπιστήμια και ανώτατες σχολές, 46 ακαδημίες Καλών Τεχνών και ωδεία, ενώ υπάρχουν περισσότερες από 140 ανώτερες σχολές ειδικής επαγγελματικής κατάρτισης (Fachhochschulen).
Στη Γερμανία λειτουργούν 315 κρατικά ιδρύματα Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης. Από αυτά, 113 είναι πανεπιστήμια και ανώτατες σχολές, 46 ακαδημίες Καλών Τεχνών και ωδεία, ενώ υπάρχουν περισσότερες από 140 ανώτερες σχολές ειδικής επαγγελματικής κατάρτισης (Fachhochschulen). Εδώ παρουσιάζονται ιδρύματα μόνον της πρώτης κατηγορίας (πανεπιστήμια).
Τα περισσότερα ιδρύματα δημιουργούν υπό θαυμάσιες συνθήκες έρευνας και διδασκαλίας και οι αλλοδαποί φοιτητές και ερευνητές είναι πραγματικά ευπρόσδεκτοι. Οι Γερμανοί έχουν ιδιαίτερη αντίληψη για την εκπαίδευση: Γνώση, έρευνα και επαγγελματική απορρόφηση αποτελούν για τον Γερμανό φοιτητή μια ενιαία πορεία από το πρώτο του έτος στο πανεπιστήμιο μέχρι και τη διδακτορική του διατριβή, εάν επιλέξει να κλείσει έτσι τον κύκλο σπουδών του. Στα δημόσια γερμανικά πανεπιστήμια δεν απαιτείται η καταβολή διδάκτρων, είτε για πτυχιακές είτε για προπτυχιακές σπουδές.
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
Πληροφορίες δίνονται από την Πρεσβεία της Γερμανίας, Καραολή και Δημητρίου, Κολωνάκι Αθήνα 10675, τηλ.: 210-7285111, 7285242 και από το άψογο στην εξυπηρέτηση Ινστιτούτο Γκαίτε (Goethe Ιnstitut), Ομήρου 14-16 Αθήνα, τηλ.: 210-3608111-15. Επίσης από το: Ινστιτούτο Goethe Θεσσαλονίκης Βασιλίσσης Όλγας 66, τηλ.: 2310-889610 Γερμανική Υπηρεσία Ακαδημαϊκών Ανταλλαγών (DΑΑD), Τμήμα Γερμανικής Γλώσσας και Φιλολογίας του ΑΠΘ. Τηλ.: 2310-997556.
ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ
Πανεπιστήμιο της Χαϊδελβέργης (1386)
www.uni-heidelberg.de
Το αρχαιότερο πανεπιστήμιο της Γερμανίας είναι ένα κοσμοπολίτικο, φιλελεύθερο και ανοιχτό στις επιστημολογικές τάσεις ίδρυμα, το οποίο απολαμβάνει παγκόσμιο κύρος και αναγνώριση. Η Φιλοσοφική Σχολή έχει κατατμηθεί σε πέντε τμήματα, ενώ οι οικονομικές επιστήμες έχουν αυτονομηθεί. Κάθε του τμήμα αποτελεί μία εγγυημένη για την ποιότητα της παρεχόμενης εκπαίδευσης επιλογή, σε προπτυχιακό και μεταπτυχιακό επίπεδο.
Πανεπιστήμιο της Λειψίας (1409)
www.uni-leipzig.de
Ένα από τα αρχαιότερα και διασημότερα ευρωπαϊκά πανεπιστήμια, που μεταξύ άλλων έχει συνδεθεί με τα ονόματα των Νίτσε, Γκαίτε και Βάγκνερ. Η Λειψία είναι πόλη τραπεζών, ασφαλιστικών εταιρειών και εκδοτικών επιχειρήσεων, γεγονός που αφήνει τη σφραγίδα του στους κλάδους σπουδών του πανεπιστημίου, το οποίο έχει ενσωματώσει στα τμήματά του νέα πρωτοποριακά προγράμματα στη Διοίκηση Ασφαλιστικών Εταιρειών, το Τραπεζικό και Χρηματιστηριακό Σύστημα, τις Δημόσιες Σχέσεις και τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης.
Πανεπιστήμιο Κολωνίας (1388)
www.uni-Κoeln.de
Είναι το τρίτο πολυπληθέστερο πανεπιστήμιο της Γερμανίας, με περίπου 55.000 φοιτητές. Προσφέρει τα πλεονεκτήματα ενός campus, χωρίς όμως να βρίσκεται μακριά από το κέντρο της πόλης. Διατηρεί πολύ καλή φήμη σε όλο τον κόσμο και επιλέγεται από μεγάλο αριθμό ξένων φοιτητών. Καλλιεργεί στενή συνεργασία με πανεπιστήμια του εξωτερικού, όπως το Ρennsylvania State και το πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας, αλλά και με το δικό μας Αριστοτέλειο. Οι τομείς Οικονομικών και Κοινωνικών Επιστημών προσφέρουν ένα μοναδικό στο είδος του πρόγραμμα με τον τίτλο Εuropean Μanager.
Πανεπιστήμιο Νυρεμβέργης «Friedrich-Αlexander» (1743)
www.uni-erlangen.de
Διακρίνεται για τον συνδυασμό παράδοσης και νεωτερικότητας και καλύπτει το σύνολο σχεδόν των σύγχρονων επιστημονικών πεδίων. Μολονότι διαθέτει μακρά παράδοση στην κλασική παιδεία, δεν υστερεί στους τομείς των κοινωνικών και των θετικών/τεχνολογικών επιστημών. Η λειτουργία και τα προγράμματα σπουδών του ενθαρρύνουν τη συνεργασία φοιτητών από διαφορετικά πεδία.
Πανεπιστήμιο Μπάμπεργκ «Οtto-Friedrich» (1647)
www.uni-bamberg.de
Η έμφαση στις καλές τέχνες, τις κοινωνικές επιστήμες και ιδιαιτέρως στα οικονομικά αποτελούν τα δυνατά σημεία του πανεπιστημίου. Στους τομείς αυτούς προσφέρονται σύγχρονα προγράμματα σπουδών, από τη Θεολογία έως τη Διοίκηση Επιχειρήσεων.
Πανεπιστήμιο Βρέμης (1971)
www.uni-bremen.de
Τις τελευταίες δεκαετίες η όμορφη πόλη της Βρέμης έχει εξελιχθεί σε ένα διεθνώς αναγνωρισμένο ακαδημαϊκό και επιστημονικό κέντρο. Το πανεπιστήμιο φημίζεται σε πανευρωπαϊκό επίπεδο για τους τομείς της τεχνολογίας, περιβαλλοντικής έρευνας, την πληροφορική, τις θετικές επιστήμες και τις επιστήμες υγείας.
Πανεπιστήμιο του Φράιμπουργκ «Αlbert-Ludwigs» (1457)
www.uni-freiburg.de
Ο κλάδος της Ιατρικής είναι διεθνώς αναγνωρισμένος χάρη στις εκτεταμένες κλινικές και πειραματικές έρευνές του. Το Φράιμπουργκ, βάσει στατιστικών, είναι η πόλη που οι περισσότεροι Γερμανοί θα ήθελαν να ζουν, χάρη στον ιδανικό αριθμητικά πληθυσμό και την πλούσια πολιτιστική ζωή.
Πανεπιστήμιο Κονστάντσας (1966)
www.uni-konstanz.de
Τα μεγαλύτερα και δυνατότερα προγράμματα σπουδών του είναι αυτά των Πολιτικών Επιστημών και της Δημόσιας Διοίκησης. Είναι ένα πανεπιστήμιο-campus, με σύγχρονες εγκαταστάσεις στις όχθες της ομώνυμης λίμνης στα σύνορα με την Ελβετία και την Αυστρία.
Πανεπιστήμιο του Μάνχαϊμ (1907)
www.uni-mannheim.de
Έχει μακρά και αξιοζήλευτη παράδοση στις οικονομικές και κοινωνικές επιστήμες, οι οποίες εξακολουθούν να κυριαρχούν στις προτιμήσεις των φοιτητών. Τα προγράμματα οικονομικών και διοίκησης επιχειρήσεων απολαμβάνουν πολύ καλή φήμη σε πανευρωπαϊκό επίπεδο. Το πρόγραμμα αυτό καθώς και το πρόγραμμα ανωτάτης εκπαίδευσης στην Ευρωπαϊκή Επιχειρηματική Επιστήμη θεωρούνται πρωτοποριακά και τα ποσοστά επαγγελματικής απορρόφησης των αποφοίτων τους είναι υψηλά.
Πολυτεχνείο Μονάχου (1868)
www.tu-muenchen.de
Πρωταγωνιστεί στη διαμόρφωση των τεχνολογικών εξελίξεων σε πανευρωπαϊκό επίπεδο και είναι το ίδρυμα που συνέβαλε αποφασιστικά στη μεταμόρφωση της Βαυαρίας από αγροτική επαρχία σε βιομηχανική περιοχή. Το κεντρικό κτίριο εδρεύει στην καρδιά του Μονάχου, ενώ η Γεωργική Σχολή και η Σχολή Τεχνολογίας Τροφίμων είναι εγκαταστημένες σε απόσταση 30 χλμ. από το Μόναχο.
ΕΘΝΟΣ ΤΟ ΠΛΗΡΕΣ ΑΡΘΡΟ περιλαμβάνει τα καλύτερα παενεπιστήμια Αγγλίας, Ιταλίας και Γαλλίας.
ΔΟΑΤΑΠ (επιλέξτε στην μηχανή αναζήτησης ΓΕΡΜΑΝΙΑ)
ΤΑ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΜΕΝΑ Α.Ε.Ι. ΤΗΣ ΓΕΡΜΑΝΙΑΣ
