Του Κώστα Καπετσώνη
Διαβάσαμε χθες αναφορές σε ιστοσελίδες της εκπαίδευσης για την αναστάτωση που δημιουργήθηκε σε γονείς και μαθητές το διαφορετικό πλαίσιο εκδηλώσεων που αποφάσισε ο κάθε Σύλλογος Διδασκόντων .
Τίτλοι τέτοιων άρθρων ήταν: «Εορτή των Τριών Ιεραρχών – Το κάθε σχολείο έκανε του κεφαλιού του. Αναστάτωση για γονείς και μαθητές» και «Άλλα σχολεία κλειστά και άλλα ανοιχτά των Τριών Ιεραρχών».
Φράσεις μέσα σε αυτά τα άρθρα: Αλαλούμ προκάλεσε στα σχολεία……. κάθε σχολείο λειτούργησε με διαφορετικό τρόπο, προκαλώντας αναστάτωση σε γονείς και μαθητές……….. Δεν υπήρξε κοινή γραμμή στα σχολεία
Μέσα από τις φράσεις και λέξεις των παραπάνω άρθρων αποκαλύπτεται όχι μόνο ο τρόπος λειτουργίας της σχολικής μονάδας στην Ελλάδα τόσα χρόνια αλλά και ο εθισμός της κοινωνίας στον απόλυτο έλεγχο της εκπαίδευσης και την κοινή συμπεριφορά των σχολικών μονάδων. Η δυνατότητα που έχει η σχολική μονάδα να αποφασίζει η ίδια για θέματα που την απασχολούν πάντα ήταν πολύ περιορισμένη .
Είναι γνωστό ότι η εκπαίδευσή μας χαρακτηρίζεται από τον συγκεντρωτισμό του ΥΠΑΙΘ που ρύθμιζε (τουλάχιστον μέχρι τώρα) απόλυτα την εσωτερική ζωή των σχολικών μονάδων. Στόχοι εκπαιδευτικής πολιτικής, δομή εκπαιδευτικού συστήματος, περιεχόμενο παρεχόμενων γνώσεων, νομικό πλαίσιο, ώρες λειτουργίας, δράσεις είναι ενδεικτικά κάποιοι παράμετροι που ρυθμίζονταν κεντρικά. Πρόσφατο αποκορύφωμα όλου αυτού του ελέγχου ήταν η καταιγιστική αποστολή εγκυκλίων σχετικά με την υλοποίηση δράσεων στις αρχές του τρέχοντος σχολικού έτους. Tα παράπονα και οι ενστάσεις εκπαιδευτικών και διευθυντών σχολικών μονάδων ήταν έντονα τότε.
Τελικά όμως τα σχολεία χρειάζονται αυτή την καθοδήγηση ή δε τη χρειάζονται; Η πλήρης καθοδήγηση μήπως έχει επιπτώσεις στα εκπαιδευτικά αποτελέσματα της σχολικής μονάδας και γιατί;
Η πλήρης καθοδήγηση το σίγουρο είναι ότι οδηγεί σε ομοιογένεια και ομοιομορφία το εκπαιδευτικό μας σύστημα με δυσάρεστες συνέπειες ειδικά αν κάτι τέτοιο αφορά για παράδειγμα τις διδακτικές πρακτικές. Δηλαδή αν προσδιορίζεται στις σχολικές μονάδες και στον εκπαιδευτικό το βιβλίο που θα διδάξει, τον τρόπο που θα το διδάξει(βλ. βιβλία δασκάλου), τις ώρες που θα το διδάξει και άλλα, τότε δε δίνουμε στην εκπαίδευσή μας αρκετές ευκαιρίες για ανάπτυξη νέων διδακτικών πρακτικών και τεχνικών, εφόσον αφαιρείς αυτενέργεια και δημιουργικότητα.
Η πλειονότητα των διδακτικών πρακτικών είναι περιχαρακωμένες μέσα στο ασφυκτικό πλαίσιο ελέγχου, το οποίο τελικά εμποδίζει να γίνει το κάτι διαφορετικό, πολύμορφο, μη προβλέψιμο. Από μη προβλέψιμες πρακτικές υπάρχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να αναδειχτεί η καινοτομία και να πάει μπροστά η εκπαίδευση στη χώρα μας. Ανάλογες συνέπειες υπάρχουν και στους άλλους τομείς της εκπαιδευτικής διαδικασίας που λαμβάνει χώρα μέσα στη σχολική μονάδα.
Με λίγα λόγια η εκπαιδευτική διαδικασία σε ένα οποιοδήποτε σχολείο είναι σχετικά προβλέψιμη. Μικρές είναι οι διαφορές από σχολείο σε σχολείο. Ξέρει ο εκπαιδευτικός περίπου τι θα αντιμετωπίσει στη νέα του σχολική μονάδα. Βέβαια, αυτό μπορεί να εκπέμπει κάποια σιγουριά στον εκπαιδευτικό, δηλαδή το «αναμενόμενο πλαίσιο» εργασίας. Όμως δε βοηθά στην κατεύθυνση που αναφέρθηκε.
Ίσως λοιπόν, η διευκρινιστική εγκύκλιος για τον εορτασμό των Τριών Ιεραρχών, μία από τις τελευταίες εγκυκλίους του κ. Λοβέρδου, και με τις «παρενέργειες» που δημιούργησε, να μας κάνει να δούμε το ρόλο τις σχολικής μονάδας διαφορετικά από ότι τον βλέπαμε ως τώρα.
Κώστας Καπετσώνης
αρθρογραφεί στο fresheducation.gr
για το www.xenesglosses.eu
