Έθνος Παιδεία αφιέρωμα, με πυξίδα την κρίση το φετινό μηχανογραφικό. Επαγγέλματα με μέλλον και υπερκορεσμένα

Σπουδές με μέλλον σε Πληροφορική και Νέες Τεχνολογίες

Επιλέξτε δουλειά που να ταιριάζει στις κλίσεις σας

Ένα από τα αγωνιώδη ερωτήματα που βασανίζει συχνά μαθητές και γονείς είναι για τα επαγγέλματα τα οποία θα έχουν θετικές προοπτικές τα επόμενα χρόνια στην αγορά εργασίας. Εδώ αξίζει να γίνει μια επισήμανση η οποία έχει να κάνει με το εξής. Τα επαγγέλματα αυτά τα οποία συχνά αναφέρονται ως επαγγέλματα του μέλλοντος δεν σημαίνουν αυτόματα μια «μαγική» εύρεση εργασίας, αλλά στην ουσία υποδηλώνουν αυξανόμενη ζήτηση και περαιτέρω δημιουργία θέσεων εργασίας. Βασική προϋπόθεση σε κάθε περίπτωση, όμως, είναι το επάγγελμα αυτό να ταιριάζει με τις κλίσεις και τα ενδιαφέροντα του εκάστοτε ενδιαφερομένου.

Συνοψίζοντας στοιχεία από τρεις ιδιαίτερα αξιόλογες μελέτες, όπως είναι αυτές του καθηγητή του Πανεπιστημίου Πειραιώς κ. Κατσανέβα Θεόδωρου, της εταιρείας Alec North της Αγγλίας, αλλά και την πλέον πρόσφατη έκθεση που παρέθεσε το Ευρωπαϊκό Κέντρο για την ανάπτυξη και την Επαγγελματική Κατάρτιση υπό τον τίτλο «Skills Supply and demand in Europe: medium-term forecast up to 2020» θα μπορούσαμε να κάνουμε τις ακόλουθες επισημάνσεις.

Περιζήτητες ειδικότητες
Τα επαγγέλματα που συνδέονται με την Πληροφορική και τις Νέες Τεχνολογίες δεν πρόκειται να πάψουν να παράγουν και μελλοντικά περιζήτητες ειδικότητες, από τη στιγμή μάλιστα που προκύπτουν διαρκώς νέα πεδία (π.χ. social media management). Οι προγραμματιστές, οι αναλυτές συστημάτων, οι ειδικοί στη ανάπτυξη διαδικτυακών εφαρμογών, οι μηχανικοί λογισμικού, οι υποστηρικτές βάσεων δεδομένων κ.ά. και γενικότερα στελέχη που ασχολούνται είτε με το hardware είτε με το software εφόσον επικαιροποιούν διαρκώς τις γνώσεις τους θα έχουν θέση και στην αγορά εργασίας τα επόμενα χρόνια.

Επαγγέλματα τα οποία σχετίζονται είτε με την ειδική αγωγή είτε με την πρόνοια γενικότερα, όπως ο ειδικός παιδαγωγός, ο εργοθεραπευτής, ο λογοθεραπευτής, ο κοινωνικός λειτουργός και γενικότερα επαγγέλματα που σχετίζονται με τη φροντίδα και την περίθαλψη, δεδομένης της ανόδου του προσδόκιμου ζωής αλλά και του αυξανόμενου ενδιαφέροντος για την ειδική αγωγή και εκπαίδευση, προδιαγράφουν θετικούς δείκτες. Όπως υπογραμμίζουν οι κ. Χρήστος Ταουσάνης και Κωνσταντίνος Κότιος, υποψήφιοι διδάκτορες στο Αριστοτέλειο, σύμβουλοι σταδιοδρομίας της εταιρείας ΕMPLOY από τις επιστημονικές ειδικότητες, που φαντάζουν να έχουν άνθηση μελλοντικά επίσης είναι οι βιοτεχνολόγοι, βιογενετιστές, οι μηχανικοί ενεργειακών τεχνολογιών αλλά και οι ειδικότητες που δραστηριοποιούνται στις ανανεώσιμες και εναλλακτικές μορφές ενέργειας, με την ενεργειακή μηχανική, αλλά και χημικοί μηχανικοί και γενετικοί προγραμματιστές.

Θετικές είναι επίσης οι προοπτικές επαγγελμάτων στον τομέα της οικονομίας, ειδικά εφόσον συνδυάζουν τις οικονομικές σπουδές με την καλή γνώση της πληροφορικής, όπως λ.χ. του οικονομολόγου-πληροφορικού, του φοροτεχνικού-πληροφορικού κ.τ.λ. Καταλήγοντας, αυτό που θα πρέπει να συνυπολογίσει σημαντικά ο κάθε ενδιαφερόμενος είναι πως παράμετροι όπως η μεταπτυχιακή εξειδίκευση, η χώρα και ο τόπος εργασίας αλλά και η ατομική προσπάθεια είναι στοιχεία που συντελούν ανάλογα στην εξέλιξη της επαγγελματικής τους αποκατάστασης και θα πρέπει να συνυπολογιστούν πέρα από τις διαφαινόμενες προοπτικές του κάθε επαγγελματικού κλάδου.

Γεωργικός πρωτογενής τομέας

Στον γεωργικό – πρωτογενή τομέα, μάλλον θετικές είναι οι προοπτικές των εργαζομένων που κατέχουν σύγχρονες γνώσεις και εξειδίκευση

στο πλαίσιο των σύγχρονων καινοτομικών και ανταγωνιστικών απαιτήσεων της γεωργίας, της αλιείας και των συναφών κλάδων. Τέτοιες είναι οι περιπτώσεις, για παράδειγμα, του γεωπόνου σύγχρονης εναλλακτικής ή οικολογικής γεωργίας, του ιχθυολόγου, του ιχθυοπαθολόγου, του ιχθυοκόμου, του παραγωγού θερμοκηπίων και ανθοκηπίων, του τεχνολόγου αρδεύσεων κ.ά.

Επίσης, στη βιομηχανία τροφίμων και ποτών υπάρχουν καλές προοπτικές για τους μηχανολόγους και τεχνολόγους τροφίμων, ενώ παρόμοιες διαπιστώσεις ισχύουν για τους ελεγκτές ποιότητας, τους τεχνολόγους αντιρρύπανσης κ.τ.λ.

ΝΙΚΟΛΙΤΣΑ ΤΡΙΓΚΑ

Επιστήμες με γόητρο αλλά… υπερκορεσμένες

Πιο πολλοί δικηγόροι στη Θεσσαλονίκη από ολόκληρη τη Σουηδία

Τα πλέον υψηλόβαθμα και περιζήτητα τμήματα της ανώτατης εκπαίδευσης οδηγούν σε πολλές περιπτώσεις στα πιο κορεσμένα επαγγέλματα, αφού τα τελευταία χρόνια υπάρχει υπερβολικός αριθμός αποφοίτων, αναντίστοιχος με τις ανάγκες και τον πληθυσμό της χώρας. Στο σημερινό αφιέρωμα του «ΕΘΝΟΥΣ-ΠΑΙΔΕΙΑ», εν όψει και της συμπλήρωσης του μηχανογραφικού δελτίου, παρουσιάζουμε ορισμένα από τα πιο κορεσμένα επαγγέλματα στην Ελλάδα, όχι ως παραδείγματα προς αποφυγήν από τους υποψηφίους, αλλά προκειμένου να έχουν μία πλήρη εικόνα για το τι θα αντιμετωπίσουν μετά την αποφοίτησή τους. Άλλωστε, τα περισσότερα από αυτά είναι επαγγέλματα με κύρος. Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι τα επαγγέλματα των γιατρών, των δικηγόρων κ.ά.

Το επαγγελματικό ισοζύγιο του κλάδου των γιατρών είναι αρνητικό, καθώς η αναλογία γιατρών, που αντιστοιχούν ανά κάτοικο στην Ελλάδα, είναι από τις μεγαλύτερες στον κόσμο

Δικηγόροι-Συμβολαιογράφοι
Η Ελλάδα όσον αφορά τους δικηγόρους και τους συμβολαιογράφους, σύμφωνα με στοιχεία από διάφορες ευρωπαϊκές χώρες, έχει τη χαμηλότερη αναλογία ανά κάτοικο, γεγονός που αποδίδεται στον υπερπληθυσμό των επαγγελματιών αλλά και της πληθώρας των αποφοίτων από τις σχολές της Νομικής.

Είναι χαρακτηριστικό ότι μόνο η Θεσσαλονίκη έχει περισσότερους δικηγόρους (6.300) από ολόκληρη τη Σουηδία (4.503) ή από ολόκληρη την Αυστρία (5.129). Οι εν ενεργεία δικηγόροι στην Ελλάδα (περίπου 44.000) είναι περίπου όσοι οι δικηγόροι 5 ευρωπαϊκών χωρών αθροιστικά. Δηλαδή, της Τσεχίας (8.020), της Ουγγαρίας (9.934), της Σουηδίας (4.503), της Ελβετίας (8.321) και της Ολλανδίας (14.882).

Γιατροί
Το επαγγελματικό ισοζύγιο του κλάδου είναι αρνητικό, καθώς η αναλογία γιατρών, που αντιστοιχούν ανά κάτοικο στην Ελλάδα, είναι από τις μεγαλύτερες στον κόσμο. Αν αναλογικά αντιπαραβάλλουμε μεγέθη, η Μεγάλη Βρετανία, με πληθυσμό 60 εκατ. έχει 240 νευροχειρουργούς σε 36 νευροχειρουργικά κέντρα. Εμείς έχουμε περισσότερους από 300 σε 32 κέντρα.

Οδοντίατροι
Παρατηρείται υπερπροσφορά οδοντιάτρων, καθώς έχει τη χαμηλότερη αναλογία ανά κάτοικο. Είναι χαρακτηριστικό μάλιστα πως έχει τριπλάσιους οδοντιάτρους από την Ουγγαρία, η οποία έχει σχεδόν ίδιο πληθυσμό, ενώ έχει 50% περισσότερους απ’ ό,τι η Ολλανδία, η οποία έχει 5.000.000 σχεδόν περισσότερους κατοίκους. Εδώ θα προσθέσουμε πως στην Αττική μόνο, βάσει της επίσημης καταγραφής του Οδοντιατρικού Συλλόγου, αυτήν τη στιγμή υπάρχουν τόσοι οδοντίατροι (4.865) όσοι σε ολόκληρη την Αυστρία ή σε ολόκληρη την Ουγγαρία.

Η Ελλάδα έχει τα περισσότερα φαρμακεία
Επειδή επικρατεί μια θολή εικόνα αναφορικά με τον «χαρακτηρισμό» του επαγγέλματος ως κλειστού ή ανοικτού αλλά και γενικότερα με τις άδειες ιδρύσεως φαρμακείου, παραθέτουμε ακολούθως κάποια επιλεγμένα στοιχεία, τόσο από την ιστοσελίδα του συλλόγου της Αθήνας αλλά και από σχετική δημοσίευση που έκανε ο ΠΦΣ στον ημερήσιο Τύπο σχετικά με το θέμα αυτό. Αναλυτικά, λοιπόν, ο κάθε ενδιαφερόμενος θα πρέπει να γνωρίζει πως τα φαρμακεία δεν αποτελούν κλειστό επάγγελμα. Ως κλειστά επαγγέλματα ορίζονται εκείνα για τα οποία υπάρχει σε εθνικό επίπεδο συγκεκριμένος αριθμός αδειών. Αντίθετα, για τα φαρμακεία δεν υφίσταται τέτοιος περιορισμός. Οσον αφορά τα σχετικά πληθυσμιακά κριτήρια για την ίδρυση φαρμακείου, αυτό που ισχύει είναι πως στο πλαίσιο ορθής κατανομής των φαρμακείων εφαρμόζονται τα κριτήρια αυτά κυρίως προς όφελος της υπαίθρου, προκειμένου να αποφευχθεί ο συνωστισμός στα μεγάλα αστικά κέντρα.

Ευρωπαϊκό Δικαστήριο
Το 2009 το 80% των φαρμακείων που λειτούργησαν για πρώτη φορά άνοιξαν σε δήμους-κοινότητες με πληθυσμό 500-1000 κατοίκων. Εξάλλου, γεωγραφικά και πληθυσμιακά κριτήρια ισχύουν για την εγκατάσταση των φαρμακείων σε όλη την Ευρώπη. Πρόσφατη απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου (01/06/2010) έκρινε ότι κανένα άλλο μέτρο δεν εξασφαλίζει την καθολική πρόσβαση των πολιτών στο φαρμακείο. Τα κριτήρια ίδρυσης είναι αυτά που εξασφαλίζουν φαρμακεία στα νησιά, στις απομακρυσμένες περιοχές και στις γειτονιές χωρίς εμπορικό ενδιαφέρον.

Αναμφίβολα η Ελλάδα είναι η χώρα με τα περισσότερα φαρμακεία. Στη Σουηδία υπάρχουν 5 φαρμακεία/100 χιλ. κατοίκους, στη Δανία 7 φαρμακεία/100 χιλ. κατοίκους, στην Ολλανδία 18 φαρμακεία/100 χιλ. κατοίκους, στη Γερμανία 21 φαρμακεία/100 χιλ. κατοίκους, ενώ στην Ελλάδα υπάρχουν 96 φαρμακεία/100 χιλ. κατοίκους! Ενδεικτικά, στον Νομό Θεσσαλονίκης υπάρχουν τόσα φαρμακεία (1.250) όσα σε ολόκληρη την Αυστρία.

ΜΙΧΑΛΗΣ ΝΙΒΟΛΙΑΝΙΤΗΣ

Η επιλογή επαγγέλματος σε περίοδο κρίσης

Βασικό κριτήριο, οι δυνατότητες επαγγελματικής αποκατάστασης

Με αφετηρία τη διαρκώς αυξανόμενη ανεργία και την περιορισμένη έως ανύπαρκτη πλέον πρόσβαση στο Δημόσιο, σε συνδυασμό με την οικονομική δυσπραγία χιλιάδων οικογενειών, διαμορφώνονται οι επιλογές και οι σπουδές των μαθητών και των νέων ανθρώπων για τα επόμενα χρόνια.

Πριν ξεκινήσουμε την παράθεση ορισμένων δεδομένων, οφείλουμε να υπογραμμίσουμε το εξής: Είναι αλήθεια πως πλέον δεν υπάρχουν «μαγικές συνταγές» για σπουδές που οδηγούν σε άμεση επαγγελματική αποκατάσταση και για τον λόγο αυτό θα πρέπει οι νέοι να επιλέξουν με γνώμονα μια βασική αρχή: Η σχολή και το επάγγελμα που θα κυνηγήσουν να ταιριάζει με τις κλίσεις και τα ενδιαφέροντά τους και να τους δίνει το προσωπικό έναυσμα να κυνηγήσουν με αξιώσεις την αγορά εργασίας. Αυτό συνεπάγεται πως οποιεσδήποτε επιλογές πρέπει να στηρίζονται σε πραγματική πληροφόρηση και όχι σε στερεότυπες αντιλήψεις και αβάσιμη αρνητικότητα. Όσο «εξωτικό» ακουγόταν το social media manager προ τριετίας, το ίδιο «παράξενο» ακούγεται σήμερα το επάγγελμα του γλωσσολόγου υπολογιστικής μετάφρασης. Ωστόσο, δεν πρέπει να ξεχνάμε πως αυτοί που βλέπουν πιο μακριά από τους άλλους είναι αυτοί που συνήθως διαπρέπουν.

Πέρα λοιπόν από αυτό, θα πρέπει, σε συνδυασμό με ορισμένες σημαντικές παραμέτρους, όπως παρατίθενται ακολούθως, να βοηθήσουμε τους νέους ανθρώπους για τις μελλοντικές εκπαιδευτικές-επαγγελματικές τους επιλογές έχοντας υπόψη τα ακόλουθα, όπως τα παρουσιάζει στο «ΕΘΝΟΣ-ΠΑΙΔΕΙΑ» ο κ. Χρήστος Ταουσάνης, σύμβουλος Σταδιοδρομίας Employ, υπ. διδάκτωρ στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης.

1. Η επιλογή σπουδών και επαγγέλματος με βάση αποκλειστικά το κύρος και το γόητρο δεν είναι ασφαλές κριτήριο και δεν εξασφαλίζει επ’ ουδενί τη σίγουρη επαγγελματική αποκατάσταση. Όπως, για παράδειγμα, η Νομική που αποτελεί ένα τμήμα-θέλγητρο για πολλούς αριστούχους, ωστόσο στην αγορά εργασίας τα στοιχεία αποκαλύπτουν μια διαφορετική πραγματικότητα. Αυτήν τη στιγμή στην Ελλάδα δραστηριοποιούνται περίπου 44.000 δικηγόροι, ενώ στο Βέλγιο με παραπλήσιο πληθυσμό, δραστηριοποιούνται περίπου 15.000. Μόνο η Θεσσαλονίκη έχει περισσότερους δικηγόρους (περίπου 6.300) από ολόκληρη τη Σουηδία! Και για να αντιληφθούμε το μέγεθος του κορεσμού, οι εν ενεργεία δικηγόροι στην Ελλάδα είναι περίπου όσο οι δικηγόροι 5 ευρωπαϊκών χωρών αθροιστικά (Τσεχία-8.020, Ουγγαρία-9.934, Σουηδία-4.503, Ελβετία-8.321, Ολλανδία-14.882). Και αυτά τα δεδομένα δεν αφορούν μόνο τη Νομική αλλά και άλλες σχολές που είναι εδώ και πολλά χρόνια περιζήτητες, όπως π.χ. η Οδοντιατρική, οι απόφοιτοι της οποίας οδηγούνται σε ένα ιδιαίτερα κορεσμένο επάγγελμα με περίπου 15.000 οδοντιάτρους στην Ελλάδα, όταν την ίδια στιγμή στην Ουγγαρία δραστηριοποιείται περίπου το 1/3 (5.500) ή στην Ολλανδία 40% λιγότεροι (10.901).

2. Τα επαγγελματικά δικαιώματα – δυνατότητες του κάθε τμήματος είναι στοιχεία που θα πρέπει να γνωρίζουμε για τις δυνατότητες μελλοντικής μας αποκατάστασης. Πολλοί υποψήφιοι και οι οικογένειές τους δεν γνωρίζουν πως σημαντικός αριθμός τμημάτων προσφέρει επαγγελματικές δυνατότητες που δεν γνωρίζουν. Παραδειγματικά, αναφέρουμε πως ο απόφοιτος των τμημάτων Μηχανικών Παραγωγής και Διοίκησης στην ουσία έχει παραπλήσιες δυνατότητες με τον Μηχανολόγο – Μηχανικό, καθώς στο ΤΕΕ εγγράφεται στην ίδια κατηγορία. Επίσης, ένας απόφοιτος των ΤΕΙ Τουριστικών Επιχειρήσεων μπορεί να εργαστεί και ως λογιστής, ο απόφοιτος Παιδαγωγικού Ειδικής Αγωγής μπορεί να απασχοληθεί στην Ειδική Αγωγή είτε ως δάσκαλος είτε ως νηπιαγωγός, κ.ά.

3. Οι αλλαγές στο σύστημα – αναλογία προσλήψεων επιφέρουν σημαντικές αλλαγές στην πρόσβαση στο Δημόσιο. Πολλοί υποψήφιοι επέλεγαν μια σχολή με αποκλειστικό κριτήριο την άμεση απορρόφηση στο Δημόσιο, δεδομένο το οποίο μεταβάλλεται δραστικά. Χαρακτηριστικό παράδειγμα τα περιζήτητα παιδαγωγικά τμήματα, τα οποία επιλέγουν αριστούχοι μαθητές λόγω του άμεσου διορισμού των αποφοίτων. Ωστόσο, με τις αλλαγές στην αναλογία προσλήψεων, στο συνταξιοδοτικό κ.λπ., οι μελλοντικοί δάσκαλοι θα συναντήσουν εντελώς διαφορετικά δεδομένα αναφορικά με την απορρόφησή τους από ό,τι τα σημερινά.

4. Το γεγονός πως δεν γνωρίζουμε μια σχολή ή μας «μπερδεύει» το όνομά της δεν σημαίνει πως πρέπει να την απορρίψουμε άκριτα. Συχνά οι υποψήφιοι αποφεύγουν να επιλέξουν τμήματα τα οποία δεν μπορούν να συνδέσουν άμεσα με κλασικά επαγγέλματα. Για παράδειγμα, το τμήμα Κοινωνικής Διοίκησης Θράκης, το οποίο ωστόσο μπορεί να οδηγήσει στο επάγγελμα του κοινωνικού λειτουργού, ή το τμήμα Πολιτισμικής Τεχνολογίας & Επικοινωνίας Αιγαίου που δίνει στους αποφοίτους του επαγγελματικά δικαιώματα πληροφορικού κ.ά. Επίσης, νέοι κλάδοι-επαγγέλματα κρύβουν συχνά πολύ θετικές προοπτικές, όπως π.χ. η Ιατρική Πληροφορική, η Τηλεματική κ.λπ. Χαρακτηριστικά αξίζει να αναφερθεί πως από τα 10 πλέον περιζήτητα επαγγέλματα στις ΗΠΑ το 2010, τα μισά δεν υπήρχαν ως επάγγελμα-κλάδοι το 2004! (βλ. social media marketing).

Καταλήγοντας, θα θέλαμε να υπογραμμίσουμε το εξής: Σε μία περίοδο που η ανεργία καλπάζει, υπάρχουν δυνατότητες και προοπτικές μόνο για όσους θα κάνουν έξυπνες και εύστοχες επιλογές με γνώμονα την έγκριτη πληροφόρηση. Μόνο έτσι θα έχουν τη δυνατότητα να προχωρήσουν μπροστά. Και στην παρούσα περίοδο όποιος δεν μπορεί να προχωρήσει μπροστά, όχι απλά μένει στάσιμος αλλά παραπαίει…

Εθνος Παιδεία

Σχετικό Άρθρο

Οι προοπτικές της αγοράς εργασίας σήμερα ( και για εκπαιδευτικούς ) Τι πρέπει να προσεχθεί στο μηχανογραφικό για ΑΕΙ-ΤΕΙ

Η τραγική αύξηση της ανεργίας είναι περισσότερο από ορατή στη σημερινή σκληρή εποχή της κρίσης και του Μνημονίου και επιβεβαιώνονται από όλα τα στατιστικά ευρήματα. Στην κυλιόμενη έρευνα της επιστημονικής μας ομάδας του Πανεπιστημίου Πειραιώς σχετικά με τις προοπτικές της αγοράς εργασίας, διαπιστώνεται ότι η εργασιακή ύφεση αφορά σήμερα όλες τις ηλικίες, τους νέους, αλλά και ώριμους πολίτες

Κλάδοι-ατμομηχανές της ελληνικής οικονομίας, όπως οι κατασκευές και η συναρτώμενες με αυτήν τσιμεντοβιομηχανία και χαλυβουργία θνήσκουν. Αρχιτέκτονες, πολιτικοί μηχανικοί, τοπογράφοι, γραφίστες, διακοσμητές, ειδικότητες που πριν από την κρίση είχαν μεγάλη ζήτηση, αλλά και ηλεκτρολόγοι, υδραυλικοί, αλουμινάδες, κτίστες, μηχανουργοί, μένουν σήμερα χωρίς δουλειά. Απόφοιτοι Πανεπιστημίων όλων των κατευθύνσεων και ιδιαίτερα απόφοιτοι θεωρητικών σπουδών, ζητούν εναγωνίως απασχόληση ακόμα και ως πωλητές ή σερβιτόροι και βρίσκουν κλειστές πόρτες. Χιλιάδες άνεργοι νέοι αλλά και μεσήλικες, δραπετεύουν μαζικά στο εξωτερικό, την ίδια ώρα που η χώρα κατακλύζεται από εκατοντάδες χιλιάδες μη αφομοιώσιμους παράνομους μετανάστες, επιτείνοντας τα εργασιακά αδιέξοδα και αλλοιώνοντας επικίνδυνα την εθνολογική σύνθεση της χώρας.

Το μέλλον χαμογελά στους λογιστές και στους πληροφορικούς

Αν και ύστερα από τα επόμενα 3-5 χρόνια υπάρχουν ελπίδες βελτίωσης με την προϋπόθεση ότι θα υποχωρήσει η κρίση μετά το 2013, ο ευρύτερος κλάδος των οικονομικών επαγγελμάτων για στελέχη επιχειρήσεων, γραμματείς, υπάλληλους γραφείων κάθε κατηγορίας, παρουσιάζει σήμερα σοβαρά προβλήματα απορροφητικότητας. Εξαίρεση αποτελούν οι φοροτεχνικοί, οι λογιστές και κατά δεύτερο λόγο οι καλοί και έμπειροι πωλητές, ιδιαίτερα σε προϊόντα σύγχρονης τεχνολογίας, και τηλεπικοινωνιών. Πολύ αρνητική είναι η κατάσταση στον τραπεζικό και ασφαλιστικό κλάδο, όπου οι θέσεις εργασίας συρρικνώνονται ως συνέπεια της κρίσης και των τεχνολογικών εξελίξεων. Σχετικά καλύτερες ευκαιρίες απασχόλησης έχουν οι απόφοιτοι οικονομικών επιστημών όταν τις συνδυάζουν με την πληροφορική και το διαδίκτυο, αλλά και με επιχειρησιακές εφαρμογές σε καινοτομικές και πρωτότυπες δραστηριότητες, όπως και σε σύγχρονες αγροτικές καλλιέργειες. Οι οικονομολόγοι ενέργειας, έχουν καλές προοπτικές εργασίας, ιδιαίτερα όσοι μετεκπαιδευτούν ή αποκτήσουν εμπειρία σε Αραβικές χώρες του κόλπου, αλλά και στην Κίνα. Στις Αραβικές αυτές χώρες στρέφονται και πολιτικοί μηχανικοί, αρχιτέκτονες, αλλά και υδραυλικοί, ηλεκτρολόγοι, τεχνίτες κατασκευών, κλπ. Η Κύπρος αποτελεί επίσης μια εναλλακτική διέξοδο απασχόλησης για πολλές επαγγελματικές κατηγορίες. Τα επαγγέλματα της πληροφορικής, των τηλεπικοινωνιών, του διαδικτύου, εμφανίζουν πολυδιάστατες ευκαιρίες εργασίας, λιγότερες από ότι στο παρελθόν, αλλά με θετικές μακροπρόθεσμες προοπτικές. Στις νέες τεχνολογίες, κερδισμένοι στην αγορά εργασίας βγαίνουν εκείνοι που βρίσκονται συνεχώς μπροστά στις τεχνολογικές εξελίξεις, που παρακολουθούν και εφαρμόζουν τις νέες καινοτομίες. Σημαντικό εφόδιο για τους πληροφορικούς επιστήμονες είναι οι γνώσεις οικονομικών και της αγοράς.

Επαγγέλματα του μέλλοντος

Η κατάσταση για τους μηχανολόγους-μηχανικούς και λιγότερο για τους ναυπηγούς, εμφανίζεται ικανοποιητική, με περαιτέρω ελπιδοφόρες προοπτικές για το μέλλον. Το ίδιο ισχύει και για τους γεωλόγους, τους μηχανολόγους μεταλλείων και ορυκτών πόρων, τους χημικούς μηχανικούς, τους τεχνολόγους φυσικού αερίου, τους μηχανικούς ενέργειας. Και εδώ οι προοπτικές αυξάνονται όταν συνδυαστούν με γνώσεις οικονομικών. Όσον αφορά τα «πράσινα επαγγέλματα», όσα δηλ. έχουν άμεση σχέση με το περιβάλλον, όπως οι μηχανικοί και οικονομολόγοι περιβάλλοντος, οι δασολόγοι, οι ευκαιρίες απασχόλησής τους δε φαίνεται να είναι τόσο πληθωρικές όσο τουλάχιστον λέγεται γενικότερα. Στην παραγωγή εναλλακτικών πηγών ενέργειας, δημιουργούνται ορισμένες νέες θέσεις εργασίας, αλλά όχι μαζικά, αφού ο κλάδος είναι «έντασης κεφαλαίου». Σε σχέση δηλ. με τις μεγάλες επενδύσεις σε κεφάλαιο που απαιτεί, δεν απορροφά ανάλογα μεγάλο αριθμό εργαζομένων. Όμως, η ενίσχυσή του δημιουργεί πολλαπλασιαστικά οφέλη για την εθνική οικονομία και την απασχόληση. Αρκετές ευκαιρίες εργασίας υπάρχουν και σήμερα για τους ξυλουργούς, τους επιπλοποιούς, τους ναυπηγοξυλουργούς, όπου όμως οι περισσότεροι νέοι αρνούνται να απασχοληθούν. Θέσεις προσωρινής απασχόλησης υπάρχουν για το δύσκολο και επικίνδυνο επάγγελμα των διανομέων φαγητού και εμπορευμάτων, όπως και για τους παρκαδόρους. Η οικονομική κρίση και η μαζική έλευση μεταναστών, έχει πλήξει βοηθητικά επαγγέλματα όπως οι οικιακοί βοηθοί, οι καθαριστές, οι baby-siters και κατά δεύτερο λόγο οι κομμωτές, ένα επάγγελμα με μεγάλο αριθμό απασχολούμενων.

Η ισχυρή προοπτική του τουρισμού

Ο τουρισμός, αποτελεί τον ισχυρότερο κλάδο της ελληνικής οικονομίας με το πλεονέκτημα ότι απορροφά μεγάλο αριθμό εργαζομένων, είναι δηλ. «έντασης εργασίας». Γι’ αυτό και στον τουρισμό υπάρχουν σημαντικές προοπτικές απασχόλησης ιδιαίτερα για εξειδικευμένα στελέχη, αλλά και για απόφοιτους οικονομικών ή και θεωρητικών σπουδών που αποκτούν συναφείς γνώσεις. Άτομα με δεξιότητες δημοσίων σχέσεων, έχουν καλές προοπτικές στον κλάδο. Ανάλογες διαπιστώσεις ισχύουν και για τον επισιτισμό, όπου ιδιαίτερα θετική παραμένει η εικόνα για τους ζαχαροπλάστες, τους μάγειρες, τους παραγωγούς έτοιμου φαγητού.

Αδιέξοδα για γιατρούς και δικηγόρους

Χειροτερεύει δραματικά η κατάσταση για τους γιατρούς και τους οδοντίατρους. Οι περισσότερες ιατρικές ειδικότητες είναι έντονα κορεσμένες, με μικρές εξαιρέσεις όσον αφορά τους ψυχίατρους, τους πλαστικούς χειρούργους, τους ακτινοθεραπευτές. Πάντοτε βέβαια θα υπάρχουν θέσεις εργασίας για υψηλού επιπέδου γιατρούς όλων των ειδικοτήτων που έχουν τις δυνατότητες, τη θέληση, την επιμονή να ακολουθήσουν το δύσκολο και απαιτητικό αυτό επάγγελμα. Γεγονός είναι ότι, πολλοί Έλληνες νέοι γιατροί αναζητούν σήμερα εργασία στο εξωτερικό, ιδιαίτερα στη Μεγάλη Βρετανία και Γερμανία. Το ίδιο ισχύει για τους οδοντίατρους, όπου είναι περίπου αδύνατη η απασχολησιμότητα για νέους οδοντίατρους σήμερα στη χώρα μας χωρίς οικογενειακή παράδοση στον κλάδο. Αντίθετα, θετική είναι η εικόνα για τα βοηθητικά επαγγέλματα της υγείας και πρόνοιας, όπως οι νοσηλευτές, οι βοηθοί ακτινολόγοι, οι τεχνικοί ιατρικών μηχανημάτων και εργαστηρίων, οι αισθητικοί, οι φυσιοθεραπευτές, οι κοινωνικοί λειτουργοί, κλπ. Οι φυσιοθεραπευτές βρίσκουν ορισμένες δυσκολίες απασχόλησης εξ’ αιτίας του ανταγωνισμού από μετανάστες από τη Ρωσία και τη Γεωργία που απασχολούνται νόμιμα ή παράνομα στον κλάδο. Οι ευκαιρίες απασχόλησης των κλινικών ψυχολόγων, έχουν συρρικνωθεί λόγω της αύξησης του αριθμού τους τα τελευταία χρόνια και του ισχυρού ανταγωνισμού από τους ψυχίατρους. Όμως, οι ψυχολόγοι μπορούν με κατάλληλη μετεκπαίδευση, να ελπίζουν σε ευκαιρίες εργασίας στη διοίκηση ανθρώπινου δυναμικού και στη συμβουλευτική σταδιοδρομίας. Σχετικά αρνητική είναι η κατάσταση για τους διατροφολόγους και τους διαιτολόγους. Και πολύ πιο αρνητική για τους χημικούς, τους βιολόγους, τους φαρμακοποιούς. Για τα επαγγέλματα αυτά, υπάρχουν ορισμένοι διέξοδοι σε άλλους τομείς, όπως των ιατρικών εργαστηρίων και των ιατρικών επισκεπτών. Ειδικότερα όσον αφορά την απασχόλησιμότητα των φαρμακοποιών, μάλλον αρνητικές διαγράφονται οι πρόσφατες θεσμικές παρεμβάσεις στον κλάδο, όπως η απελευθέρωση των ωραρίων και η προσπάθεια συμπίεσης τους φαρμακευτικού κόστους. Η αγορά εργασίας των δικηγόρων είναι επίσης πολύ κορεσμένη και προβλέπεται να χειροτερεύσει στο μέλλον. Πάντα θα υπάρχουν βέβαια θέσεις εργασίας για ικανούς, επίμονους δικηγόρους με σύγχρονες γνώσεις, επικοινωνιακές δεξιότητες και οικογενειακή ή φιλική υποστήριξη. Λίγο καλύτερη είναι η κατάσταση για εξειδικευμένους δικηγόρους στις νέες τεχνολογίες και κατά δεύτερο λόγο στην οικονομία.

Καλλιτέχνες και δημοσιογράφοι στο κόκκινο

Χειροτερεύει ακόμη περισσότερο η κατάσταση για όλα τα επαγγέλματα των καλών τεχνών. Πολλά νέα άτομα ασκούν τα επαγγέλματα αυτά με ελάχιστη ή και μηδενική αμοιβή, απασχολούμενοι παράλληλα σε άλλες εργασίες. Ιδιαίτερα αρνητική είναι η κατάσταση για τους ηθοποιούς και συγκριτικά λίγο καλύτερη για τους μουσικούς και τους χορευτές, σε περιστασιακές εργασίες. Η οικονομική κρίση έχει πλήξει περισσότερο απ’ όλους το επάγγελμα του δημοσιογράφου, για το οποίο οι θέσεις εργασίας συρρικνώνονται κατακόρυφα, με γλισχρες αμοιβές και συνθήκες εργασίας. Η κρίση έχει πλήξει επίσης, αν και με μικρότερη ένταση, και την απασχολησιμότητα στον κλάδο της διαφήμισης.

Αρνητική εικόνα στην εκπαίδευση με μικρές αχτίδες αισιοδοξίας

Στη εκπαίδευση, η γενικότερη εικόνα είναι αρνητική, έως πολύ αρνητική. Η υψηλή υπογεννητικότητα του ελληνικού πληθυσμού (η Ελληνίδα μητέρα γεννά ένα άτομο κατά μέσο όρο, έναντι πέντε της μουσουλμάνας) και η πληθώρα των αποφοίτων νηπιαγωγών, έχει οδηγήσει σε μεγάλα εργασιακά αδιέξοδα στον κλάδο. Οι νηπιαγωγοί σήμερα μπορούν να βρουν εργασία μόνο αν υπάρχει οικογενειακή ή φιλική υποστήριξη. Το ισοζύγιο για τους δασκάλους, λόγω της δημιουργίας του ολοήμερου σχολείου πριν λίγα χρόνια, εμφανίζεται μέχρι σήμερα θετικό, αλλά αναμένεται να αντιστραφεί σταδιακά στα επόμενα 3-5 περίπου έτη. Οι μαθηματικοί και οι φυσικοί παρουσιάζουν αρνητική απορροφητικότητα στην εκπαίδευση, αλλά μπορούν να βρουν διεξόδους σε άλλους τομείς, σε ιδιαίτερα μαθήματα, στην πληροφορική, στην έρευνα, στη διοίκηση επιχειρήσεων. Η κατάσταση για τους γυμναστές χειροτερεύει, ακόμα και για θέσεις μερικής απασχόλησης, όπου τα τελευταία χρόνια βρίσκουν κάποιες διεξόδους. Οι γυμναστές και γενικότερα άτομα με καλή φυσική κατάσταση, μπορούν να αναζητήσουν εργασία σε ιδιωτικές υπηρεσίες ασφαλείας και φύλαξης όπου εμφανίζεται αυξημένη ζήτηση, λόγω της κατακόρυφης αύξησης της εγκληματικότητας. Τα παιδαγωγικά επαγγέλματα της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης που συνδέονται με θεωρητικές σπουδές, όπως η φιλοσοφία, η φιλολογία, η θεολογία, η ιστορία, η αρχαιολογία, η λαογραφία, η γεωγραφία, η εθνολογία, η ανθρωπολογία, έχουν πολύ αρνητικές προοπτικές, που επιτείνεται από την κρίση. Παρ’ όλα αυτά, οι απόφοιτοι των ως άνω θεωρητικών σπουδών, μπορούν πιο εύκολα απ’ ότι οι ομόλογοί τους σε στενές, τεχνοκρατικές και κορεσμένες ειδικότητες ( γιατροί, οδοντίατροι, μηχανολόγοι, κλπ.), να μεταστραφούν, με κατάλληλη μετεκπαίδευση, σε άλλα επαγγέλματα όπως αυτά των δημοσίων σχέσεων, του τουρισμού, της διοίκησης επιχειρήσεων, ακόμα και της πληροφορικής. Σε μεγαλύτερο βαθμό αυτό ισχύει για τους απόφοιτους πολιτικών επιστημών και κοινωνιολογίας, εφ΄ όσον μετεκπαιδευτούν σε εφαρμοσμένες κατευθύνσεις της οικονομίας και των σύγχρονων τεχνολογιών. Οι εκπαιδευτικοί, ιδιαίτερα των ανώτερων βαθμίδων, θα μπορούσαν να βρουν διεξόδους απασχόλησης, στην περίπτωση που αναπτύσσονταν υψηλού επιπέδου τμήματα αγγλόφωνων σπουδών σε διάφορους επιστημονικούς τομείς.

Επιστροφή στη γη και στη θάλασσα

Η εμπορική ναυτιλία παρουσιάζει περιορισμένες ευκαιρίες απασχόλησης σε οικονομολόγους ναυτιλίας. Όμως, οι εμποροπλοίαρχοι οι μηχανικοί και τα στελέχη του εμπορικού ναυτικού, είναι από τα λίγα επαγγέλματα που εμφανίζουν ανοδικές επαγγελματικές προοπτικές σήμερα. Οι μεταφορές και τα logistics παρουσιάζουν σχετικά ικανοποιητική εικόνα. Οι επαγγελματίες οδηγοί, οι χειριστές βαρέων οχημάτων και κλάρκ, βρίσκουν ευκαιρίες εργασίας. Πτωτική είναι η απορροφητικότητα των πιλότων και των ιπτάμενων φροντιστών. Ιδιαίτερα ανοικτός είναι ο ορίζοντας για γεωπόνους, τεχνολόγους, για τεχνικούς γεωργίας και ιχθυοκαλλιεργειών και γενικότερα για όσους ασχοληθούν σοβαρά με σύγχρονες και εναλλακτικές καλλιέργειες, με την κτηνοτροφία και την παραγωγή οικολογικών και ανταγωνιστικών διεθνώς γεωργικών προϊόντων. Η επιστροφή στη γη και στη θάλασσα, η αποαστικοποίηση του πληθυσμού στη σημερινή εποχή που έχουν σμικρυνθεί οι αποστάσεις, προβάλλουν ως η περισσότερο πληθωρική εργασιακή διέξοδος σήμερα.

Τι πρέπει να προσεχθεί

Στη σύγχρονη εποχή των ραγδαίων τεχνολογικών και οικονομικών αλλαγών, ένας εργαζόμενος είναι πολύ πιθανό να αλλάξει πολλά επαγγέλματα στη διάρκεια της σταδιοδρομίας του. Σήμερα υπάρχουν πολλά και διαφορετικά επαγγέλματα που ταιριάζουν στον καθένα. Αν για κάποιους λόγους δεν είναι δυνατό να ακολουθήσει ένα επάγγελμα που του αρέσει περισσότερο, μπορεί να διαλέξει ένα άλλο, αποφεύγοντας οπωσδήποτε εκείνα που δεν ταιριάζουν στο χαρακτήρα του. Γι’ αυτό, θα πρέπει να είναι ανοικτός σε διάφορα επαγγέλματα που του ταιριάζουν, συνυπολογίζοντας και τη βαρύτητα ειδικών παραγόντων όπως α) οι προοπτικές των επαγγελμάτων αυτών στην αγορά εργασίας, β) η οικογενειακή και η οικονομική του κατάσταση και γ ) οι προσωπικές του επιδόσεις και θέληση. Όσο υψηλότερες είναι οι επιδόσεις και η θέλησή του, τόσο μεγαλύτερο μπορεί να είναι το «ρίσκο» της επιλογής επαγγελμάτων με αρνητικές προοπτικές στην αγορά εργασίας, ή για επαγγέλματα όπου δεν μπορεί να συνυπολογίζει σε οικογενειακή υποστήριξη. Εκτός από τα παραπάνω, επισημαίνεται ότι σε όλα τα επαγγέλματα μέσης και κυρίως υψηλής εκπαίδευσης και εργασιακής ιεραρχίας, απαραίτητη είναι η γνώση των ηλεκτρονικών υπολογιστών, της αγγλικής γλώσσας, καθώς και η διαρκής ανανέωση των γενικών και ειδικών γνώσεων και εμπειριών. Και βέβαια δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι, ολοκληρωμένος άνθρωπος και επιτυχημένος επαγγελματίας, είναι εκείνος που έχει πνευματικές ανησυχίες και ευαισθησίες, εμμένει σε αξίες και αρχές, αναζητά τη γνώση, αναπτύσσει κριτική και δημιουργική σκέψη, ενεργεί με εντιμότητα και διορατικότητα και αποτελεσματικότητα και δραστηριοποιείται θετικά για το δικό του αλλά και για το γενικότερο καλό[2].

Το μέλλον ανήκει σε αυτούς που το προετοιμάζουν

Ειδικότερα οι νέοι μας σήμερα, πρέπει να εξετάσουν σοβαρά την επιστροφή τους στην περιφέρεια. να μάθουν να παίρνουν πρωτοβουλίες, να αναζητούν την καινοτομία και τη διαφορετικότητα, να μη φοβούνται τη σκληρή δουλειά, να ψάχνουν, να ψάχνονται και να μαθαίνουν σε όλη τη διάρκεια της επαγγελματικής τους διαδρομής. Να δεχτούν ότι η εποχή των διεξόδων στο δημόσιο έχει τελειώσει και να χτίσουν ένα καλύτερο μέλλον για τον εαυτό τους και τη χώρα. Να έχουν υπομονή και επιμονή, να αρχίζουν από τα χαμηλά για να φτάσουν στα ψηλά. Να συνταιριάζουν τις προσωπικές τους κλίσεις, δεξιότητες και ταλέντα με επαγγέλματα του μέλλοντος, προσφεύγοντας σε έγκυρες συμβουλές επαγγελματικού προσανατολισμού, στοχεύοντας θετικά στο αύριο. Γιατί το μέλλον ανήκει σε αυτούς που το προετοιμάζουν και μάχονται γι’ αυτό.

Επιλογή επαγγελμάτων με θετικές προοπτικές[3]

Πληροφορικός, Πληροφορικός-Οικονομολόγος,
Πληροφορικός-Μηχανικός, Πληροφορικός-Τηλεπικοινωνιών, Πληροφορικός διαδικτύου, Τηλεπληροφορικός, Πληροφορικός ψηφιακής εικόνας,
Οικονομολόγος, Οικονομολόγος διοίκησης ή πωλήσεων, Φοροτεχνικός, Στέλεχος τουριστικών επιχειρήσεων, Στέλεχος δημοσίων σχέσεων, Πωλητής, Ξεναγός, Εμποροπλοίαρχος, Μηχανικός εμπορικού ναυτικού,
Μηχανολόγος-Μηχανικός, Πολιτικός Μηχανικός, Αρχιτέκτονας-Μηχανικός
Γεωλόγος, Μεταλλειολόγος Τεχνολόγος τροφίμων, Ελεγκτής ποιότητας, Τεχνολόγος μουσικών οργάνων, Μηχανικός ενέργειας, Τεχνικός φυσικού αερίου, Τεχνολόγος-Ακτινολόγος, Τεχνολόγος ιατρικών μηχανημάτων,
Δάσκαλος, Κοινωνικός Λειτουργός, Ειδικός για ΑΜΕΑ, Νοσηλευτής, Βοηθός νοσοκόμος, Αισθητικός, Λογοθεραπευτής, Φυσιοθεραπευτής, Ιατρικός επισκέπτης, Γεωπόνος, Τεχνολόγος- Ζωοτεχνικός, Κτηνίατρος, Ιχθυολόγος,
Ποτοποιός, Οινολόγος, Μάγειρας, Ζαχαροπλάστης, Κομμωτής,
Επιπλοποιός, Ξυλουργός, Καραβομαραγκός, Ηλεκτρολόγος, Ηλεκτροτεχνίτης, Ψυκτικός, Αλουμινάς, Υδραυλικός, Σοβατζής, Πλακάς, Μαρμαράς, Ιδιωτικός αστυνομικός ασφαλείας, Κηπουρός, Επαγγελματίας οδηγός, Χειριστής βαρέων οχημάτων και κλάρκ, Παρκαδόρος, Διανομέας εμπορευμάτων και έτοιμου φαγητού, Φορτοεκφορτωτής, Καθαριστής, Οικιακός βοηθός.

Επιλογή επαγγελμάτων με αρνητικές προοπτικές
Γιατρός, Οδοντίατρος, Φαρμακοποιός, Βιολόγος, Χημικός, Γενετιστής,
Χρηματιστής, Ασφαλιστής, Τραπεζικός υπάλληλος, Πιλότος, Ιπτάμενος φροντιστής, Διαιτολόγος, Αστρονόμος, Σεισμολόγος,
Τεχνολόγος, Κλωστοϋφαντουργός, Αεροναυπηγός,
Δικηγόρος, Δημοσιογράφος, Ψυχολόγος, Πολιτικός Επιστήμονας, Κοινωνιολόγος, Διεθνολόγος, Φιλόλογος, Θεολόγος, Ιστορικός, Αρχαιολόγος, Γεωγράφος, Λαογράφος, Ανθρωπολόγος, Μαθηματικός, Φυσικός,
Γυμναστής, Νηπιαγωγός, Ηθοποιός, Μουσικός, Σκηνοθέτης,
Χορευτής, Ζωγράφος, Γλύπτης, Θεατρολόγος, Γραφίστας, Διακοσμητής, Ενδυματολόγος, Εικονολήπτης, Ηχολήπτης, Παραγωγός ραδιοφώνου, Μακιγιέρ.

[1] Η τελευταία επικαιροποίηση της έρευνας με τη συνδρομή φοιτητών/τριών του Πανεπιστημίου Πειραιώς, έγινε το Μάϊο του 2012

[2] Οι επτά βασικές αρχές ζωής κατά τον Μαχάτμα Γκάντι είναι ότι «δεν μπορείς να έχεις γνώση χωρίς χαρακτήρα, πλούτο χωρίς μόχθο, κέρδος χωρίς ήθος, επιστήμη χωρίς ανθρωπιά, πολιτική χωρίς αρχές, απόλαυση χωρίς συναίσθημα, αγάπη χωρίς θυσία».
[3] Οι προοπτικές αφορούν μεσομακροπρόθεσμες προβλέψεις για τα επόμενα 5-10 χρόνια. Με μπλε χρώμα σηματοδοτούνται τα επαγγέλματα που η πορεία τους εμφανίζει μερική βελτίωση κατά την τρέχουσα περίοδο σε σχέση με το πρόσφατο παρελθόν και με κόκκινο τα τα επαγγέλματα για τα οποία η κατάσταση χειροτερεύει.

freepen.gr